Hareketsiz Yaşam, Aşırı Kilo ve Sigara Kireçlenmeyi Tetikliyor

Ayşegül BAŞARAN
Yayın : 01.07.2013 - Güncelleme : 23.09.2024

Modern gelişmeler hayatımızı kolaylaştırsa da, çoğumuzun daha hareketsiz bir yaşam tarzı benimsemesine yol açtı. Daha az hareket etmek ve daha fazla oturmak doğal olarak çeşitli sağlık sorunlarını da beraberinde getiriyor.

Uzmanlar, obezite salgınının önemli bir nedeni olarak hareketsiz yaşama işaret ediyor. Günde dört saatten fazla oturmak, kardiyovasküler hastalık (belki de sigara içmekten bile daha fazla), diyabet ve obeziteyle ilişkili diğer birçok rahatsızlığa yakalanma riskini önemli ölçüde artırıyor.

• Ne Yapmalı?

Emeklilik döneminde sağlıklı ve hareket edebilen bir bedene sahip olmak için; yaşam kalitesini yükseltmek ve gençlik döneminde sağlığa yatırım yapmak gerekiyor. 

Sağlıklı bir yaşlılık için hareketsiz yaşamdan uzak durulması gerektiğini söyleyen Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Bülent Fahri Kılınçoğlu kireçlenme oluşumu ve tedavisi hakkında bilgi verdi.  

Düzenli egzersiz yapmak beyniniz için sihirli bir hap almak gibidir; beynin anatomisini, fizyolojisini ve işlevini değiştirir. 

Sağlıklı Bir Hayat İçin Hareketsiz Yaşamdan Uzak Durun

1. Hareketsiz Yaşam, Aşırı Kilo ve Sigara Kireçlenmeyi Tetikliyor 

İleri yaş hastalığı olarak bilinen ancak genç yaşlarda da görülebilen eklem kireçlenmesi, yaşlılık döneminde hastaların hayat konforunu olumsuz etkileyen önemli sağlık sorunları arasında yer alıyor. Hastalığın oluşumunda genetik yatkınlık etkili olsa da; hareketsiz yaşam, fazla kilo ve sigara kullanımının da tetikleyici etkisi bulunuyor.

Araştırmalar, hareketsiz bir yaşam tarzına sahip olan kişilerin şu gibi sağlık sorunları yaşama olasılığının daha yüksek olduğunu gösteriyor:

• Kireçlenme
• Uykusuzluk
• Kas küçülmesi
• Obezite
• Sürekli endişeli olma
• Yüksek tansiyon
• Kalp damar hastalıkları
• Diyabet
• Çeşitli kanserler
• Ruh sağlığında dengesizlik 
• Depresyon
• Hafıza kaybı

2. Hareketsiz Yaşam Tarzı Kireçlenme Nedeni

Yaşlanmayla birlikte gelen hücresel kayıplar eklem kireçlenmesine yol açarak, eklemlerin birtakım görevleri yerine getirmesine engel olmaktadır.

Eklem içi sıvının azalması olarak tarif edilebilen eklem kireçlenmesi, yaş faktörünün yanı sıra; öncelikli olarak genetik yapı, hareketsiz yaşam, aşırı kilo ve sigara kullanımı gibi nedenlerde ortaya çıkmaktadır. 

Eklem İçi Sıvı Azalması Neden Olur?

3. Kireçlenme Şekil Bozukluklarına Yol Açar

Kireçlenmeye yol açan eklem içi sıvının azalması omurgada ortaya çıktığında buradaki küçük eklemlerin yavaş yavaş fonksiyonlarını kaybetmesine neden olur. Omurganın esnekliğini kaybetmesi ile birlikte kemikler kalınlaşır.

Sonuç olarak sinirlerde sıkışıklık, esnekliğin azalmasına bağlı olarak ağrıyla birlikte gelen hareket kısıtlılığı, kamburluklar, bel çukurunda artma, öne ve yana eğrilikler gibi şekil bozuklukları görülebilir.

4. Kireçlenme Omurga Sağlığını Tehdit Ediyor 

• Omurgada Kayma ya da Omurga Kanalında Darlığa Neden Olur

Kireçlenme başka hastalıkların da önemli nedenlerinden biridir. Omurgadaki bir kireçlenme, kalça ve dizlere binen yükün artmasına neden olur. Belde bir kireçlenme varsa bu kez boyun ve sırttaki kireçlenmeler artar. Belde bir ya da iki omurda kireçlenme başlamışsa, diğer üç omura binen yük artar. Bu durum nedeniyle, omurların dayanıklılığının azalmasıyla kayma ya da omurga kanalında darlık oluşabilir.

Omurga kireçlenmesi veya daralması tanısı muayene, ağrı karakterinin tanımlanmasıyla ve radyolojik incelemelerle konulur. 3 aydan fazla süren ve geçmeyen ağrılar, eklemlerde bir sorunun varlığının göstergesidir.

Hastada ağrı geniş bir alana yayılır ve yumruk yenmiş gibi bir his yaratır. Ağrıyı iç organlarda hissetmek de mümkündür. Ağrı aralıklarla gidip gelebilir. Tanı konulurken tüm omurga sistemi gözden geçirilmelidir.

Hareketsiz Yaşam Tarzının Neden Olduğu Sağlık Sorunları

• Kireçlenme Varsa Yaşam Tarzı Değiştirilmeli

Kireçlenmenin ömür boyu süren bir rahatsızlık olduğu unutulmamalıdır. Bu nedenle hastanın öncelikle yaşam alışkanlıklarını değiştirmesi büyük önem taşımaktadır. Fazla kilo verilmeli, sigara bırakılmalı, kişi yaşına ve zevkine uygun bir spor yapmalıdır. Özellikle yüzme kireçlenme hastaları için çok faydalıdır. 

• Kireçlenme Mikro Cerrahi Yöntemiyle Tedavi Edilebiliyor

Yaşam alışkanlığı değişikliklerine ve diğer tedavilere cevap vermeyen hastaların eğer yaşam kalitesi ciddi olarak düşmüşse cerrahi seçeneklerden yararlanılmalıdır. Kapalı ameliyat olarak da bilinen mikro cerrahi yöntemiyle oluşan fazla kireçler alınarak hasta rahatlatılır.

Ortalama 1.5-2 saat süren mikro cerrahi ameliyatının tamamı 2 cm’lik cilt kesisi ve özel ameliyat mikroskobu ile yapılır. Hasta, 1 gün hastanede kaldıktan sonra ağrılarından kurtulmuş olarak evine gönderilir. Operasyonun 2’inci haftasında da iş yaşamına geri dönebilir.

 Kireçlenmeyi Önlemek İçin Ne Yapmalı? 

5. Hareketsiz Bir Yaşam Tarzını Nasıl Düzeltebilirsiniz?

Yoğun bir programımız olsa dahi aktiviteyi günlük rutinimize nasıl dahil edebiliriz?

• Ofise gitmeden önce sabah yürüyüşü yapın.
• Mola zamanlarında yürüyüşe çıkın.
• Ev işlerine daha fazla zaman ayırın.
• Bahçeyle veya balkonunuzdaki çiçeklerle uğraşın.
• Asansör yerine merdivenleri kullanın.
• Televizyon izlerken basit egzersizler yapın.
• Koşu, bisiklete binme ve yüzme gibi aktiviteler yapın.
• Boş zamanlarda küçük egzersizler yapın.
• Günlük rutininize 15 - 30 dakikalık bir yürüyüş ekleyin.

 Düzenli egzersiz yapmak, stresinizi azaltmaya yardımcı olur ve yaşam kalitenizi artırır.

• Düzenli egzersiz yapmak vücudumuzu nasıl etkiler?

Düzenli fiziksel aktivite vücudunuzun fiziğini, kaslarını, zihnini ve kalbini değiştirir. Düzenli egzersiz yapmak beyniniz için sihirli bir hap almak gibidir; beynin anatomisini, fizyolojisini ve işlevini değiştirir.

Vücut sisteminizdeki kan akışını artırır, böylece kan dolaşımını artırır, bu da kaslara daha fazla oksijen ve besin iletilmesini, onları güçlendirmesini ve kalp atışlarını güçlendirmesini sağlar ve zor nefes almak akciğerleri güçlendirir.

Ayrıca kalp ve akciğer hastalıkları riskini azaltır. Bütün gün oturmak vücutta troponin adı verilen proteinleri oluşturur ve bunlar aslında kalp kasları tarafından salgılanır.

Araştırmalar, hareketsiz bir yaşam tarzına sahip olan çoğu insanın kalp krizinden ölme riskinin yüksek olduğunu göstermektedir.

SIKÇA SORULAN SORULAR (SSS)

S.1. Hareketsizlik kireçlenme yapar mı?

Sağlam kas yapısının önemlidir. Hareketsizlik kireçlenmeyi tetikler, kireçlemeyi önlemek için eklemin her yönde hareketi ve kasların sağlam olması gerekiyor. O yüzden spor yapılması ve günlük eterli sıvı alınması lazım.

S.2. Fazla kilo kireçlenme yapar mı?

Yapılan bir araştırmada sağlıklı kiloya sahip insanların yaklaşık %4'ünde; fazla kilolu insanların ise yaklaşık %20'sinde diz kireçlenmesi olduğu tespit edilmiş. Çoğu durumda yalnızca kilo vermek bile kireçlenme (osteoartrit) gelişme riskinizi ve ağrınızı azaltmanıza yardımcı olur.

S.3. Vücuttaki kireçlenmeyi önlemek için ne yapmak lazım?

Düzenli egzersiz eklem sağlığını desteklemenin en önemli faktörleri arasında yer alır. Yürüyüş, yüzme ve bisiklet sürmek gibi düşük etkili egzersizler eklem stresini azaltabilir. Fazla kilo özellikle dizler üzerinde ekstra baskı oluşturarak kireçlenme riskini artırabilir.