Enerji Bitkisi Chia Hakkında Merak Edilenler

Dilara Koçak
Yayın : 09.10.2014 - Güncelleme : 25.03.2025

Aztekler’in en önemlisi besin kaynağı olan chia maya dilinde "güç" anlamına geliyor. Peki ama chia tam olarak nedir? Chia tohumları gerçekten kilo vermeye yardımcı olabilir mi?

Tüm bitkiler içinde en yüksek omega-3 asitlerine sahip chia tohumunun sağlığa faydaları neler? Beslenme ve Diyet Uzmanı Dilara Koçak, chia tohumunun sağlığa faydalarını ve beslenmenize nasıl ekleyebileceğimizi anlattı. 

 İşte, chia tohumu hakkında merak edilenler. 

Chia tohumları, mükemmel bir vitamin, mineral ve güçlü antioksidan kaynağıdır. 

Chia Tohumunun Faydaları Neler?

1. Chia Nerelerde Kullanılır? 

Chia tohumlarında bulunan antioksidanlar vücudunuzdaki serbest radikallerle savaşmaya yardımcı olur. Serbest radikaller, oksidatif strese ve hücre hasarına neden olur. Antioksidanlar açısından zengin gıdalar yemek, kalp hastalığı, bilişsel gerileme ve belirli kanser türleri dahil olmak üzere serbest radikallerle ilişkili birçok sağlık sorununa yakalanma riskinizi azaltmanıza yardımcı olur.

Maya dilinde ‘enerji, güç’ anlamına gelen Chia, uzun yolculuklarda kendilerine enerji versin diye Mayalar’ın yanlarında taşıdıkları muzicevi bir besin kaynağıydı. 

Zengin protein, yağ ve lif içeriği ile Aztekler’in en önemli besin kaynağı olan chia tohumunun kökeni; Meksika ve Guetemala’nın bereketli topraklarında yetişen bir adaçayı türünün (Salvia hispanica) tohumlarıdır.

Chia Tohumu Ne İşe Yarar?

2. Chia Nasıl Kullanılır?

Chia tohumları her türlü yiyecek ve içeceklere eklenebilir. En sık tahıl, soslar, sebze, yoğurda serpilip veya içeceklere karıştırılabilir. Aynı zamanda su ile karıştırılıp jel haline gelmiş şeklide kullanılabilir. Bu şekilde yapılmış puding ve çorbalar ve lezzetli içecekler hazırlamak mümkün. 

• Chai Bitkisi Gerçekten de  Kilo Vermeye Yardımcı Oluyor mu?

Chai tohumunun kilo vermeye katkısı olduğu yönünde düşünceler var, bunun sebep olarak su ile temas ettiğinde oluşan jel yapının tok kalmaya yardımcı olduğu düşünülüyor. 

ABD ‘de yapılan bir araştırmada BKI 25kg/m2 üzerinde olanlara 12 hafta süresince normal diyetlerine 50 gr/gün chia tohumu ya da plasebo(etkisiz) verilmiş. Bu süre sonunda yapılan değerlendirmelerde chai tohumu verilen bireylerde kan lipit değerlerinde veya kilo verdirici etkisi ile ilgili belirgin bir azalma tespit edilmediği bildiriliyor.

3. Uzun Süre Tokluk Hissi Veriyor

Ancak tok tutmaya yardımcı olması diyete lif, kalsiyum, protein, antioksidanlar ve omega-3 ilavesi için ekleyebiliriz. Ama büyük bir kilo kaybı yarattığını söylemek için daha fazla araştırma sonucu görmek lazım. 

• Tüm Bitkiler İçinde En Yüksek Omega-3 Asitlerine Sahip Olan Bitkidir  

Bitkinin tohumları bitkisel omega-3 bakımından zengin; yani alfa-linolenik asit (ALA) taşıyor. Keten tohumu dâhil olmak üzere tüm bitkiler arasında en yüksek oranda omega-3 yağ asitleri içerdiği gibi, omega 3 deposu olarak bilinen somondan da daha yüksek oranda omega 3 içerir.

4. Chai Tohumlarının Sağlığa Faydaları 

Kalp sağlığı için olumlu araştırma var; fakat hem kalp sağlığı hem de kilo verme için araştırma sayısı kısıtlı. Yine de besin öğeleri içeriğine bakıldığında kalp sağlığı, kemik sağlığı, sindirim sistemi ve kalp hastalıklarına faydalı olabileceğini söyleyebiliriz. 

 Son Zamanlarda Popüler Olan Chia Tohumu’nun Faydalarını Özetlersek:

• Omega 3 deposudur.
• İyi bir protein kaynağıdır,
• C Vitamini, demir ve potasyum içerir,
• Lif kaynağıdır,
• Kan şekerini düzenler. 

Ortalama 2 yemek kaşığı chia 139 kalori, 4 gram protein, 9 gram yağ, 12 gr karbonhidrat ve 11 gram lif içeriyor. Ayrıca vitamin ve mineral yönünden de kıymetli. 100 gram tükettiğinizde kalsiyum, demir ve magnezyum ihtiyacınızın yarısından fazlasını karşılamış oluyorsunuz.

Püf noktası: Chia Tohumu su ile karıştırıldığında tariflerde yumurta yerine kullanılabiliyormuş. Yiyeceklerin tadını değiştirmez ve baskın bir tadı yoktur, bu sebeple yediğin her şeye ekleyerek tüketebilirsin. 

Yurt dışı pazarda içecek, bisküvi, bar, enerji karışımı, puding, tahıl gevreği ve pek çok ürüne girmiş olan chia bizim de tariflerimize girmeye başladı bile.kolay tarafı koku ve tad açısından baskın bir lezzeti olmaması bu yüzden hem tatlı hem tuzlu tariflerde kolayca kullanılabilir.

Chia Tohumu Nasıl Kullanılır?

5. Chia ile Harika Bir Meyveli Puding Hazırlayabilirsiniz

Chia ile Meyveli Puding Nasıl Yapılır?

Malzemeler:

• 2 yemek kaşığı chia
• 1 su bardağı badem sütü
• 4 hurma ( çekirdekleri çıkartılmış)
• 1 tatlı kaşığı keçi boynuzu unu veya kakao
• 1 tatlı kaşığı vanilya
• Yarım muz, yarım şeftali ,10 çekirdeksiz üzüm

Badem sütünün içine chia tohumlarını ekleyip 1 saat buzdolabında bekletin daha sonar hurmaları minik doğrayın, kakao ve vanilya ile birlikte bu karışıma ekleyin belnder yapın. Buzdolabında yarım saat daha beklettikten sonra. Ayaklı bir akdeh veya bir cam kaseye biraz meyve biraz chia pudding ekleyerek kat kat ilave edin.

100 gram chia tohumunda:

Enerji 486 kalori

Karbonhidrat 42.12 g
Diet posası 34.4 g
Yağ 30.74 g
doymuş 3.330
teklidoymamış 2.309
çokludoymamış 23.665
Protein 16.54 g
Tiamin( B1 vitamini)(54%)
0.62 mg
Niasin (59%)
8.83 mg
Kalsiyum (63%)
631 mg
Demir (59%)
7.72 mg
Magnezyum (94%)
335 mg
Fosfor (123%)
860 mg
Çinko (48%) 

Görünen o ki önümüzdeki günlerde çok daha fazla bu bitkiden bahsedeceğiz

Chia'yı Günlük Beslenmenize Nasıl Ekleyebilirsiniz? 

6. Chia Tohumunu Kullanmanın Farklı 15 Yolu

61. Yulaf, yoğurt veya kahvaltılık gevreklerin üzerine 1 veya 2 yemek kaşığı chia tohumunu serperek kahvaltınıza ekleyin.

6.2. Sağlıklı bir atıştırmalık veya hafif bir öğle yemeği için 1 ila 2 yemek kaşığı chia tohumunu bir fincan süzme peynirin içine ilave edebilirsiniz.

6.3. Chia tohumlarını ıslak sandviç malzemelerine karıştırın. Tuzlu sandviçler için ton balıklı salata veya yumurta salatası, tatlı sandviçler için ise fıstık ezmesi veya fındık ezmesi kullanın.

6.4. Galeta unu yerine köfte veya un yerine çorba veya sos yaparken kıvam artırıcı olarak chia tohumunu kullanabilirsiniz.

6.5. Chia tohumlarını, yoğurt ve meyve suyu ile karıştırabilirsiniz. 

6.6. Çırpılmış yumurtalara chia tohumlarını ekleyin, 10 dakika bekletin ve omlet yapın.

Chia tohumu tarifleri.

6.7. Tamari sos, bal ve sarımsakla chia tohumunu karıştırın ve mangalda pişirilmiş etlerin üzerine fırçayla sürün.

6.8. Ekmek yaparken öğütülmüş chia tohumlarını una ekleyin.

6.9. Haşhaş tohumu ile bir kek yapmak için kek hamurunuza chia tohumları ekleyin.

6.10. Chia tohumu, yumurta, süt, un ve kabartma tozunu birleştirerek chia tava ekmeği yapın. Kapağı kapalı olarak döküm tabanlı bir tavada pişirin.

6.11. Ekstra çıtırlık sağlamak için salataların üzerine chia tohumları serpin. Patates veya makarna salatalarına da ekleyebilirsiniz.

6.12. Bir yumurtaya eşdeğer bir karışım elde etmek için 1 yemek kaşığı chia tohumunu 3 yemek kaşığı suyla karıştırın ve 10 dakika veya koyulaşana kadar bir kenara koyun. Bu karışım, yalnızca bir veya iki yumurta gerektiren tariflerde en iyisidir.

6.13. Chia'yı mutfak robotunda, blenderde veya kahve değirmeninde ince bir toz oluşana kadar çekin. Çok amaçlı un yerine tamamen değiştirerek veya başka unla karıştırarak kullanın. Yoğun bir hamurda kullanıyorsanız chia ununu eşit parçalar halinde kullanabilirsiniz; daha ince bir hamurda kullanıyorsanız, bir ölçü chia tohumu ununu üç ölçü normal veya glutensiz unla karıştırın.

Chia ile Pudingi Nasıl Yapılır?

6.14. Chia pudingi yapın: 4 yemek kaşığı chia'yı 1 bardak sıvıya karıştırın - fındık sütü, hindistan cevizi sütü, aroma veya tatlandırıcı ekledikten sonra vanilya tozu, kakao, bal ilave ederek, donana kadar buzdolabında saklayın.

6.15. Reçel yapmak için püre haline getirilmiş meyveye chia ekleyin – 1 1/2 bardak püre haline getirilmiş meyve ve 1/2 bardak chia tohumunu karıştırın. Daha fazla chia tohumu ekleyerek daha kıvamlı bir reçel elde edebilirsiniz. 

Meyve türünüze ve tercihlerinize en uygun oranı bulana kadar farklı miktarlarla, damak tadınıza göre denemeler yapın!