Kötü Besleniyorsanız Üzülmeyin! Egzersiz Vücudu Kurtarıyor

Melis DEMİRYAS
Yayın : 01.11.2025

• Egzersiz, Sağlıksız Beslenmenin Depresyon Üzerindeki Etkilerini Azaltabiliyor

Yüksek yağlı ve şekerli Batı tarzı beslenme, yalnızca obeziteye değil, aynı zamanda depresyon ve anksiyete riskinin artmasına da yol açabiliyor. Ancak yeni bir bilimsel araştırma, düzenli egzersizin bu olumsuz etkilerin bir kısmını hafifletebileceğini ortaya koydu.

Batı diyeti, yüksek oranda işlenmiş gıda, şeker, doymuş yağ ve rafine karbonhidrat içeren; buna karşılık lif, sebze, meyve ve tam tahıl yönünden fakir bir beslenme modelidir. 

Brain Medicine dergisinde yayımlanan çalışmaya göre, yüksek yağ ve şeker içeren Batı tipi diyetle beslenen hayvanlarda, egzersiz depresif ve kaygı benzeri davranışları azaltarak ruh hali üzerinde olumlu etkiler yarattı.

 Egzersiz ve Sağlıklı Beslenme Alışkanlıkları Bir Arada Olmalı 

• Egzersiz, Ruh Sağlığını ve Metabolik Dengeleri Destekliyor

İrlanda’daki Cork Üniversitesi’nden Prof. Dr. Yvonne Nolan liderliğinde yürütülen araştırmada, sıçanlara 7,5 hafta boyunca iki farklı diyet uygulandı: Bir kısmına standart beslenme ve yüksek yağ-şeker içeren “kafeterya diyeti” uygulanırken; hayvanların diğer yarısına koşu tekerleğiyle egzersiz imkânı sağlandı.

Sonuçlara göre, kafeterya diyetiyle beslenen hareketsiz sıçanlarda kilo artışı, yağ kütlesi birikimi ve depresif davranışlarda yükselme gözlendi. Egzersiz yapan gruplarda ise bu olumsuz etkiler belirgin şekilde azaldı.

Prof. Nolan, “Bulgularımız, egzersizin sağlıksız beslenmenin bazı zihinsel sağlık etkilerini hafifletebileceğine dair önemli bir kanıt sunuyor. Ancak egzersiz tek başına yeterli değil; sağlıklı bir beslenme düzeniyle desteklenmesi gerekiyor.” dedi.

• Bağırsak Mikrobiyomu ve Hormonlar da Etkileniyor

Araştırmada ayrıca, egzersizin insülin ve leptin gibi metabolik hormonları dengelediği, bağırsak mikrobiyomundaki bazı yararlı metabolitlerin azalmasını engellediği tespit edildi.

Kafeterya diyeti, bağırsaklarda anserin, indol-3-karboksilat ve deoksiinozin gibi metabolitlerin seviyelerini düşürürken, egzersiz bu düşüşü kısmen dengeledi. Bu maddelerin beyin fonksiyonlarını düzenleyici, antioksidan ve anti-inflamatuar özelliklere sahip olduğu biliniyor.

Her Koşulda Sağlıklı Beslenme Şart!

• Egzersiz Beyinde Yeni Hücre Oluşumunu Destekliyor

Çalışmada, öğrenme ve hafıza süreçlerinde önemli bir bölge olan hipokampüste yeni nöron oluşumu da incelendi. Egzersiz, standart beslenen sıçanlarda yeni beyin hücrelerinin oluşumunu artırdı; ancak sağlıksız diyetle beslenenlerde bu etki sınırlı kaldı.

Bu bulgu, egzersizin faydalarının tam olarak ortaya çıkabilmesi için sağlıklı beslenmenin de gerekli olduğunu gösteriyor.

Batı Diyeti Kalbe Zarar Veriyor Ama Çözüm Basit: Düzenli Egzersiz!

• Uzmanlar Ne Diyor?

NYU Grossman Tıp Fakültesi Klinik Psikiyatri Profesörü Dr. Gia Merlo, “Bu çalışma, egzersizin depresyon, anksiyete ve bilişsel işlevler üzerindeki olumlu etkilerini doğruluyor. Ancak sağlıksız beslenme bu kazanımları sınırlayabiliyor.” açıklamasını yaptı.

Aynı dergide yayımlanan bir başyazıda ise Dr. Julio Licinio, “Egzersiz kilo verme ve ruh sağlığını iyileştirme yolunda ilk adımdır. İnsanlar genellikle hareket etmeye başladıktan sonra diyetlerini iyileştirmeye daha istekli hale gelirler.” ifadelerini kullandı.

• Sonuç: Egzersiz Tek Başına Yeterli Değil

Araştırma sonuçları, egzersizin sağlıksız beslenmenin bazı etkilerini azaltabileceğini, ancak tüm zararlarını ortadan kaldıramayacağını gösteriyor. Uzmanlara göre, ruhsal ve fiziksel sağlığın korunması için düzenli egzersizle birlikte dengeli bir beslenme planı şart.