SAĞLIK

Ne Zaman Otizmden Şüphelenilmeli?

Hepimiz Aileyiz Kurumsal Icon hepimizaileyiz.com.tr
Yayın : 29.03.2017

Ne Zaman Otizmden Şüphelenilmeli

Uzmanlar, tekrarlayan davranışların otizm habercisi olabileceğine dikkat çekti.

Erken Tanı ve Doğru Eğitim ile Otizm Tamamen Yok Olabilir

Kendi etrafında dönme, ellerini sallama, papağan gibi sürekli aynı kelimeleri tekrar etme ile kendini gösteren otizmde erken teşhis önemli. Uzmanlar, çocuğun sosyal ve dil gelişimi basamaklarında bir aksaklık fark edildiğinde mutlaka bir uzmana danışılması gerektiğine dikkat çekerek erken tanı ve doğru eğitim ile otizm tanı ve belirtilerinin tamamen kaybedebileceğini söylüyor.

Birleşmiş Milletler tarafından Otizm konusunda farkındalık oluşturmak ve bilinçlendirme çalışmaları yapmak amacıyla dünyada her yıl Nisan ayı Otizm Farkındalık Ayı, 2 Nisan ise Otizm Farkındalık Günü olarak anılıyor.

Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Yrd. Doç. Dr. Başak Ayık, Otizm Spektrum Bozukluğu’nun (OSB) çocukluk çağı nörogelişimsel bozukluklarından biri olduğunu söyledi.

Ne Zaman Otizmden Şüphelenilmeli

Ne Zaman Otizmden Şüphelenilmeli?

Bilinen eski adı Yaygın Gelişimsel Bozukluk (YGB) olan otizmin belirtileri genellikle erken çocukluk döneminde başlar. Bazı çocukların gelişimi aksayarak ilerlerken, bazı çocuklar önce normal gelişim gösterip bir süre sonra gerileme gösterebilirler.

İletişim sorunu yaşıyorlar

Otizmin iki grup temel belirtisi olduğunu kaydeden Ayık, “Bunlardan ilki toplumsal iletişim ve etkileşimde olan problemlerdir. Konuşma ve dil gelişiminde görülen aksaklıklar yani gecikmiş konuşma, yetersiz kelime dağarcığı, ses tonunda tuhaflıklar.

Dilin kullanımında görülen problemler yani zamirleri yanlış kullanma örneğin “ben” yerine “o” zamirini kullanmak sayılabilir. Sürekli aynı kelimeleri veya duyduğu anons benzeri içerikleri tekrarlama, karşısındaki kişinin sözlerini papağan gibi tekrarlama, insanlarla ve yaşıtlarıyla iletişim kurmaya isteksiz olma. Sürekli yalnız vakit geçirme isteği ve sosyal ortamlara uygun davranamama gibi belirtileri sayabiliriz” dedi.

Tekrarlayıcı Davranışlar Otizm Belirtisi

Otizmin diğer temel belirtilerinin ise tekrarlayıcı davranışlar, ilgiler ya da etkinlikler olduğunu kaydeden Yrd. Doç. Dr. Başak Ayık, bu belirtileri de şöyle sıraladı:

Tekrarlayıcı motor hareketler: Kendi etrafında dönme, sallanma, parmak ucunda yürüme, ellerini sallama, kanat çırpma gibi. Tekrarlayan konuşma kalıpları. Günlük rutinlere bağlı olma, sürekli aynı şeyleri yapma-yeme isteği ve düzenlerinin değişmesinden rahatsız olma. Konu veya yoğunluk açısından anormal ilgi alanları.

Duyusal olarak aşırı ya da az duyarlılık: Ses, koku, dokunmaya hassasiyet, acıya/sıcağa aşırı duyarsızlık, belirli ses veya dokunuşlara karşı beklenmeyen tepki, nesneleri aşırı koklama veya onlara aşırı dokunma, ışık veya hareketle görsel olarak çok meşgul olma. Duyusal hassasiyetleri bilmek çok önemlidir çünkü bunlar öfke nöbetleri ile sonuçlanabilir.

Ne Zaman Otizmden Şüphelenilmeli

Ne Zaman Otizmden Şüphelenilmeli?

Otizmde temel sebebin genelde genetik faktörler olduğunun düşünülmekte. Beyin yapısı ve işlevlerini inceleyen çalışmalar, beynin belli bölgelerinde işlev farklılığından söz etmektedir. Beynin bazı bölgelerinde küçülme, bazı bölgelerindeki sinir hücrelerinde kayıp ve beyin ağırlığının belli bir yaşta normalden fazla olması en önemli bulgulardır.

Sosyal ve dil gelişimdeki aksaklıklara dikkat!

Normal gelişen bir bebeğin sosyal ve dil gelişimi basamaklarında bir aksaklık fark edildiğinde mutlaka bir uzmana danışılması gerekir.

Bebek ve çocukların sosyal gelişim basamakları:

· 1 ay civarı göz kontağı kurar, kendisine gülümseyen kişiye gülümser (sosyal gülümseme).

· 3 - 4 ay civarı kucağa alınmaya tepki verir.

· 8 - 9. aylarda yabancıları ayırt eder.

· 9 ay civarı ona öğrettiğiniz hareketleri taklit edebilir (cee oyunu, bye bye yapma)

· 1 yaş civarı yaşıtlarıyla ilgilenmeye başlar.

· 2 yaş civarı paralel oyunlar (koşma gibi),

· 3 yaştan sonra evcilik gibi senaryolu ve kurgusal oyunlar oynar.

· 4 yaş civarı karşısındaki kişinin duygularını anlayabilir.

Ne Zaman Otizmden Şüphelenilmeli

Ne Zaman Otizmden Şüphelenilmeli?

Otizmin derecesi her çocukta farklı

Çok hafif sosyal iletişim bozukluğu belirtileri gösteren çocuklar olduğu gibi maalesef çok ağır düzeyde olan çocuklar da vardır. Bu tanıyı alan her çocuk hastalıktan eşit derecede etkilenmiş değildir.

Ne Zaman Bir Uzmana Başvurulmalı?

6 ay civarı heceler, 1 yaş civarı kelimeler ve 2 yaş civarı cümleler ile konuşmayı bekleriz. Bu gelişim basamaklarında aksaklık fark ettiğiniz zaman bir uzmana danışmalısınız.

Erken müdahalenin önemi büyük

Otizmin en önemli tedavisi mümkün olan en erken zamanda başlatılan programlanmış özel bireysel eğitim seanslarıdır. Eğitimin temel hedefi sosyal iletişim alanındaki aksaklıkların giderilmesi olmalıdır.

Gereken olgularda konuşma terapisi mutlaka uygun yaşta başlamalıdır. Eğitimin dışında otizme veya eşlik eden zihinsel problemlere bağlı olarak görülen davranış bozukluğu, etrafa veya kendine zarar verme, tekrarlayıcı hareketler, dikkat dağınıklığı ve uyku bozukluklarının tedavisi mümkündür.

Aileler kendini suçlamamalı

Çocuğunuzda bu belirtiler varsa kendinizi suçlamayın. Çünkü halk arasında bilinenin aksine sadece sunulan bakımın kalitesi ile otizm ortaya çıkmaz. Altta yatan genetik zemin ve üzerine eklenen çevresel faktörler ile hastalıklar meydana gelir.

Belirtileri dikkate alın

Mümkün olan en kısa sürede çocuğu bir çocuk ve ergen psikiyatrisi uzmanına götürün. Erken tanı ve doğru eğitim ile çocuğunuz otizm tanısı ve belirtilerini tamamen kaybedebilir. Tanı kaybı mümkün olmayan çocuklarımızda ise sorun davranışları kontrol altına almak ve mümkün olan en iyi düzeye getirebilmek için yardım isteyin.

Eğer çocuğunuz bir çocuk ve ergen psikiyatrisi uzmanından tanı almış ve özel eğitim alıyorsa, evde ek olarak neler yapabileceğinizi özel eğitimcinize mutlaka sorun. Maalesef ülkemizde verilen ayda 8 seans eğitim yeterli değildir.

Konular :