Yemek Seçen Çocuğa Nasıl Davranılmalı? Çocuklara Yemek Nasıl Sevdirilir?

Melis DEMİRYAS
Yayın : 03.10.2011 - Güncelleme : 05.01.2023

Anne babaların çocuklarında karşılaştıkları yeme problemleri göreceli olarak önemlidir ve çoğu, zamanla geçer. Uzmanlar, çocuklardaki yemek problemlerinin çoğunun anne ve babaların kaygılarından ve bunun sonucunda oluşan mücadelelerden kaynaklandığını söylüyor.

Ama bazen bazı besinleri yemekteki isteksizlik çocuğun sağlığını ciddi bir şekilde tehdit edebilir. Aşırı kilo ve obezite, fiziksel aktivite eksikliği ve kötü beslenme, hem çocuklukta, hem de yetişkinlikte hastalıklar için risk faktörlerinin başında geliyor.

İşte, anne babaların bu konuda işlerini kolaylaştıracak bazı öneriler:

İşte, çocuğunuza her yemeği sevdirecek uzman tavsiyeleri.

 Çocuğunuzun Sağlıklı Yiyecek Seçimleri Yapmasına Nasıl Yardımcı Olabilirsiniz?

1. Erken Yaşta Farklı Gıdalarla Çocuğunuzu Tanıştırın 

Uzmanların tavsiyesi: Erken yaştan itibaren çocuğunuza çok çeşitli gıdalar sunun. 

Yaygın bir söz vardır “Ne yersen osun”… Bu söz sağlığın birçok yönü için geçerlidir aslında. Doğru yiyecekleri seçmek sağlımızın yanı sıra ruh halini, uykuyu, hatta odaklanma ve konsantre olma yeteneğini desteklemeye yardımcı olur. 

"Yetişkin" tatları ve "çocuk" tatları yoktur, sadece yemeklerin çocuk ve yetişkin kıvamları vardır. Peki ama öyleyse neden mantar, patlıcan, enginar, lahana, yer elması veya soğan sunmuyorsunuz çocuklarımıza? 

Çocukların yiyecek tercihleri henüz anne karnındayken başlar. Hamilelerin ve emziren annelerin tükettikleri besinler, bebeklerin damak zevkini güçlü bir şekilde etkiler. O halde, çocuklarımıza erken yaşlardan itibaren sağlıklı farklı yiyecekler vermenin, daha sonra onları yemeye istekli olmalarını da etkilemesi aslında son derece mantıklıdır.

Uzmanlar, katı yiyeceklere dört ila altı ayda, mümkünse altı aya yakın bir zamanda başlanmasını tavsiye ediyor. Ayrıca, alerjik reaksiyonları gözlemlemek için ise yeni yiyecekler arasında iki ila üç gün beklenmesi gerektiği konusunda anne babaları uyarıyor.

2. Sağlıklı Beslenme, Sağlıklı Çocuk Demektir 

• Sağlıklı beslenme, güçlü kemikler, dişler, kaslar ve sağlıklı bir kalp için önemlidir.
• Çocuğunuzun sağlıklı yiyecek seçimleri yapmasına yardımcı olmak, onların sağlıklı kilolarını korumalarına ve yaşamları boyunca sağlıklı kalmalarına yardımcı olur.

• Sağlıklı beslenen çocuklar okulda ve sosyal hayatında daha iyi performans gösterirler.
• Araştırmalar, çocukların öğün atlamadan, düzenli yemek yediklerinde, gün içinde meyve ve sebze yeme olasılıklarının daha yüksek olduğunu gösteriyor.

3. Ailece Birlikte Yemek Yiyin

• Çocuğunuza yeni yiyecekleri tanıtın.
• Çocuğunuzun hangi yiyecekleri sevdiğini, sevmediğini ve nedenlerini birlikte konuşun. 
• Çocuğunuzun severek yediği yemekleri nasıl artırabileceğiniz konusunda ailece beyin fırtınası yapın.
• Yemek saatinde televizyonu ve diğer elektronik cihazları kapatın ve sohbet edin.
• Çocuğunuzla yediğiniz sağlıklı yiyeceklerin çeşitliliği hakkında konuşun, onun fikirlerini alın. 

4. Market alışverişi yapmayı ve birlikte yemek hazırlamayı bir aile etkinliği haline getirin

• Çocuğunuzla, yapmanıza yardımcı olabileceği yemek seçenekleri hakkında konuşun.
• Alışveriş yaparken çocuğunuzla beslenme etiketleri hakkında konuşun ve etiketin her bir parçasının ne anlama geldiğini bilmesini sağlayın.

• Ailedeki herkesin aile yemeği hazırlamaya nasıl dahil olabileceğini düşünün. Yemekleri planlamak, salata yapmak, sebzeleri doğramak, tencereyi karıştırmak, sofrayı kurmak, bulaşıkları temizlemek olası katkılardır.
• Daha sağlıklı yiyecekler stoklayın.
• Buzdolabınızda her zaman meyve ve sebze bulundurun. Basit, dengeli, çekici ve lezzetli yemekler hazırlayın.
• Fast food gıdaları mümkün olduğunca sınırlayın.
• Daha sağlıklı yiyecekler seçmesine yardımcı olun.
• Çocuğunuzla birlikte küçük bir bahçe kurun, küçük küçük saksılarda dahi bunu deneyebilirsiniz. 

5. Rol model olun

• Porsiyon boyutlarınızı sınırlayın.
• Meyve ve sebze yiyin ve çocuklarınızı bunu yapmaya teşvik edin.
• Daha sağlıklı yiyeceklere karşı olumlu bir yaklaşım sürdürmeye çalışın.
• Yemeği eğlenceli hale getirin!
• Yiyecekleri sunmanın eğlenceli yollarını düşünün, örneğin meyve veya sebzelerle tabaklara suratlar çizin veya smoothie yapın.
• Yerel çiftçi pazarına gidin ve çocuklarınızın yeni meyve ve sebzeleri tatmasını sağlayın.
• Sağlıklı tarifler için internette arama yapın. Çocuğunuzla birlikte bu yemekleri yapmayı deneyin.
• Kendi yediklerinizden zevk alın ve çocuğunuza örnek olun. Çocukların çoğu anne-babalarının zevk aldığını görünce, onlar da yansını yapmak isterler.
• Çocuğun tabağına az miktarlarda yemek koyun ve tabağındakinin hepsini bitirmesini sağlayın. Sonra ikinciyi teklif edin.
• Her yemekte çocuğun sevdiği bir şeyin olmasını sağlayın.
• Etin çocuğun çiğneyebileceği yumuşaklıkta olmasını sağlayın. (ki çocuk yiyemediğinde onu saklamak zorunda kalmasın!)
• Yemek aralarında az miktarda yemesini sağlayın ki sofraya geldiğinde açıkmış olsun.
• Ona bir vitamin verin ve sabırlı olun. Zaman içinde çocuğunuz ihtiyacı olan bütün besinleri alacaktır.

6. Çocuğunuz Yemek Yerine, Çok Fazla Abur Cubur Tüketiyorsa Ne Yapabilirsiniz?

• Ona yaptırmak istediğiniz başka bir şey için abur cuburu ödül olarak konumlandırmayın. 
• Tatlı hazırlamaya zamanınız yoksa doğal ballı yoğurda kurutulmuş meyvelerle hazırlanmış çeşitli müsliler ekleyebilirsiniz.
• Müslilerin lif oranı ve tahıl çeşitliliği yüksek olan yiyecekler olduğu için böylece çocuğunuzun aldığı lif miktarını da artırmış olursunuz. Müslilere yoğurt yerine farklılık olsun diye kimi zaman günlük süt veya taze sıkılmış meyve suyu ekleyebilirsiniz.
• Okula giderken yanına ısrarla her gün meyve, kuru meyve, fındık, ceviz, badem gibi yiyecekler koyun ve abur cubur yerine onları yerse daha hızlı büyüyeceğinden bahsedin. Abur cubur yerine meyveyi yediği zaman onun büyüdüğünü söyleyerek motive edin. 
• Çocuğunuzdan abur cuburları asla saklamayın. Onları ulaşılmaz kılmak çocuğunuzun isteğini arttıracaktır.
  Abur cuburları siz de tüketmeyin. Sizin alışkanlıklarınız ona örnek olacaktır. Evde abur cubur bulundurmamak onun diğer yiyeceklere yönelmesini sağlar.
• Çok abur cubur tüketirse sağlığına zarar verebileceğini anlatın. Onu korkutmadan olabilecekleri onunla paylaşın. Çocuklarınız tahmin ettiğinizden daha duyarlı olacaktır. Sevdiği abur cubur yerine başka bir gıda konumlandırın.

• Evde hazırlanan her şey hazır abur cuburlardan daha sağlıklı olacaktır. Ona sevimli kalıplarla tatlı veya tuzlu kurabiyeler hazırlayın, yaratıcılığınızı kullanın. Aynı şekilde puding veya muhallebi ile değişik görselliklerde tatlılar ve meyveli pastalar hazırlayabilirsiniz.
• Çocuğunuz cips, kraker ve benzeri ürünlere düşkünse ona ince, kıtır ve baharatlı kurabiyeler hazırlayın. İnce ince dilimlediğiniz ekmekleri zeytinyağı ve baharatlarla zenginleştirerek fırında kıtır hale getirin.
• Çocuğunuz aşırı tuzlu ve yağlı abur cuburlar yerine fındık, fıstık, badem gibi daha yararlı kuru yemişlere yönlendirmeye çalışın.
• Üzüm, kayısı, incir gibi kuru meyvelerle birlikte eğlenceli muffinler, kurabiyeler veya kekler pişirin. Böylece hem gıdaları tanıyıp, el becerisi gelişecek hem de kendine güveni artacaktır. Birlikte mutfakta zaman geçirmek ve hazırladığı yiyecekleri sevdikleri ile paylaşmaktan zevk alacaktır.
• İncir ve kayısı gibi meyvesi kurutulan ağaçları, bitkileri ve ayçiçeği veya kabak çekirdeği gibi tohumu, çekirdeği yenen diğer bitkileri ona tanıtmaya çalışın. Yararlarından söz edin.

7. Özetle: Anne Baba Olarak Sakin ve Sabırlı Olun 

Anne babalar olarak, çocuğunuzun sağlıklı bir vücuda ve yaşam tarzına sahip olmasını sağlamak için, sağlıklı ve düzenli yeme alışkanlıklarının vücutlarını nasıl etkilediği hakkında konuşabilirsiniz.

Yeni yürümeye başlayan çocuklar ve daha küçük çocuklar genellikle 'büyümeye' veya 'güçlenmeye' değer verirler. Bu nedenle, yoğurt yemenin ve dışarıda oynamanın kemikleri nasıl güçlendireceğini açıklamak, onları daha fazla sağlıklı yemeye ve fiziksel aktiviteden keyif almaya teşvik edebilir.

Benzer şekilde, spor yapmaktan hoşlanan bir genç, belirli yiyecekleri yemenin daha iyi iyileşmeye ve sporda daha iyi performansa yol açacağını öğrenmekle ilgilenebilir.

Bunları Yapmayın

Çocuğunuzla sağlıklı beslenme ve egzersizle olumlu bir ilişkisi olmasını istiyorsanız, onunla olan konuşmanlarınızda cesaret ve motive edici olun. Bunun için kaçınmanız gerekenler: 

• Çocuğunuzu başkasının yanında veya yalnızken utandırmayın.
• 'Şişman' gibi sıfatlar kullanmayın, 'kilo' hakkında sık sık konuşmayın veya görünüşe sık sık odaklanmayın.
• 'Diyet' konulu tartışmalara girmeyin. 
• Egzersiz hakkında olumsuz bir şekilde konuşmayın.
• Yiyecekleri 'iyi' ve 'kötü' olarak etiketlemeyin; bunun yerine 'günlük yiyecekler' ve 'bazen' yinelebileceklere odaklanın.
• Tüm abur cuburları tamamen kesmeyin sadece tüketimini sınırlandırın.
• Olumsuz sonuçlara odaklanmayın (Örneğin, “Sürekli abur cubur yersen kilo alırsın.” gibi...)

Çocuğunuza sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırmak her zaman kolay değildir. Hatta onları doğru eğitmek için biraz araştırma yapmanız gerekebilir. Ancak, çocuğunuz için ömür boyu sürecek faydası olduğundan çabalaya değer... 

Ebeveynlikle ilgili her şeyde olduğu gibi, çoğu çocuğun ve anne babanın arada bir sinir krizi geçirdiği doğrudur. Amacınızın, her gün istediğiniz her şeyi yiyen mükemmel eğitimli çocuklara sahip olmak olmadığını arada kendinize hatırlatın. 

Anne babalar olarak çocuklarımızın sağlıklı yemekleri seven yetişkinler olmasına yardım etmeye odaklanmak sürecin sağlıklı ve mutlu ilerlemesi için atılacak en doğru adımlar olacaktır.

Eğer çocuğunuzun her türlü çabanıza rağmen yemek seçmeye devam ettiğini ve sağlıksız beslendiğini düşünüyorsanız, çocuk doktorunuzdan veya beslenme uzmanından bu konuda yardım alabilirsiniz.