Depremin Yarattığı Korku, Endişe ve Panikle Nasıl Baş Edebiliriz?

Melis DEMİRYAS
Yayın : 23.02.2023

Tremofobi, deprem korkusuna verilen isimdir. Deprem korkusu kontrol edilemeyen bir duygu olduuğundan bundan kaçınma için başta hiçbir şey yapamayız. Bu duygu, bir risk veya tehdit karşsınıda ortaya çıkan psikolojik bir tepkidir. Bu duygu kısa, orta ve uzun vadede kişide; endişe, stres, tekrarlayan olumsuz düşünceler, uyku bozulukları veya iştahsızlığa neden olabilir. Kalp atış hızında artış, terleme, titreme, kas gerginliği gibi fizkoyolojik reaksiyon olarak da yansıyabilir.

Afet sonrasında psikolojik sağlamlığın önemine anlatan uzmanlar, çaresizlikle baş etmenin en etkili yolunun dayanışmadan geçtiğine dikkat çekti. Psikiyatri Uzmanı Doç. Dr. Oğuz Tan, deprem gibi doğal afet sonrasında kişilerdeki psikolojik sağlamlığın önemi hakkında kritik bilgiler paylaştı, tavsiyelerde bulundu. 

Peki ama deprem korkumuzu nasıl yönetebilirsiniz? İşte, psikolojik sağlamlığı oluşturabilmek ve sürdürebilmek için yapılması gerekenler.

Uzmanlara, psikolojik sağlamlığı oluşturabilmek ve sürdürebilmek için yapılması gerekenleri sorduk.  

Belirsizlik ve Çaresizlik Duygularından Nasıl Kurtulabiliriz? 

1. Kontrol Edebileceklerinize Odaklanın

11 ili etkileyen yıkıcı afet sonrasında psikolojik sağlamlığın önemli olduğunu vurgulayan Doç. Dr. Oğuz Tan; kişilerin yaşanan afetlerden sonra her zamankinden daha büyük acılar yaşadığını, psikolojik sağlamlığı oluşturabilmek için kontrol edilebilecek olan noktalara odaklanmayı ve sosyal ilişkilerin benimsenmesi gerektiğini ifade ediyor.

Doğal afetlerden sonra sadece belirli olumsuz duyguların yaşanmadığını kaydeden Doç. Dr. Oğuz Tan, çaresizlik duygusuyla baş etmek için dayanışma içerisinde olmayı ve iletişim kurmayı tavsiye ediyor.

2. Psikolojik Yönden Güçlü Olmak Neden Önemli? 

Doğal afetlerden sonra insanlar her zamankinden daha büyük acılar yaşar. Yaşanan durum çok daha büyük bir stres kaynağı oluyor. Psikolojik sağlamlığı travma karşısında zihin esnekliği gösterebilme, uyum gösterebilme, adapte olabilme ve yeterliğini sürdürebilme kabiliyeti olarak tanımlayabiliriz.

Kişi psikolojik sağlamlığını yitirirse yapabileceklerini de yapamaz. Hem travmayla baş etme gücünü yitirir, ümitsizliğe kapılır; hem de çevresine yardım edemez. 

Çaresizlikle Baş Etmede En Etkili Yol: Dayanışma 

3. Güçlü Bir Psikoloji İçin Ne Yapmalı? 

Psikolojik sağlamlığı oluşturabilmek ve sürdürebilmek için yapılması gerekenler:

• Kontrol edilemeyen noktalara değil, kontrol edebilecek noktalara odaklanılmalı.
• Kişi, elinden ne geliyorsa ve neyi başarabilecekse ona odaklanmalı.
• Bir diğer unsur ise geleceğe yönelmek.
• Kişi, gelecekte olabilecekleri ve elinden gelen olumlu şeyleri yapabileceğini düşünmeli.
• Son olarak kişi sosyal ilişkileri benimsemeli, arkadaşları, ailesi ve hayatta kalan dostlarına sarılabilmeli.

Tremofobi: Deprem Korkusu Nasıl Kontrol Edilebilir?

Peki ama deprem korkumuzu nasıl yönetebilirsiniz?

Deprem Sırasında:

• Korktuğunuzda bunun doğal bir duygu olduğunu ve çoğunlukla dış etkenler tarafından ortaya çıktığını unutmayın. 
• Durumu kontrol edemeğinizi kabul edin.
• Yıkıcı, olumsuz düşüncelerden kaçının.
• Resmi kaynaklardan haberdar olun
• Kendinize ve ailenize güvenli bir yer bulun.

Deprem Sonrasında:

• Hissettikleriniz ve yaşadıklarınız hakkında konuşun.
• Aşırı bilgi yüklemesinden kaçının.
• Ailenizle daha fazla vakit geçirin.
• Zihninizi boşaltmanıza yardımcı olacak aktiviteler yapın.
• Gevşeme tekniklerini deneyin (nefes egzersizi, yoga vb.) ve fiziksel egzersizler yapın.

4. Birlik ve Beraberlik Duygusu Bizi Güçlendirir 

Doğal afetlerden sonra kişi sadece kayıp, keder ve yas gibi duyguları yaşamaz. Kişi, korku ve güvensizlik de yaşayabilir. ‘Hayatım tehlikede, geleceğim mahvoldu, bu acıyla nasıl baş edeceğim?’ gibi düşüncelerle kişi kendisini çaresiz hissedebilir. Çaresizlikle baş etmede en etkili yol dayanışmadır.

Hepimiz afetzedelerin yanındayız. Bunu hissetmeleri gerek. Afetzedeler de afetten kurtulanlarla, aileleriyle, arkadaşlarıyla dayanışma içinde olmalılar. İletişim çok iyi gelir, olumsuz duygular bile iletilebilir. Kişi kendini çok kötü hissediyorsa olumsuz duyguları bile herkesin duymasında fayda vardır. Kolektif eylem çok işe yarayabiliyor.

Hep beraber bir işi yapmak, başkalarına yardım etmek, yardım istemek, yardım istemekten çekinmemek, çaresizlik duygularını aşmada afetzedelere ve hepimize yardımcı olacaktır.