SAĞLIK

Bebeğinizin Ateşi Çıktığında Ne Yapmanız Gerektiğini Biliyor musunuz?

Hepimiz Aileyiz Kurumsal Icon hepimizaileyiz.com.tr
Yayın : 16.08.2010 - Güncelleme : 23.08.2022

Bebeklik ve çocukluk çağında anne ve babaları en çok endişelendiren durumların başında “ateş” geliyor. Peki bebeğinizin ateşi çıktığında ne yapmanız gerektiğini biliyor musunuz? 

Ateş, 38°C'nin üzerindeki bir sıcaklıktır. Genellikle bir hastalık belirtisidir, ancak hastalığın kendisi değildir. Ateşi olan 3 aylıktan küçük bebeğiniz varsa hemen hastanenin acil servisine gitmelisiniz.

Aileler kendilerinde telaş uyandıran bu durumla sık sık karşı karşıya gelebiliyor.  Bebeğinizin yaşına ve ateşinin şiddetine bağlı olarak ateşi yükseldiğinde ne yapmanız gerektiğini biliyor musunuz?  Bebeklerin ateşi nasıl ölçülür? Bebeğin ateşi çıktığı nasıl anlaşılır? Bebeğin ateşi çıktığında ne yapmalı? Çocuğun ateşi çıktığında ne yapmalı? Yenidoğan bebeğin ateşi çıktığı nasıl anlaşılır? 

Çocuğun ateşi çıktığını nasıl anlarız Çocuğun ateşi evde nasıl düşürülür? Hangi ayda hangi ateş ölçer kullanılmalı? Ateş ölçer kullanırken nelere dikkat etmeli? Ateşi çıkan bebekte nelere dikkat edilmeli? Hangi durumlarda zaman kaybetmeden doktora başvurmalı? Tüm bu soruların yanıtını haberimizde bulabilirsiniz.

Ateşi çıkan bebeklerin tedavisinde yapılması gerekenlere dair her anne babanın bilmesi gerekenleri Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Şükrü Cido anlattı. 

Bebek Ateşi Nasıl Düşürülür

 Bebeğin ateşi çıktığında ne yapmanız gerektiğini bilmiyorsanız okumaya devam edin. 

İçindekiler: Çocuğun Ateşi Çıktığında Ne Yapmalı?

  1. Ateş Nedir? Ateşe Ne Sebep Olur?
  2. Bebekler Neden Ateşlenir?
  3. Diş Çıkarma Bebeklerde Ateşe Neden Olur mu?
  4. Bir Bebeğin Ateşi Nasıl Kontrol Edilir?
  5. Bebeğin Ateşi Makattan Nasıl Ölçülür?
  6. Bebeğin Ateşi Çıktığında Ne Yapmalı?
  7. Bebeğin Ateşi Çıktığında Nelerden Kaçınılmalı?
  8. Ne Zaman Doktoru Aranmalı?

Bebeğinizin Ateşi Çıktığı Nasıl Anlaşılır?

1. Ateş Nedir? Ateşe Ne Sebep Olur?

Vücut ısısı, normal seviyenin üzerine çıktığında ateş olarak adlandırılıyor. İnsanlar için ortalama normal vücut ısısı 36.5-37 derece olarak kabul ediliyor. Beyindeki hipotalamus, termostat gibi görev yaparak vücut ısısını dengeliyor. Kanda pirojen adı verilen maddeler vasıtasıyla hipotalamusa etki edilerek ateşin yükselmesi sağlanır.

Ateş, vücudun bir enfeksiyona verdiği tepkidir. Ateşin sebebi; soğuk algınlığı veya mide böceği gibi viral bir enfeksiyon olabilir veya bazı kulak ve boğaz enfeksiyonları veya zatürree, menenjit gibi bakteriyel bir enfeksiyon olabilir.

Pirojenler, bakteri, virüs veya toksinler gibi dış kaynaklardan gelebildiği gibi çeşitli içsel kaynaklı pirojenler de vardır. Son yıllarda ateşin enfeksiyonla mücadelede vücudumuza destek olduğu konusunda ciddi çalışmalar mevcut olup, her ateşi düşürelim mi konusunda tartışmalar yaşanmaktadır. Eğer çocuğunuzun vücut ısısı; makattan 38 derece üzerinde, kulaktan 37.8 derece, koltuk altından 37.5 derece üzerinde ise, ateşli kabul edilebilir.

2. Bebekler Neden Ateşlenir?

Çocuklarda ateşin yaygın nedenleri arasında soğuk algınlığı ve kulak enfeksiyonları gibi solunum yolu hastalıkları yer alır.

Enfeksiyon hastalıkları en sık olarak bağışıklık sistemi olgunlaşmasını henüz tamamlamamış olan 3 yaşın altındaki bebek ve çocuklarda görülüyor. Bu açıdan anne ve babaların ateşin nasıl oluştuğu, nasıl ölçülüp değerlendirildiği, ateşe neden olan ciddi bakteri enfeksiyonlarının belirti ve bulgularının neler olduğu, ne zaman ve nasıl tedavi edilmesi gerektiği konularında bilgi sahibi olmaları önem taşıyor.

Ateşin en sık görülen sebebi enfeksiyonlar olup; çocuklar hayatlarının ilk beş-altı yılında çok sık viral enfeksiyona bağlı ateşli hastalık geçirebilir. Ateşten şüphelenildiğinde, çocuğunuzun mutlaka vücut ısısı ölçülmelidir. Çocuğun alnına dokunularak hissedilen vücut ısısı güvenilir olmayıp, termometreler elinizden daha hassas olup gerçek vücut ısısını ölçerler.

Bebeğinizde aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok nedenden dolayı ateş gelişebilir:

• Viral bir enfeksiyon nedeniyle,
• Bakteriyel enfeksiyon nedeniyle,
• Bazı aşılar sebebiyle,
• Farklı bir tıbbi durum nedeniyle ateş yükselebilir.

3. Diş Çıkarma Bebeklerde Ateşe Neden Olur mu?

Diş çıkarma ateş nedeni olarak kabul edilmez. Diş çıkaran bebeğinizin ateşinin çıkmasına neden olan altta yatan başka bir durum olabilir.

4. Bir Bebeğin Ateşi Nasıl Kontrol Edilir?

En doğru sıcaklığı elde etmek için rektal olarak dijital çok kullanımlı bir termometre kullanın. Rektal sıcaklığın diğer yöntemlerle alınan sıcaklıklardan daha yüksek olacağını unutmayın.

Ateşi alından ölçen termometreler 3 aylıktan küçük bebeklerde sağlıklı sonuçlar vermeyebilir. Bu yaş grubundaki bebekler için rektal sıcaklık ölçümüz önerilir.

Yenidoğan Bebeğin Ateşi Çıktığı Nasıl Anlaşılır?

5. Bebeğin Ateşi Makattan Nasıl Ölçülür?

  • Başlangıçta ateş ölçerin kutusundaki kullanım kılavuzunda yazan üreticinin talimatlarını okuyun ve ölçümleri Fahrenhayt veya Santigrat olarak ayarlayın (sıcaklığı doğru bir şekilde raporlamak için).
    Termometreyi ateşi ölçmeden alkollü veya sabunlu bezle temizleyin.
  • Termometrenin ucunu vazelin veya başka bir güvenli yağla kaplayın.
  • Bebeğinizin alt kısmındaki tüm giysileri veya bebek bezini çıkarın.
  • Bebeğinizi alt değiştirme masası veya yatak gibi güvenli ve rahat bir yüzeye veya kucağınıza yüzüstü yatırın.
  • Ateşi alırken bebeğinizi nazikçe yerinde tutun. Termometrenin bebeğinizin rektumuna daha fazla girmesini önlemek için işlem sırasında hareket etmelerine veya kıpırdamalarına izin vermeyin. Bebeği tutmak için birinin yardımını almak olası bir yaralanmayı önler.
  • Termometreyi açın ve termometre bip sesi çıkarana kadar bebeğinizin rektumuna sadece uç kısmını sokun. (Çoğu termometrede rektal yerleştirme için güvenli sınırı gösteren görsel bir çentik bulunur, varsa bu çizgiyi dikkate alın.)
  • Termometreyi dikkatlice dışarı çekin ve sıcaklığı okuyun.

Diğer cihazlar, talimatlarına göre kullanırsanız bebeğiniz için doğru ölçümü yapabilir.  

Bebek Ateşi Nasıl Düşürülür

Eğer bebeğniiz 6 aydan büyükse kulaktan ateşini ölçebilirsiniz. 

Timpanik termometreler (kulaktan ateş ölçerler) bir bebeğin kulağından sıcaklığı okur ve yalnızca 6 aylık ve daha büyük bebeklerde kullanılmalıdır.

İşte bebeğinizin ateşini ölçmek için birkaç başka yönerge:

  • Dijital çok kullanımlı termometrenizi yalnızca rektal kullanım için belirleyin ve karışıklığı önlemek için etiketleyin.
  • Bebeğinizin ateşini ağızdan veya koltuk altından almaktan kaçının. Bunlar bebekler ve küçük çocuklar için doğru kabul edilmez.
  • Alnına dokunarak sıcaklık hissediyorsanız, bebeğinizin ateşi olduğu sonucuna varmayın. Ateşi belirlemek için doğru bir dijital termometre okumasına ihtiyacınız var.
  • Cıva dolu termometreler kullanmaktan kaçının. Kırılırlarsa cıvaya maruz kalma riski taşırlar.

Bebeğin Ateşi Çıktığı Nasıl Anlaşılır?

Bebeğinizin Ateşini Ölçerken Hangi Termometreyi Kullanmalı?

  • Bir termometre kullanmak, bebeğinizin sıcaklığını kontrol etmenin en iyi yoludur.
  • Birkaç farklı dijital termometre türü vardır: Dijital problu termometreler çocuğunuzun ağzında (ağızdan) veya koltuk altında (aksiller) kullanılabilir. Bu tip termometre çok yaygındır ve ağızdan alınan bir sıcaklık daha doğru olacaktır.
  • Dijital kulak termometreleri hızlı ve kullanımı kolaydır, ancak size daha az doğru okumalar verir.
  • Dijital temporal arter termometreleri , çocuğunuzun alnına kızılötesi tarama kullanır. Bu termometreler hem kullanımı kolay hem de hassastır.
  • Çocuğunuzu kırabileceği ve zehirleyebileceği için cıvalı termometreler artık önerilmemektedir. Ateş şeritleri ve dijital emzik termometreleri de çok doğru olmadıkları için önerilmez.
  • Doktorunuz, hemşireniz veya eczacınız size bir termometreyi nasıl doğru şekilde kullanacağınızı gösterebilir.
  • Çocuğunuzun alnı veya cildi çok sıcak hissediyorsa, ateşini doğru bir şekilde ölçmek için bir termometre kullanmak iyi bir fikirdir. 

Ateşli Çocuğun Tedavisinde Yapılması Gerekenler Neler? 

6. Bebeğin Ateşi Çıktığında Ne Yapmalı?

3 ay ve altındaki tüm ateşli bebeklerin mutlaka tıbbi değerlendirilmesi gereklidir. 3 aydan büyük bir bebekte biraz yüksek ateşte hemen doktora gitmeyi gerektirmeyebilir. Ateşi evde şu yöntemlerle tedavi edebilirsiniz:

  • Doktorunuzun Önerdiği Ateş Düşürücü Şurubu Verebilirsiniz: Çocuğunuz 3 aydan büyükse doktoronuza danışarak ve doktorunuzun önerdiği şekilde güvenli miktarda ateş düşürücü şurup verebilirsiniz. Şurup dozları genellikle bebeğin ağırlığa göre verilir. Doktorunuz, yakın zamanda bebeğinizi tartmışsa veya yakın zamanda büyüme atağı geçirmişse, bebeğinizi önce tartmanızı önerebilir.
  • Ne Zaman İlaç Verilmeli, Ne Zaman Verilmemeli?: Bebeğiniz ateşinden rahatsız veya huysuz değilse, ona herhangi bir ilaç vermeniz gerekmeyebilir. Bebeğinizi rahatsız eden daha yüksek ateş veya diğer semptomlar için ilaç, geçici olarak daha iyi hissetmesine yardımcı olabilir.
  • 38.5 dereceden daha düşük vücut ısısına sahip ateşli çocukların çoğunda; eğer çocuğun genel durumu iyi ise, ilaç ihtiyacı olmayabilir. 38,5 derece üzerinde ateşli ise, asetaminofen veya ibuprofen içeren ateş düşürücüler, çocuğunuzun yaşı ve kilosuna göre doktor önerisi ile verilebilir.
  • Sıkmayan, Hafif Giysiler Giydirin: Aşırı kıyafet giydirme, ateşin daha fazla yükselmesine neden olabileceğinden, çocukları çok az giydirmeli, uyuturken giysiler daha da azaltılmalıdır. Bebeğinize hafif giysiler giydirin ve onu rahat ve serin tutmak için sadece bir çarşaf veya hafif bir battaniye kullanın. Bebeğinizi aşırı giydirmek, vücudunun doğal soğuma yöntemlerini etkileyebilir.
  • Bulunduğu Odanın Sıcaklığını Düşürün: Evinizi ve bebeğinizin odasını serin tutun. Bu, aşırı ısınmalarını önlemeye yardımcı olabilir.
  • Bebeğinize Ilık Bir Banyo Yaptırın: Bebeğinizi ılık suyla süngerle ıslatmayı deneyin. (Su sıcaklığı kolunuzun iç kısmına dokunulduğunda ılık olmalı, ancak sıcak olmamalıdır.) Banyo sırasında su sıcaklığına çok dikkat edin. Soğuk su kullanmaktan kaçının, çünkü bu, sıcaklıklarını artırabilecek titremeye neden olabilir. Bebeğinizi banyodan hemen sonra kurulayın ve hafif giysiler giydirin.

Bebeğin Ateşi Çıktığında Ne Yapmalı? Ne Yapmamalı?

  • Alkol Bazlı Islak Mendil Kullanmayın: Ateşi düşürmek için alkollü mendiller kullanmayın bebeğiniz için zararlı olabilir.  

Bebeğin Ateşi Çıktığında Ne Yapmalı

  • Islak ve Ilık Bir Bezle Kompresler Uygulayın: Alın, şakaklar, koltuk altı, kasıklar ve bacak arkalarına ıslak ve ılık kompres uygulanması, ateşi düşürmede oldukça etkili bir yöntemdir. Soğuk su ve alkol, ateşte daha fazla yükselmeye sebep olabilecek titreme oluşturabileceğinden, kullanılmamalıdır. Uygulanan kompresler sık sık değiştirilmelidir.
  • Bol Sıvı Almasını Sağlayın: Dehidrasyon (susuzluk) ateşin olası bir komplikasyonudur. Düzenli sıvılar (anne sütü veya formül mama) verin ve bebeğinizin ağlarken gözyaşı, nemli bir ağız ve normal ıslak göz yaşının olduğundan emin olun.
  • İdrar Söktürücü İçecekler Vermeyin: Susuzluğu engellemek için, sıvısını eksik bırakmamak gerekir. Yüksek ateş, özellikle küçük çocuklarda hızlı su kaybına sebep olarak sıvı kaybı oluşturabilir. Su, çorba, meyve suları verilebilecek iyi seçeneklerdir. Kafein içeren kola ve çay gibi içecekler, idrar söktürücü etkilerinden dolayı su kaybına sebep olacağından, içirilmemelidir.
  • Ateş İştahsızık Yapabilir: Yemek istemeyen çocuklar beslenmek için zorlanmamalıdır. Çocuğunuz ne yemek istiyorsa kabul edilebilir miktarlarda izin verilmelidir.
  • Okula Gidiyorsa Göndermeyin: Okula giden çocuklar ateş 24 saat yükselmeyinceye dek evde istirahat etmelidir.

7. Bebeğin Ateşi Çıktığında Nelerden Kaçınılmalı?

Bebeğinizin ateşi varsa yapmamanız gereken birkaç şey vardır:

  • Ateşi olan veya sürekli ateşi olan veya çok hasta görünen bir yeni doğan için tıbbi müdahaleyi geciktirmeyin. Derhal doktorunuza ulaşın.
  • Ateşini kontrol etmeden ve doktorunuza danışmadan kesinlikle bebeğinize ilaç vermeyin.
  • Yetişkinlere yönelik ilaçları bebeğiniz için kesinlikle kullanmayın.
  • Bebeğinizi aşırı giydirmeyin.
  • Bebeğinizin ateşini düşürmek için buz kullanmayın veya alkol bazlı bezler kullanmayın.
  • Reye sendromu olarak bilinen ani karaciğer ve beyin hasarı ile seyreden hastalığa sebep olduğu için, 12 yaş ve altındaki çocuklarda aspirin, ateş düşürücü olarak önerilmemektedir.

8. Ne Zaman Doktoru Aranmalı?

Bir hastalık sırasında bebeğinizin ateşini izlediğinizden emin olun ve doktorunuzla görüşmeniz gerekip gerekmediğini belirlemek için diğer belirti ve davranışları gözlemleyin.

Doktorunuzu aramak için sizi harekete geçirecek ateş; çocuğunuzun yaşına, mevcut olan hastalığına ve ateşle beraber eşlik eden diğer bulguların varlığına göre değişiklik gösteriyor. Bu açıdan çocuğunuzun durumu hakkında yorum yapmakta zorluk çektiğinizde en iyi yöntemin, doktorunuza danışmak olduğunu unutmayın. Ancak bazı durumlarda hiç vakit kaybetmeden doktoru aramak gerekiyor.

Aşağıdaki durumlarda bebeğinizin doktoruyla iletişime geçmeli ve tıbbi tedavi almalısınız:

  • 3 aylıktan küçük bebeğinizin sıcaklığında herhangi bir yükselme olursa. (3 ay veya daha küçük bebeğinizin ateşi makattan 38 derece ve üzerinde ise.)
  • 3-6 aylık bebeğinizin rektal sıcaklığı 38,9°C veya daha yüksekse. (6 aylık bebekte 38,5 derece ve üzeri olan ateşte.)
  • 6-24 aylık bebeğinizin bir veya iki günden fazla 38.9°C'nin üzerinde ateşi varsa başka hiçbir semptomu yoksa, (6 aydan büyük bebekte 39 derece ateş ölçülüyorsa.)
  • 24 saatten uzun süren veya düzenli olarak ortaya çıkan ateşleri varsa,
  • Sinirli (çok telaşlı) veya uyuşuk (normalden daha zayıf veya daha uykulu)
  • Bebekte susuzluk bulguları (ağlarken gözyaşı olmaması, bıngıldakta çöküklük, dudak ve ağız içi kuruluğu, idrar miktarında azalma gibi) mevcutsa
  • Uygun dozda ilaç aldıktan sonra bebeğinizin ateşi bir saat içinde düşmediğnide,
  • Döküntü, yetersiz beslenme veya kusma gibi başka semptomlar görüldüğünde,
  • Ateşle beraber çocuğunuzda susturulamayan sürekli ağlama, ateş düşmesine rağmen huzursuzluğun devam etmesi, sürekli uyuklama hali, bilinç bulanıklığı ve sayıklama, ateşle beraber vücutta kızarıklık bulguları varsa.
  • Susuz kaldığını anladığınızda  (gözyaşı akmadığında, tükürük azaldığında veya normal miktarda ıslak çocuk bezi oluşmadığında)
  • Daha öncesinde ateşli iken havale geçirmiş ise, 
  • 72 saatten daha uzun süre ateşi devam ediyor ise,
  • Ateşle beraber öksürük, kulak ağrısı, boğaz ağrısı, ense sertliği, sık idrara çıkma, idrar renginde değişiklik, karın ağrısı, kusma, ishal, eklemlerde kızarıklık, eklem hareketlerinde kısıtlılık ve şişme mevcut ise, doktorunuzu mutlaka aramalısınız.
  • Bir bebekte ateşi tedavi etmek, çocuğun yaşına ve ateşi çevreleyen semptomlara göre değişir. 

Yenidoğanların ateşi çıkarsa hemen bir doktor tarafından görülmesi gerekirken, daha büyük bebekler hafif ateş çıkarsa evde tedavi edilebilir. Bebeğinize herhangi bir ilaç vermeden önce daima doktorunuza danışın ve çocuğunuzun ateşi yükselirse veya ateş bir veya iki günden uzun sürerse bir doktora görünün. 

Konular :

Bebek, Ateş Yükselmesi, Çocuk, Ateş Çıkması