Aile İçinde Rutinlerin Kaygıyı Azaltıcı Etkisini Keşfedin

Ayşegül BAŞARAN
Yayın : 25.07.2025

"Rutin" kelimesi genellikle olumsuz bir çağrışım taşır. Sıkıcı, abartılı, boğucu ve tatsız bir şey düşünmemize neden olabilir.

Bu durum, iş günümüzü ve şafak vakti duş alıp ofise girmek yerine pijamalarımızla dinlenmeyi tercih ettiğimizi düşünmemize neden olabilir. Çoğu zaman rutin fikrinden ilham almayız. Zihnimiz yeni ve eğlenceli şeylere odaklanır.

Ancak çocuklar için sağlıklı rutinler, duygusal düzenleme ve gelişim açısından temel önem taşır. Günlerinin (ve daha da önemlisi, ebeveynlerinin!) daha sorunsuz geçmesine yardımcı olur.

Aileler, net beklentiler ve rutinler oluşturarak karar yorgunluğunu ve olası çatışmaları en aza indirebilir, daha sakin ve daha az stresli bir ev ortamına kavuşabilirler.

Öngörülebilir, sağlıklı ve tutarlı bir rutin, aile bağlarını kuvvetlendirir. Rutinler ve ritimler doğal olarak aile ritüelleri ve gelenekleri yaratır; örneğin cuma günü pizza ve sinema gecesi gibi ufak etkinlikler dahi aileniz için özel anlara dönüşür...

Rutin Nedir?

Peki rutin tam olarak nedir? Bu Rutin Hayat , rutini bir isim olarak ele alacak; düzenli olarak takip edilen bir dizi eylem.

Bazı insanlar için rutin son derece sıkıcı ve sıradan görünebilir. Ancak gerçek şu ki, rutin daha fazla özgürlük, daha fazla üretkenlik ve daha iyi zaman yönetimi sağlayabilir. Çocuklar ve aileyle uğraşırken ise rutin hayatınızı değiştirebilir.

Rutinler, genellikle bir gün veya hafta içinde yaptığımız şeyleri ifade eder; örneğin, hafta içi her gün aynı saatte okula gitmek, perşembe öğleden sonraları yüzme dersine gitmek veya her gece yatmadan önce birlikte iki hikaye okumak gibi. Bazı aileler bunlara ritüel veya ritim de diyebilir.

Aile rutinleri çocukların ruh sağlığını desteklerken aynı zamanda aile içinde herkesin huzuru için de faydalıdır. Rutinler, ailenin her üyesinin işlerini halletmesine, stres seviyelerini azaltmasına ve birlikte bağ kurup eğlenmek için zaman bulmasına yardımcı olur.

Çocuğunuzun Sağlıklı Gelişimini Desteklemek İçin Aile Rutinleri Oluşturun 

Anlamlı Ritüeller Yaratın

Günlük rutinler gibi anlamlı rutinler de çocuklarda sağlıklı duygusal gelişimi destekler. Çocukların hayatlarında anlam ve amaç oluşturmalarına yardımcı olur. Aile birliği içinde bağ kurmalarına yardımcı olur.

Rutinler çocuklar için uygun olduğu kadar yetişkinler için de iyidir. Ebeveynler, rutinleri olduğunda daha sakin ve huzurlu günler yaşayabilirler. Daha az kaos ve telaşlı, son dakika telaşları olur. Günlük rutinler, ailenizin bağlarını güçlendirmeye yardımcı olan anlamlı rutinler oluşturmaya yardımcı olur.

Elbette, bir rutine sahip olmak, spontane davranıp eğlenemeyeceğiniz anlamına gelmez! Rutinler, hayatınızda son dakika sürprizleri ve aktiviteler için yer açabilir. Çocuklar da beklenmedik küçük şeylerden hoşlanırlar, bu yüzden rutinlerinizin kesin olması gerektiğini düşünmeyin.

Yeni Aile Rutinleri Oluşturmadan Önce Bunları Dikkate Alın  

Aileniz için yeni günlük rutinler üzerinde çalışıyorsanız, düşünmeniz gereken şeyler söz konusu.

Aile katılımı

Yeni rutinler hakkında çocuğunuzla konuşmadan önce eşinizle konuşmanız iyi olur. Bu şekilde, hedeflerinizin ne olduğu konusunda hemfikir olup olmadığınızdan emin olabilirsiniz.

Çocuğunuz yaklaşık 5 yaşına geldiğinde, yeni rutinler konusunda ondan yardım alabilirsiniz. Özellikle ergenlik çağındaki çocukların kendi günlük rutinlerinde söz sahibi olmaları önemlidir. Bu, rutinin ödev yapmak veya arkadaşlarıyla dışarı çıkmak için zaman ayırmasını sağlayabilir.

• Aile hedefleri

Rutinler, aile bireylerinin günlük ihtiyaçlarını karşılamalı, ancak aynı zamanda daha uzun vadeli hedeflere de hizmet etmelidir. Örneğin, düzenli ve kaliteli aile zamanı geçirmek aileniz için önemli bir uzun vadeli hedefse, bu hedefe ulaşmanıza yardımcı olacak rutinler oluşturmaya çalışın.

• Aile hayatındaki değişiklikler

Aile içinde değişen durumlara uyum sağlayabileceğiniz rutinler oluşturmanız faydalıdır. Örneğin, çocuğunuz büyüdükçe okula gitmek gibi konularda daha fazla sorumluluk alabilir. Ya da çocuğunuz spora veya diğer aktivitelere katıldıkça yeni bir rutine ihtiyacınız olabilir.

Yeni bir rutin, eski rutininizin bir parçası da olabilir. Örneğin, çocuğunuzun yeni bir ilaç alması gerekiyorsa, bunu diş fırçalamadan hemen önce çocuğunuzun rutinine ekleyebilirsiniz.

• Ailenin güçlü yönleri

Başarılı rutinler genellikle ailenin güçlü yönleri üzerine kuruludur; bu nedenle aile üyelerinizin hangi konularda iyi olduğunu düşünebilir ve bu güçlü yönleri rutine dahil edebilirsiniz. Örneğin, bir çocuk erken kalkmada daha iyiyse, tuvalete ilk o girebilir, böylelikle kardeşler arasındaki ufak çatışmaları önlemiş olursunuz.

• Eğlence

Eğlenceyi veya oyunu bir rutine dahil etmek, rutinin sorunsuz ilerlemesine yardımcı olabilir. Örneğin,  sabah rutininizi bir oyuna dönüştürebilir ve çocuğunuzu övebilir veya zamanında hazırlandığı için çıkartma gibi ödüller verebilirsiniz.

Rutinler, ailelerin zamanlarını daha verimli yönetmelerine, stresi azaltmalarına ve keyifli aktivitelere ve aile bağlarına zaman ayırmalarına yardımcı olur.

• Yaş ve yetenek

Özellikle küçük çocuklar, akşam yemeği, banyo zamanı, hikaye okuma ve yatma zamanı gibi günlük aktivitelerin sırasını ve şeklini bildiklerinde daha iyi başa çıkarlar.

Çocuklar büyüdüklerinde, onları günlük veya haftalık rutinlerin planlanmasına ve aile ritüellerinin oluşturulmasına dahil etmek, onların katılımını artırır ve aile bağlarını güçlendirir.

Farklı yaşlarda çocuklarınız varsa, rutinler çocuklarınızın yaşlarına ve yeteneklerine uygunsa işe yarayacaktır. Örneğin, okul öncesi çocuğunuz akşam rutinine yardımcı olmak için masa örtüsünü sererken, büyük çocuğunuz akşam yemeğinden sonra tabakları toplayarak size yardımcı olabilir.

Yeni bir rutin oluşturuyorsanız, herkes alışana kadar aile üyelerinize bunu hatırlatmanız gerekebilir.

Çocuğunuza rutini hatırlatmak için ipuçları da kullanabilirsiniz. Örneğin, bir tv programının sonu, uyku vakti rutininin başlangıcını işaret edebilir. Ya da daha büyük bir çocuk sabah kalkmak için çalar saat kullanabilir.

Rutin listenizi aile içinde herkesin görebileceği bir yere koyarsanız, basit listeler iyi hatırlatıcılar olabilir. Çocuğunuz daha küçükse, aile rutinini gösteren bir tablo veya resimli kitap hazırlayabilirsiniz.

Eski alışkanlıkların üstesinden gelmek ve yeni davranış biçimleri öğrenmek zaman alır, bu nedenle yeni rutininizin işe yaraması için zaman tanımanız gerekir.

Rutinler Aile Bağlarını Güçlendirir 

Yeni bir günlük rutine ne zaman ihtiyaç duyarsınız?

Ailenizin birlikte eğlenmek için yeterince zaman geçirmediğini veya aile hayatınızın yolunda gitmediğini  düşünüyorsanız, yeni bir rutin size yardımcı olabilir.

Yeni bir rutin, günün yoğun ve stresli zamanlarında faydalı olabilir. Örneğin, ailenizin okula ve işe hazırlanmasına yardımcı olmak için yeni bir rutine ihtiyacınız olabilir.

Ailenizde sürekli bir anlaşmazlık yaşanıyorsa, yeni bir rutin de işe yarayabilir  . Bu, alışverişe gittiğinizde veya çocukların köpeği kimin besleyeceği konusunda kavga ettiği zamanlarda olabilir.

Sürekli olarak başkalarından bir şeyler yapmalarını istiyor veya onları sıkıştırıyorsanız ya da sinirlenip öfkeleniyorsanız, bu da yeni bir günlük rutine ihtiyacınız olduğunun bir işareti olabilir. Örneğin, yeni bir rutin çocuğunuzun ev işlerini tamamlamasını, ödevlerini yapmasını veya yatmaya hazırlanmasını teşvik edebilir.

Rutinler, özellikle aile üyelerinizin kişisel temizlik gibi yeni veya daha iyi alışkanlıklar geliştirmelerine yardımcı olmaya çalıştığınızda faydalıdır.

Çocuğunuz büyüdükçe ve geliştikçe ya da siz iş değiştirdikçe, bu değişiklikleri hesaba katarak rutinlerinizi gözden geçirmek veya yeni rutinler oluşturmak isteyebilirsiniz.

Okul Döneminde ve Tatil Zamanlarında Rutinler Değişebilir 

Aile Rutinleri Nasıl Oluşturulur? 

1. Öncelikle bir hedef belirleyin

Yeni bir sabah rutini hedefi, çocuğunuzun saat 8.30'da okula hazır olması olabilir; giyinmiş, ayakkabıları giymiş, kahvaltısını yapmış, dişlerini ve saçlarını fırçalamış ve okul çantasını gün boyunca ihtiyaç duyacağı her şeyle doldurmuş olmalıdır.

2. Adımları gerçekleşme sırasına göre listeleyin

Tatil günlerinde yeni rutinler oluşturmanız gerekebilir. Okul döneminde yeni bir sabah rutini için adımlar şunlar olabilir:

• Sabah 7 – kalk.
• 07.15-07.45 – Kahvaltınızı yapın ve tabakları lavaboya yerleştirin.
• 07.45-08.00 – Dişleri temizle, saçlarını fırçala.
• 08.00-08.15 – Okul üniforması, çorap ve ayakkabı giyilir.
• 08.15-08.30 – Okul çantanızı öğle yemeği, kitaplar vb. ile hazırlayın.

Bu adım, rutinin zamanlamasını belirlemeyi içerir. Her adım ne kadar zaman alıyor? Her şeyi tamamlayıp beklenmedik durumlara zaman ayırabilmek için ne kadar zamana ihtiyacınız olacak? Bunları göz önünde bulundurarak sağlıklı rutinler oluşturabilirsiniz. 

3. Çocuğunuzun bağımsız olarak neler yapabileceğini ve hangi konularda ona yardımcı olmanız gerektiğini belirleyin.

Örneğin, çocuğunuzun kahvaltısını hazırlamanız gerekebilir veya bunu yapmak isteyebilirsiniz, ancak belki de çocuğunuza nasıl giyineceğini öğretebilirsiniz.

4. Başarı için rutin oluşturmanın yollarını düşünün

Bu, herkesin rutinde ne yapması gerektiğini bilmesini sağlamakla ilgilidir. Ayrıca dikkat dağıtıcı unsurları da ortadan kaldırmanız gerekebilir. Örneğin, çocuğunuzun sabahları telefonuyla dikkati dağılıyorsa, çocuğunuz okula hazır olana kadar telefon aile alanında kalabilir.

5. Yeni aile kurallarını göz önünde bulundurun

Çocuğunuzdan beklediğiniz davranış türü hakkında basit ve net kurallar koyarsanız, bu çocuğunuzun ne yapması gerektiğini bilmesine yardımcı olur. Örneğin, kahvaltıda masaya oturmak gibi bir kural koyabilirsiniz.

6. Konuşmak veya eğlenmek için zaman ayırmaya çalışın

Örneğin, kahvaltı için 30 dakika ayırırsanız, çocuğunuzla yemek yemeye ve sohbet etmeye zamanınız olabilir.

7. Rutin adımlarını konuşun

Yeni bir rutini uygulamaya koymadan önce, herkesle rutinin adımlarını konuşun. Tüm aile için netleşene kadar bunu birden fazla kez yapmaya hazır olun.

Çocuğunuz rutininde yapılan değişikliklerden memnun değilse, büyük bir değişiklik yapmak yerine, zamanla küçük değişiklikler yapmayı deneyin. Çocuğunuzun çabasını, işbirliğini ve başarısını, rutin düzenli olarak yaptığı şeylerin bir parçası haline gelene kadar överek veya ödüllendirerek kutlayın.

Yeni Haftaya Güzel Başlamak İçin 5 Aile Rutini

Hafta başı fiziksel ve duygusal enerjiyle dolmak, günün geri kalanına olumlu yansır. Uzmanlar, aile içinde düzenli ve sevgi dolu ritüeller oluşturmanın özellikle çocukların ve ebeveynlerin ruhsal dengesini desteklediğini söylüyor. İşte haftaya pozitif başlamak için önerilen beş etkili aile rutini:

1. Pazartesi Sabahı Kısa Aile Kahvaltısı

Haftaya birlikte başlamak için aile bireylerinin bir araya geldiği 10–15 dakikalık kahvaltılar öneriliyor. Birlikte yapılan hafif sohbetler, hem iletişimi güçlendiriyor hem de moral veriyor. Bu ritüel, çocuklarda işe ve okula olumlu bakış açısı geliştirmelerine de yardımcı oluyor.

2. Haftalık Paylaşım Rutini

Her pazartesi akşamı aile bireylerinin önceki haftanın güzel anılarını, zorluklarını ve beklentilerini paylaşması, duygu yönetimini kolaylaştırıyor. Bu tür rutinler, aile içi uyum ve anlayışı artırıyor, stres seviyesini düşürüyor. APA’ya göre ritüeller, zorlu dönemlerde bile aileyi organize eder ve stres yönetiminde destek sağlar.

3. Önceden Planlanmış Görev Paylaşımları

Haftalık ev işlerini, alışverişi, çocuk etkinliklerini paylaşıma açmak, aile içinde sorumluluk bilincini geliştiriyor. Planlama, hem ebeveynlerde hem çocuklarda belirsizlikleri ve kaygıyı azaltarak daha öngörülebilir bir hafta sunuyor. Tel Aviv Üniversitesi araştırması, tekrar eden rutinlerin sakinleştirici etkisiyle anksiyeteyi azalttığını ortaya koyuyor Piedmont Healthcare.

4. Akşam “Aile Sohbeti” Ritüeli

Günün sonunda 10 dakikalık sohbet zamanları belirlemek; herkesin gününü anlatabileceği, küçük sorunlara değinebileceği sıcak bir ortam sağlar. Bu dinleme anı, çocuklarda kendini değerli hissettirme ve ebeveyn-çocuk bağı güçlendirme açısından etkilidir.

5. Hafta Başı Eğlenceli Mini Etkinlik

Pazartesi akşamı ailece yapılabilecek kısa, keyifli bir etkinlik (örneğin toplu bir oyun, kısa bir yürüyüş ya da film saati) haftayı olumlu bir enerjiyle başlatır. Bu tür aktiviteler, bireyler arasında yakınlık hissini artırır ve birlikte geçirilen zaman kalitesini yükseltir.