ÇOCUK BESLENME VE SAĞLIK

Dondurulmuş Gıdalar Çocuk Beslenmesinde Tercih Edilmeli mi?

Aysegul Baran Ayşegül BAŞARAN
Yayın : 27.12.2012 - Güncelleme : 08.01.2024

Son yıllarda market raflarında daha fazla görmeye başladığımız dondurulmuş sebze ve meyveler, zaman ekonomisi sağlaması ve kullanım pratikliği nedeniyle tüketiciler tarafından sıklıkla tercih ediliyor. Yanlış bir şekilde çözülen yiyeceklerin mikroorganizmaların hızlı bir şekilde üremesine neden olabildiğini söyleyen uzmanlar, çözme işlemi boyunca soğuk zinciri korumanın önemli olduğunu ifade ediyor.

Dondurulmuş gıdalar güvenilir mi? Dondurulmuş gıdalar nasıl çözdürülmeli? Dondurulmuş gıda satın alırken dikkat edilmesi gerekenler neler? Çocuk beslenmesinde dondurulmuş gıda kullanılabilir mi? İşte tüm bu soruları Beslenme ve Diyet Uzmanı Diyetisyen Rabia Yurdagül ve Üsküdar Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu (SHMYO) Gıda Teknolojisi Program Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Salih Tuncay yanıtladı. 

Dondurulmuş Gıdalar Çocuk Beslenmesinde Tercih Edilmeli mi

Uzmanlar, dondurulmuş gıdaların buzdolabında çözdürülmesi gerektiğinin önemine dikkat çekti.  

Dondurulmuş Gıdalar Sağlıklı mı? 

1. Dondurulmuş gıdalar güvenilir mi?

Dr. Öğretim Üyesi Salih Tuncay, ‘Dondurulmuş gıdalar güvenilir mi?’ sorusuna kesin bir cevap verebilmenin neredeyse çok zor olduğunu dile getirerek, şöyle devam etti:

“Bunun en önemli nedeni tüketiciler olarak kendi tüketeceğimiz ürünleri seçmiş olduğumuz yaşam modelinden dolayı artık üretemiyor olmamız diyebiliriz. O nedenle tüketmiş olduğumuz gıdaların sağlıklı, hijyenik ve güvenilir olmuş olması günümüzde son derece önemli bir konudur. Sağlıklı ve güvenilir gıda üretiminin birçok yönü vardır ve bunlardan biri soğutma yöntemleridir.”

2. Dondurulmuş Gıdalar Nasıl Çözdürülmeli?

  • Dondurulmuş gıdaları buzdolabında çözdürün!

Yanlış bir şekilde çözülen yiyeceklerin mikroorganizmaların hızlı bir şekilde üremesine neden olabildiğini söyleyen uzmanlar, çözme işlemi boyunca soğuk zinciri korumanın önemli olduğunu ifade ediyor. En etkili ve en iyi yolun buzdolabı (+4 oC) koşulları olduğunu dile getiren Dr. Öğretim Üyesi Salih Tuncay, “Gıdaların hızlı çözünmesini sağlamak amacıyla mikrodalga fırın kullanımı ve hızlı çözme (Isı iletimi yüksek metal kap ile veya gıdayla temas etmeyen akışkan soğuk su ile temas ettirilmesi) gibi teknikler de etkili yöntemler.” dedi.

Dondurulmuş Gıdalar Nasıl Tüketilmeli? 

  •  Çözme işlemi boyunca soğuk zincir korunmalı!

Dondurulmuş yiyecekleri güvenli bir şekilde çözündürmek önemlidir. Yanlış bir şekilde çözülen yiyecekler mikroorganizmaların hızlı bir şekilde üremesine neden olabilir ve gıda güvenliğini tehlikeye atabilir. Çözme işlemi boyunca soğuk zinciri korumak önemlidir. Bu nedenle en etkili ve en iyi yol buzdolabı (+4 oC) koşulları diyebiliriz. Bunun yanı sıra, gıdaların hızlı çözünmesini sağlamak amacıyla mikrodalga fırın kullanımı ve hızlı çözme (Isı iletimi yüksek metal kap ile veya gıdayla temas etmeyen akışkan soğuk su ile temas ettirilmesi) gibi teknikler de etkili yöntemlerdir.

Ayrıca çözündürdükten sonra hızlı tüketim ve temiz yüzeylerle gıdanın temas ettirilmesi çözündürme süreçlerinde mikrobiyal kontaminasyonu önlemek adına çok önemlidir.

Genel olarak toplumda dondurulmuş gıdaların tat, koku ve lezzet açısından kalitesiz ve sağlıksız olduğu inancının yaygın olduğu görülmektedir. Bunun aksine, doğru tekniklerle üretilen dondurulmuş gıdalar genellikle güvenilirdir.

Ancak bu saydığımız faktörleri dikkate alarak doğru şekilde saklamak ve tüketmek de çok önemlidir. Sonuç itibariyle dondurulmuş gıdalar, dikkatli bir şekilde saklanır, tazeliği ve besin değeri korunarak üretilirse beslenme açısından sağlık riskleri en aza indirilebilir ve böylelikle gıdamızı çok uzun sürelerde korumuş oluruz.

  • Dondurulmuş gıdaları nasıl hızlı çözdürülür? 

En etkili ve en iyi yolun buzdolabı (+4 oC) koşullarıdır. Gıdaların hızlı çözünmesini sağlamak amacıyla mikrodalga fırın kullanımı ve hızlı çözme (Isı iletimi yüksek metal kap ile veya gıdayla temas etmeyen akışkan soğuk su ile temas ettirilmesi) gibi teknikler de etkili yöntemler.

3. Dondurulmuş gıdalarda dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Dr. Öğretim Üyesi Salih Tuncay, dondurulmuş gıdalarda dikkat edilmesi gerekenleri şöyle sıraladı:

Dondurma İşlemi: Hızlı bir şekilde dondurulması, mikroorganizmaların çoğalmasının engellenmesi

Saklama Koşulları: -18°C veya daha düşük sıcaklıkta ve hijyenik koşullarda saklanmalarına

Üretici Güvencesi: Ürünlerin güvenliği konusunda gerekli test ve denetimlerin yapılmış olması

Son Kullanma Tarihi ve Depolama Talimatları: Tarihi geçmiş gıdaların tüketilmemesi

Taşıma ve İşleme: Gıdaların dondurulmuş haldeki sıcaklığına dikkat edilmesi, çözünmüş ise derhal tüketilmesi ve yeniden dondurulmaması

Dondurulmuş Gıdanın Durumu: Ambalajı hasar görmemiş olmalı ve gıda donmuş değilse, tüketmeden önce dikkatli olunmalı.

Dondurulmuş gıdaların çözündükten sonra yeniden dondurulması, etiketi hasar görmüş (şişmiş, delinmiş, yırtılmış vb.) ve tarihi geçmiş gıdalar yüksek miktarda toksin madde ve mikroorganizma içerebilir. Bu nedenle tüketilmeleri halinde sağlık açısından ciddi riskler oluşturabilirler.

Dondurulmuş Gıdalar Besin Değerini Kaybeder mi? 

Sebze ve Meyve Tüketirken Besin Değerinde Kaybına Yol Açılmamalı 

Günde en az 5 porsiyon tüketilmesi önerilen taze sebze ve meyveler, marketten, pazardan veya çarşıdan alındıktan sonra, evde bekletildiğinde ya da tüketiciye ulaşma sürecinde çeşitli beklemelere maruz kaldığında, besin değerlerinde kayıplar olur. Özellikle dayanıksız olan taze sebzelerin hazırlama, pişirim ve tüketim sürecinde uygun yöntemler kullanılmadığında, besin kalitelerinde azalmalar ve bozulmalar görülür.

Dondurucuda Bekletilen Sebzelerde Doğru Olmayan Yöntemler

4. Dondurucuda Bekletilen Sebzelerde Doğru Olmayan Yöntemler

Geleneksel yöntemlerle hazırlanıp, buzdolabında veya dondurucu da saklanan sebze ve meyvelerde vitamin kayıpları ön plandadır. Örneğin buzdolabında veya dondurcularda saklanabilmeyi sağlamak için sebzenin bol su ile haşlanıp suyu döküldükten sonra veya kavurma işlemi yapıldıktan sonra saklanmaya çalışılması, uygulamada doğru olmayan yöntemlerdir.  

  • Sebze ve Meyveler Nasıl Tüketilmeli? 

Sebze ve mevyenin pazardan, marketten alındıktan sonra uzun süre açıkta bırakılmadan buzdolabında saklanması, kullanılmadan  hemen önce dolaptan çıkarılması, yiyeceği hazırlama aşamasında hazırlığın hızlıca tamamlanması ve bekletilmden tüketiminin sağlanması gerekir. Örneğin, haşlanıp, haşlama suyu döküldükten sonra birkaç gün dolapta bekletilen ıspanağın veya önce kavurma işlemi yapılıp daha sonra dondurucuda saklanmış taze fasulyenin, vitamin ve diğer besin öğesi değerlerinde önemli kayıp olur.

Dondurulmuş Gıdalar Çocuk Beslenmesinde Tercih Edilmeli mi?

Dondurulmuş Gıdalar Çocuk Beslenmesinde Tercih Edilmeli mi

Dondurulmuş gıdalar çocuk beslenmesi için uygun mu?

5. Çocuk Beslenmesinde Dondurulmuş Gıda Kullanılabilir mi?

Doğru yapılmış dondurma işlemi, uzun süreli depola için çiğ besinlerin besin öğelerinin korunması en etkili yöntemlerden biridir. Dondurulmuş sebze ve meyvede amaç, mevsiminde toplanmış taze besini, koruyucu bitki maddesi kullanmadan, konserve ürünlerinden farklı olarak besinin değerinde, kalitesinde veya tadında bir azalmaya neden olmayacak şekilde, hızlı bir dondurma işlemiyle tüketime hazır hale getirmektir. Bu nedenle, tüketim açısında dondurulmuş sebze ve yeveler, çocuk beslenmesinde kullanılabilecek alternatiflerdir.

Her mevsimde ve her koşulda ulaşılamadığı için dondurulmuş sebze ve meyvelere, çocuk beslenmesinde de yer verilebilir. 

Çözülme İşlemi Olmadığı Sürece Sağlığa Zarar Vermez 

Dondurulma işlemi sırasında besinler çok düşük ısıda (-40 derecede) dondurulup, şoklandıktan sonra salanır. Saklanma zincir halkasında, tüketiciye ulaşana kadar uygun saklama ısısı sağlandığında, çözülme işlemi olmadığı sürece, bu gıdalar sağlığı olumsuz etkilemez. Ancak marketlerde uygun sıcaklık ortamı sağlanmadığından çözülmüş ve tekrar dondurulmuş, üzerinde buz kristalleri oluşmuş ürünler kesinlikle alınmamalıdır.

Dondurulmuş Gıdada Önemli Olan Noktalar 

6. Dondurulmuş Gıda Satın Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?

• Önemli olan nokta, dondurulmuş sebze ve meyvenin, uygun alışveriş ve saklama koşullarını sağlayabilmektir.

• Market alışverişi esnasında, oluşabilecek çözümleleri engellemek için alışverişte uygun düzenlemenin yapılması (en son dondurulmuş besinleri raftan almak gibi) 

• Dondurulmuş besin alırken çok karlı ve buzlu olmamasına özen gösterilmeli.

• Satın alınan bir dondurulmuş besinin, çözülmeden dondurucuya aktarılması.

• Çözülen besinin tekrar dondurulmaması, dikkat edilmesi gereken en temel noktalardır. 

Konular :

dondurulmuş gıda, dondurulmuş gıda sağlıklı, dondurulmuş gıdaları tüketmek