Yenidoğan Bebeğinizin Evde Bakımı Nasıl Olmalı?

hepimizaileyiz.com.tr
Yayın : 05.10.2010 - Güncelleme : 06.03.2025

Yeni doğmuş bir bebeği evinizde karşılamak, neşe, heyecan ve bazen de biraz gerginlikle dolu bir andır. Özellikle ilk kez anne baba olanlar için, yeni doğmuş bir bebeğe evde bakma düşüncesi hem heyecan verici hem de bunaltıcı olabilir. Ama endişelenmeyin, bu güzel yolculukta yalnız değilsiniz!

Bu kapsamlı rehberde, her yeni ebeveynin bilmesi gereken temel bebek bakımı temellerini ele alacağız. Emzirmeden bez değiştirmeye, bebeğinizi tutmaktan uyku rutinini anlamaya kadar her şeyi sizin için düşündük. İster doğumdan sonraki ilk günleri heyecanla bekleyen yeni bir anne veya baba olun, ister yeni fikirler arayan deneyimli bir ebeveyn olun, bu rehber tam size göre. O halde bir fincan çay alın, rahatınıza bakın ve birlikte yenidoğan evde bakımı dünyasına dalalım! İşte, siz anne babaların aklına en sık gelen sorulara dair uzman yanıtları. 

Bebek doğduktan sonra ona nasıl bakacağınız hakkında pek çok sorularınız olacaktır. 

Yenidoğan Bebek Bakımı Nasıl Olmalı?

1. Yenidoğan Bebeğin Emzirme Düzeni Nasıl Olmalı? 

Yenidoğan bebeğinizi beslemek, bebek bakımının en temel yönlerinden biridir. Emzirmeyi, mama kullanmayı veya her ikisini birden seçseniz de, bebeğinizin beslenme programını ve ihtiyaçlarını anlamanız çok önemlidir.

Yeni doğmuş bir bebeğin eve gelişi, neşe, sevgi ve beklentiyle dolu büyülü bir deneyimdir. İster ilk kez ebeveyn olun, ister ailenize yeni bir üye katın, yeni doğan bebeğinizle geçirdiğiniz ilk birkaç gün ve hafta hem heyecan verici hem de zorlu olabilir. Bu, keşif, bağ kurma ve yeni bir rutine uyum sağlama zamanıdır. Neler bekleyebileceğinizi ve yeni doğan bir bebeğe bakmanın neşesini nasıl kucaklayabileceğinizi keşfedelim.

İlk haftalarda emzirme düzensizdir ve bebek her istediğinde emzirilmelidir. 2-3 günden sonra süt basması-sütün gelmesi yaşanır. Vücudunuzda fazla miktarda süt üretimi olur. Bebek tek memeyi emerek uyuyabilir. Her iki göğsü de eşit sürede emzirmek idealdir. Ancak bu her zaman gerçekleşmez. Bebek bir seferde tek göğsü emerse, bir sonraki sefer diğer taraftan emzirmek gerekir.

İlk 10 dakikadan sonra gelen süt daha yağlıdır; bebekte doygunluk hissi uyandırır. Bir göğsü emmesi bu nedenle yeterli olabilir.

Günde yaklaşık 10-12 kere emmesi, ilk 4-6 ay gece beslenmesi normaldir. Emzirilen bebeğe su vermek gerekmez. Meyve püresi ve pirinçli mama benzeri ek besinler 6. aydan sonra azar azar verilmelidir.

Yenidoğanlar genellikle her iki ila üç saatte bir beslenir ve açlık sinyallerini tanımak önemlidir. Ağlama, el emme veya memeye dönme bebeğinizin aç olabileceğinin işaretleridir.

Yenidoğan Bebeğinizi Sağlıklı Emzirmebilmeniz İçin İpuçları

Rahat Bir Pozisyonda Olun: İster oturmayı ister uzanmayı seçin, rahat olduğunuzdan emin olun. Kollarınızı ve sırtınızı desteklemek için yastık kullanın. Doğru pozisyonu bulmanız, yeni doğan bir bebeğinizi rahatlıkla emzirmenizi sağlar. 

Uygun Kavramayı Sağlayın: Yeni doğan bebeğinizin memeyi kavramasına yardımcı olmak için göğsünüzü tutun ve ağzına doğru yönlendirin. Uygun bir kavrama, bebeğinizin yeterli anne sütü almasını sağlar ve rahatsızlığı önlemeye yardımcı olur.

Talep Üzerine Besleyin: İlk haftalarda, yenidoğanınızı aç göründüğünde emzirin, bu 24 saatte sekiz ila on iki kez olabilir. Bu yaklaşım, yenidoğanın doğal beslenme programıyla uyumludur ve yeterli besin aldıklarından emin olun.

Gerektiğinde Destek Alın: Zorluklarla karşılaşırsanız, doktorunuza danışın. Profesyonel rehberlik, emzirme deneyiminizde önemli bir fark yaratabilir.

Yenidoğanınızın İhtiyaçlarını Anlayın: Her yenidoğan benzersizdir; bebeğinizin ihtiyaçlarını anlamak başarılı emzirme için önemlidir. Açlık belirtilerine dikkat edin ve her ikiniz de işe yarayan bir ritim bulana kadar sabırlı olun.

Emzirme hem anne hem de bebek için tatmin edici bir deneyimdir. Sabır, pratiklik ve doğru rehberlikle, zamanla sizin için işe yarayan bir emzirme rutini oluşturacaksınzı. 

Unutmayın, emzirme sadece bebeğin beslemekle ilgili değildir; aynı zamanda anne ile bebek arasındaki bağı güçlendiren bir psikolojik destektir. 

Bebeklerde Gaz Nasıl Çıkarılır?

2. Yenidoğan Bebeğin Gazı Nasıl Çıkarılır?

Bebeğinizin yeni doğandan yaklaşık bir yaşına kadar gaz sancısı çekebilir. Gaz sancısının en yoğun ve sık olduğu evre ise yeni doğan evresidir. Anneyi emerken ya da biberonla beslenirken hava yutan bebekte gaz oluşur. Sindirim sistemi de tam olarak gelişmediği için gaz sancısı onu zorlar.

Sancının verdiği acı ve huzursuzluk nedeniyle uyuyamaz ve ağlar. Bu nedenle bebeğinizi doğumdan itibaren besledikten sonra gazını çıkarmalısınız. Bebeklerde gaz çıkarmak için aşağıdaki temel yöntemi alıştırmalarla uygulayabilirsiniz. 

3. Yenidoğan Bebekler Nasıl Giydirilmeli?

Yeni doğan bebekler beslenmenin dışında, neredeyse günlerinin tamamını uyuyarak geçirir. Bu nedenle rahat uyku tulumları, en çok ihtiyaç duyulacak yeni doğan giysilerinin başında gelir.

Yenidoğan bebek giysileri içindeki diğer olmazsa olmazlar arasında da zıbın, mevsimine göre kısa ve uzun kollu tulum, patikli ya da patiksiz tulum, çorap, penye şapka, pamuklu yelek yer alır. Sık sık bez değiştireceği için boyundan ayağa kadar fermuarlı ya da çıtçıtlı şekilde açılan kıyafetleri tercih etmek de bebeğe giyinirken rahatlık sağlar.  

Yenidoğan Bebek İçin Alışverişte Neler Almalı?

Yenidoğan bebek için hangi kıyafetler alınmalı?

Bebeğinizi kucağınıza aldıktan sonraki ilk bir ayda çok ihtiyaç duyacağınız bazı kıyafetler vardır. İşte yeni doğan bebeğiniz için özellikle almanız gereken kıyafetlerin başında şunlar gelir;

• Hastane çıkışı
• Müslin bez
• Zıbın
• Tulum
• Çıtçıtlı badi
• Kundak
• Ağız mendili
• Bebek patik
• Yelek
• Çorap
• Eldiven
• Önlük

• Yenidoğan bebek kıyafetleri nasıl olmalı?

Bebeğinizin yenidoğan döneminde en çok ihtiyacı olan bu giysilerin hangi özelliklere sahip olduğu da aslında çok önemlidir. Yenidoğan bebeğinizin giysilerini seçerken hem sağlık hem de güvenlik açısından şunlara dikkat edebilirsiniz;

Her şeyden önce yenidoğan bebeğinizin kıyafetlerinin %100 pamuklu olmasına özen göstermelisiniz. Hassas cildi için yumuşak dokulu giysiler, bebeğinizin en çok ihtiyaç duyacağı özellik olacaktır. Pamuktan yapılmış giysiler, bebeğinizin rahatlığına ve vücut ısısının dengede kalmasına yardımcı olur.

Yeni doğan bebeğin kıyafetlerinin cildin havalanmasını sağlayan, az dikişli özelliklere sahip olmalıdır.

Ne kadar sevimli görünürse görünsünler, bebek bezini değiştirmeyi zorlaştıracak bebek kıyafetlerini tercih etmekten kaçınmalısınız. Alt bezinin çok sık değiştirildiği bu dönemde hem size kolaylık hem de bebeğinize rahatlık sağlaması için çıtçıtlı ve fermuarlı tulumlar giydirebilirsiniz.

Yeni doğan bebeğiniz ayaklı uyku tulumu giymediğinde, ayaklarını sıcak tutması için çorap veya patik tercih edebilirsiniz.

Giydireceğiniz kıyafetlerin üzerinde bebeğe zarar verebilecek cisimler ve aksesuarlar bulunmamalıdır. Bebeğinizin cildini tahriş edecek nakış, etiket, fiyonk, fırfır varsa giysilerden mutlaka çıkarmalısınız.

Yeni doğan bebeğiniz için üzerine tam oturan giysiler seçin. Bedeninden büyük olan giysiler bebeğinizi rahatsız edeceği gibi güvenliği açısından da risk oluşturabilir.

Eldivenlerin, çorapların ve patiklerin bebeğinizin parmaklarının veya ayak parmaklarının etrafında dolanabilecek ilmekler veya gevşek iplikler içermediğinden emin olun.

Bebeğinize giydireceğiniz kazakların tüylü ve kalın olmamasına, çoraplarının sıkmamasına da dikkat etmelisiniz.

4. Yenidoğan Bebeğin Dışkı ve İdrar Sıklığı Nasıl Olur? 

Bebeğinizin ilk ayında dışkı sayısı (günde 6-8 kez) fazladır. Anne sütüyle beslenen bebeklerin dışkıları cıvık olur. Dışkı ilk günler yeşilimsi olur, daha sonra altın sarısı renk olur. Mama ile beslenen bebeklerin dışkıları daha kıvamlı ve sıklığı daha azdır. Bu bebeklerde kabızlık da olabilir. Bebeğin günde en az 6-8 kez idrar yapması gerekir. Bu, beslenmenin yeterli olduğunu gösterir. Bir-iki ay sonra bebek 2-3 günde bir dışkı yapabilir, bu da normaldir.

Yenidoğan Bebeğin Altı Değiştirilirken Nelere Dikkat Edilir?

5. Yenidoğan Bebeğin Alt Değiştirme Ne Sıklıklı Olmalı? 

Bebeğinizin altını alt değiştirme masasında veya alt değiştirme minderi veya havluyla kaplı herhangi bir yüzeyde değiştirebilirsiniz. Başlamadan önce ihtiyaç duyacağınız tüm malzemelerin elinizin altında olması önemlidir. Bunlar bebek bezi, ıslak mendil, kirli bez torbası olarak temel gereksinimlerdir. Bebeğinizin genital bölgesini ılık su ve yumuşak bir bezle önden arkaya doğru silerek temizleyebilirsiniz.

Bebeğinizin altını sık sık değiştirin. Beslenme öncesi altı kirli ise veya bebek huzursuzsa bebeğinizin altını değiştirin. Beslenme ile bağırsak hareketleri artacaktır, bu nedenle beslenme sonrası da bebeğinizin altını ıslak pamukla silebilir, çok kirliyse yıkayabilirsiniz. Hazır silme bezleri, yolculuklarınızda pratik olacaktır. Bebeğin cildi çok hassatır. Islak veya kirli bez uzun süre (3-4 saat) kalırsa pişik oluşabilir. Bu durumda bebek cildine uygun bir pişik kremi uygulayabilirsiniz. Unutmayın ki, kız bebeklerin altını önden arkaya doğru temizlemek gerekir.

Yenidoğan bebek göbek bağı nasıl korunur?

6. Yenidoğan Bebeğin Göbek Bakımı Nasıl Yapılmalı? 

Göbeğin ve çevresinin temiz ve kuru olması gerekir. Göbek bağı kullanmayın. Günde 2-3 kere göbek kordonunu dibinden, alkollü pamuk ile silin. Göbeği bezin dışında bırakmaya dikkat edin. Göbek 7-14 gün içinde düşer. Düştükten sonra yerinde hafif bir kanama olması normaldir. Bu durumda alkolle silebilirsiniz.

7. Yenidoğan Bebeği Banyo Yaptırırken Nelere Dikkat Etmeliyiz? 

Göbek düştükten bir gün sonra banyo yaptırabilirsiniz. Göbek düşüne kadar yumuşak bir bezle bebek cildine uygun bir sabunla silin ve daha sonra durulayın. Günaşırı banyo yeterli olacaktır. Ancak, ağzını, çenesini ve genital bölgesini sık sık ıslak, sabunsuz yumuşak bir bizle silmeniz gerekir.

Banyolarında içme suyu kullanmanız gerekmez. Ancak cildinde yara varsa veya ameliyat geçirdiyse kaynamış ve ılıtılmış su kullanmanız gerekebilir. Bu konuda doktorunuzun tavsiyelerine uymalısınız. Suyun ısısını, kolunuzun iç kısmını suya daldırarak test etmelisiniz. Banyo sırasında cildi durulamak son derece önemlidir. Sabun, bebek cildini tahriş edebilir. Bebeğin cildi kuru ise sık banyo yaptırmayın. Banyosunun son suyuna biraz bebe yağı eklemek de işe yarayabilir.

Yenidoğan Bebeklerin Burunları Neden Tıkanır? 

8. Yenidoğan Bebeğin Burnu Nasıl Açılır?

Yeni doğan bebeklerde burun tıkanıklığı yaygın görülebilir. Bunun en büyük nedeni yeni doğan bebeklerin burnunda rahimden kalan sıvı vardır. Bu da bebeğin burnunun tıkalı olduğunu hissettirir. Bu tıkanıklık genellikle doğumdan birkaç gün sonra kendiliğinden geçer. Bu tıkanıklıktan dolayı yeni doğan bebekler hapşırabilir.

• Bebeklerde Burun Tıkanıklığı Nasıl Geçer?

Bebeklerde burun tıkanıklığı açma uygulamalarından önce bebeğinizin burun tıkanıklığının neyden kaynaklandığını belirlemeye çalışın. Örneğin bebeğinizin burnu aşırı kuru hava sebebiyle tıkandıysa ortamı nemlendirme yoluna gidin. Bebeğinizin yattığı odaya buharlaştırıcı makine koyun ve bu makineyi düzenli olarak temizleyin. Kuru havaya karşı havanın nemlenmesi burun tıkanıklığına iyi gelir. Çünkü sağlıklı su buharı burun içini nemlendirmeye ve mukusun gevşemesine yardımcı olur.

“Bebeğimin burnu tıkalı, evde ne yapabilirim?” sorusuna en yaygın verilen cevap tuzlu su ile temizliktir. Bunun için bebeğinizi sırt üstü yatırın. Omuzlarının alt kısmına yuvarladığınız bir havlu veya bir örtü koyun. Burun deliklerine 2-3 damla tuzlu su sıkın. Damlaların burnunun içine daha kolay girmesi için burnuna çok hafif bir baskı uygulayın. Bebeğinizin 30-60 saniye bekleyip burnunu boşaltın.

Burnun boşalmasına yardımcı olması için bebeğinizi yan çevirin ve akan mukusu bir mendil ile tutun. Bu esnada bu mukusu öksürebilir veya hapşırabilir. Tuzlu su burun tıkanıklığına iyi gelir.

Burun temizleme esnasında mukusu çekmek için bir aparat kullanabilirsiniz. Burun tıkanıklığı açma için pamuklu çubuk gibi ürünleri buruna sokmayın.

9. Yenidoğan Bebeğinizin Cilt Bakımı İçin Neler Yapabilirsiniz?

Her banyo sonrası krem veya yağ sürmek gerekmez. Bebek cildi çok hassatır. Krem ve yağlar sürülerek cildin terlemesi önlenirse, ufak sivilceler ve isilik tarzında döküntüler ortaya çıkabilir. Eğer cildi kurur ve çatlaklar gelişirse, bir bebek losyonunu veya nemlendiricisini günde iki kere sürebilirsiniz.

10. Yenidoğan Bebeğinizin Tırnaklarını Nasıl Kesebilirsiniz? 

Bebeğin tırnağını, ona özel bebek tırnak makası ile kesebilirsiniz. Uzamış tırnaklarıyla bebek, yüzünü ve gözünü çizebilir. Bebek tırnak makasıyla tırnağını kesin ve sivri köşeleri de ince bir törpüyle yumuşatın. Bu işlemi yaparken yanınıza bir yardımcı alabilirsiniz. 

11. Yenidoğan Bebeğim Çok Sık Hapşırıyor Bebeğim Neden? 

Hapşırık, genze kaçan damlacıkları temizlemek üzeri bir reaksiyon; hıçkırık ise, solunum kası olan diyaframın uyarılması sonucu ortaya çıkan bir reflekstir. Hıçkıran bebek kısa süre emzirilirse bu refleks yavaşça kaybolur. 

12. Yenidoğan Bebeğin Sarılık Olduğu Nasıl Anlaşılır? 

İlk haftada % 50-6/ bebekte sararma olur. Taburcu olurken sarılık derecesi doğum yaptığınız hastane size bildirir. Ancak, evde bebeğin tüm vücudu sarıya boyanırsa bilirubin testi yaptırın. Sonucu doktorunuza bildirin. 

13. Yenidoğan Bebek Nasıl Yatırılmalı? 

Bebeğinizi gözlem altında değilken sırtüstü yatırın. Son yıllardaki araştırmaların sonuçlarına göre sırtüstü yatış en güvenli yatma şeklidir. Bebeğin başını uyurken her iki yana çevirebilirsiniz. Bebek uyanıkken yüzükoyun yatırarak kollarının kuvvetlenmesine yardımcı olabilirsiniz.

Yastık ve kuş tüyü yorgan kullanmayın. Yorganı göğüs hizasına kadar örtün, başına çekmeyin. Bebeği fazlaca ısıtmayın. Yatağında yumuşak oyuncaklar bırakmayın. Bu önlemler SIDS denilen nedensiz bebek ölümlerini önlemek amacıyla tüm dünya bebeklerine önerilmektedir.

14. Yenidoğan Bebeğin Oda Isısı Nasıl Olmalı? 

Sizin rahat ettiğiniz oda ısısında bebeğiniz de rahat edecektir. Zamanında doğan bebekler için 21° uygundur. Eğer klima kullanıyorsanız, bebeğin üzerine üflememek koşuluyla bebeği odada tutabilirsiniz. Unutmayın, bebek, kapı veya pencerenin aralanmasıyla, çok soğuk olmayan ortamda hemen üşümez. Üşüse de hasta olmaz.

Çok ısınan bebekte uyku hali ve beslenme isteksizliği görülür. Ancak bebeğin elleri ve burnu soğuksa, ortam ısısı yetersiz demektir. Üzerine bir battaniye örtülerek bebek ısıtılabilir. Devamlı soğuk olan bebekler iyi büyüyemezler.

15. Yenidoğan Bebek İçin Araba Koltuğu Kullanılmak Şart mı? 

Araba koltuğu yasal bir zorunluluk. Hastaneden evinize giderken ve bundan sonraki tüm yolculuklarınızda araba koltuğunu mutlaka kullanın. 

• Yenidoğan bebeğimle ziyaret yapabilir miyim? 

İlk haftalarda yorucu ziyaretlerden kaçının. Bebek bakımı zork da olsa en kolay biçimde evde yapılır. Bebeği kalabalık grupların içine sokmayın. Unutmayın, özellikle kış aylarında, kapalı ortamlarda, virüslerin neden olduğu üst solunm yolları enfeksiyonlarına çok sık rastlanır. Bebeğin hastalanmaması için öptürmeyin, kalabalıklara sokmayın, ufak çocuklardan uzak tutun. Annenin de loğusa döneminde kendini iyi koruması gerekir.

16. Hastaneden Eve Giderken Gerekenler

Hastaneden çıkarken: Alt bezi, body (iç tulum), tulum, battaniye (tercihen delikli). 

Evde: Pişik kremi, burun aspriatörü (gerekebilir), serum fizyolojik burun damlası, pamuk, pansuman alkolü, tırnak makası, bebek fırçası.

Diğer araç ve gereçler: Araba koltuğu (aynı zamanda ana kucağı kullanılabilir), beşik, alt değiştirme masası, bebek banyosu.

17. Yenidoğan Bebeğin İlk Kontrolü Ne Zaman Olur? 

Bebeğin ilk kontrolü: Taburcu olduktan bir hafta içinde yapılmalıdır. Bundan sonraki kontroller ve aşılar için doktorunuz tarafından bilgilendirileceksiniz. Bebeğiniz, doktorunu ziyaret ettiğinde tam bir tıbbi muayeneden geçer.

18. Hangi Durumlarda Hemen Doktorunuzu Aramalısınız?

Şu durumlarda derhal doktorunuzu arayınız: 

• Bebek 6-7 saat uyumazsa.
• Kasık bölgesinde ağrılı şişik olursa. 
• Ateş, popodan 38°C’nin üzerindeyse. (Fazla ısınmış olabilir. Önce üzerini açın. 15 dakika bekleyin ve sonra derece ile ölçün. Ateşi hala 38°C’nin üzerindeyse doktorunuzu arayın.)
• Tüm vücuda yayılmış sarılık varsa.
• Bezlerin dışına kadar taşan sıvı tarzında dışkılama (günde 3-4 defa) oluyorsa. 
• Üst üste fışkırtır tarzda kusarsa.