Hareketsizlik Omurga Sağlığını Tehlikeye Sokuyor
hepimizaileyiz.com.tr Yayın : 17.10.2017
Beyin, Sinir ve Omurilik Cerrahı Uzmanı Prof. Dr. Kaya Aksoy, Üsküdar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Fizyoterapi Rehabilitasyon Bölümü tarafından düzenlenen ‘Omurga Sağlığı Sempozyumu’na katıldı. Prof. Dr. Aksoy konuşmasında omurga sağlığının önemine dikkat çekti. İşte, o açıklamalar.
Kas Güçsüzlüğü Omurga Sağlığını Tehlikeye Sokuyor
Kasların kuvvetinin azalması omurga sağlığı açısından en büyük handikaptır. İnsan hareket üzerine kurgulu bir varlıktır hareketsizlik, kas güçsüzlüğü omurga sağlığını tehlikeye sokmaktadır. Özellikle bel ve sırt ameliyatlarında bir tek doğru yoktur kişiye özel tedavi önemlidir.
Omurga; boyun, sırt, bel, kalça kemikleri ile bir bütündür; bu bütün içinde kürek kemiklerimiz de bulunur. En küçük bir fonksiyonel en küçük ünitesi adele dokusu olmadan iki omur, onların arasındaki disk dokusu ve omurları birbirine eklemleyen faset dediğimiz yapılar ve omur kemik çıkıntıları arasındaki bağlardır (Ligaman). Omurun üç eksende, altı hareket serbestisi vardır. Öne, arkaya, yanlara eğilme şeklinde ve dönme tarzındaki bu hareketleri sırasında omurgaya bir yük binmektedir.
Omurgaya gelen yükün % 80’i disk dokusundan geçiyor
Omurgaya gelen yükün % 80’inin omurlar arasındaki yastıktan(disk dokusundan) geçmektedir. Disk dokusunu saran kılıf (anulus) gerilmeye uğramaktadır. Kaldırılamayacak yük, yanlış pozisyon hem disk içinde hem de anulusta yırtılmaya neden olmaktadır. Böylelikle iki omur arasındaki disk yastığı dışarı fırlayabilmektedir.
Dejenere olan iki omur arası yastık sonrası, kemikte de dejeneratif değişimler başlamaktadır. Bunun yanısıra omurları eklemlendiren birbirine bağlayan eklemlerdeki sıvı içinde reaksiyon, kartılaj hasarı, kapsülde gevşeme, eklem kaymaları, eklemlerde kireçlenmeler de oluşabilmektedir.
Bel ve Sırt Ağrısı İçin Kişiye Özel Tedavi Yöntemleri
Omurgadaki bütünlüğü sağlayan ve elastikiyetten sorumlu olan ana yapının omurga çıkıntıları arasında seyreden boyundan kuyruk sokumuna kadar gerek önden, gerek omur içinden ve gerekse omur çıkıntıları arasında bağlantıları sağlayan “ligaman” adı verilen kalın bağlar vardır.
Buradaki elastikiyette azalma deformasyonların nedenleri arasındadır. Kaslar sistemi tutan en önemli ögelerdir. Kasların kuvvetinin azalması omurga sağlığı açısından en büyük handikaptır. İnsan hareket üzerine kurgulu bir varlıktır hareketsizlik, kas güçsüzlüğü omurga sağlığını tehlikeye sokmaktadır.
Yaşlılıkta “dar kanal” ortaya çıkıyor
Yaşlılıkta giderek iki omur arasındaki yastık yukarıdan gelen yükü absorbe etmesi yani yükü emmesi azalır.
Hareketsizlik Omurga Sağlığını Tehlikeye Sokuyor
İki omur arası yastık yüksekliğinin (disk mesafesi) azalması omurun uç kısımlarında kireçlenmelerin olması, ligamanların elastikiyetini kaybedip hacimlerinin artması dar kanal hastalığını oluşturup kişilerin yürüme zorluğunu ortaya çıkartmaktadır.
Bir kişi (damar problemi yoksa) 50 metre – 100 metre yürüyüp duruyor dinleniyor, sonra tekrar yürümeye başlıyorsa dar kanal var demektir. Kanalın darlığı yanı sıra omurlarda kayma var mı, sağa sola eğim oluşmuş mu, diye mutlak bütün omurları değerlendirmek lazımdır. Belde bir sorun bile olsa kişinin tüm omurlarının değerlendirilmesi gerekir.
Hareketsizlik Omurga Sağlığını Tehlikeye Sokuyor
Doğum sonrası kamburlaşmaya dikkat!
Doğum sonrası sırtta ve belde ters ( C ) şeklinde bir postur olur. Sonradan giderek bel içe doğru eğilir, sırt dışarı doğru hafif kamburlanır, boyunda da ha keza bel gibi içe doğru eğim vardır. Bu eğimler ayakta yerçekimine karşı omurganın kalçanın dik durmasında çok önemlidir.
Beldeki problem için kişiye özel tedavi gerekiyor
Boyundan aşağıya uzatılan şakülün kuyruk sokumunun önüne veya arkasına gelmesi balans bozukluğudur. Özellikle kalça ve bel arasındaki ayakta durmayı sağlayan balans açılarında farklılıklar bel sırt kalça problemleri doğurmakta ve bunları telafi edebilmek için öne eğilerek yürüme kalçanın geriye hareketi ve bacaklarda dizlerdeki bükülme ile (iki büklüm yürüme) yeni pozisyonlar oluşmaktadır. Beldeki problem için herkese aynı ameliyat yapılmıyor. Bireysel çözümler gerekiyor.
Tek tedavi şeması yoktur
Özellikle bel ameliyatlarında, sırt ameliyatlarında, omurganın normal pozisyondan değişik nedenlerle anormal durumlara girdiğinde bir tek doğru bulunmaz. Bir tek tedavi şeması yoktur. Herkes için bireysel açıları kontrol edip ameliyatta doğru pozisyonu vermek ve hastanın balansını tekrar tesis etmek gerekir. Yukarıdan aşağı hastanın dik ve dengeli duruşunu sağlayan şakül doğrultusunun kalça ve bel eklemindeki açıların hesap edilerek, bireysel olarak değerlendirilmesi ile yapılacak cerrahi ve ayarlanacak açı ve doğrultular vida rod konulacaksa çok önem arz etmektedir.
Omurganın tümü değerlendirilmeli
Olaya sadece görüldüğü yerdeki patoloji olarak bakmayıp omurganın tümünün değerlendirilmesi gerekiyor. Basit bir bel fıtığı ameliyatında bile boyun-sırt değerlendirilmelidir. Bel, sırt, kalça, bacak, kuyruk sokumu ağrılarında kalça içi yer alan idrar kesesi, kadın ve erkek genital organları, kalın bağırsak gibi organların yansıyan ağrıları, karın içi yer alan organların hastalıklarına bağlı yansıyan ağrılar ayırt edilmelidir.
Gerek nörolojik gerek sistemik hastalıklar yanı sıra tümörler, kemik erimeleri, kemik patolojileri mutlak aranmalı ve ekarte edilmelidir.
