ÇOCUK BESLENME VE SAĞLIK

Boğaz Enfeksiyonlarında Ne Zaman Antibiyotik Gerekir?

Aysegul Baran Ayşegül BAŞARAN
Yayın : 22.10.2015 - Güncelleme : 30.01.2024

Temel işlevleri mikroplara karşı savaşmak olan bademcikler, mikroplardan etkilenerek iltihaplanabilir, kendileri hastalık sebebi olabilirler. Boğaz enfeksiyonlarının nedenini anlamanın en emin yolunun yapılacak olan boğaz kültürü ile tespit edilebileceğini söyleyen Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Erdal Köroğlu, kış aylarında sıkça karşılaşılan bu sağlık sorunu ile ilgili önemli bilgiler verdi.  

Bademcik Enfeksiyonları

Çocuklarda boğaz ağrısı solunum yolu enfeksiyonların ortak belirtisidir. Peki boğaz ağrısı nasıl tedavi edilir? Evde boğaz ağrısını geçirmek için ne yapılmalı? Ne zaman antibiyotik kullanımı gerekir? 

  

Boğaz Ağrısı İçin Evde Ne Yapalabilir?

1. Çocuklarda Boğaz Ağrısının Nedenleri? 

Boğaz ağrılarının çoğu, soğuk algınlığının sadece bir parçasıdır ve genellikle bir virüsün neden olduğu bir durumdur. Öksürük, ses kısıklığı veya burun akıntısının da eşlik ettiği boğaz ağrısının nedeni soğuk algınlığıdır. Boğaz ağrısı olan çoğu çocuğun doktora görünmesine gerek olmayabilir. 

Bademcik iltihabından en sık 3-15 yaş arasındaki çocuklar etkilenir. 2 yaşından küçük çocuklarda ise, bademcik iltihabına neredeyse hiç rastlanmaz. Bademcikler, özellikle çocukluk döneminde aktif olarak çalışır ve enfeksiyonlara karşı koruyucu rol oynarlar. 

Boğaz ağrısı solunum yolu enfeksiyonların ortak belirtisidir. Üst solunum yolu enfeksiyonları çoğunlukla virüs türü mikropların neden olduğu çok bulaşıcı bir hastalık grubudur. Virüsler çok küçük mikroplardır, 200’den fazla çeşitleri vardır ve antibiyotiklerle yok edilemezler.

Soğuk algınlığı ve üşütme gibi sözcüklerle de ifade edilen bu tablonun ilk belirtileri genellikle boğazda takılma hissi, burun akıntısı ve hapşırıktır. Başlangıçta su gibi olan burun akıntısı, bir süre sonra koyulaşır ve sarı-yeşil renge döner. Boğaz ağrısı, öksürük, baş ağrısı, hafif ateş oluşur. Halsizlik, kas ağrıları ve iştahsızlık belirtileri genel tabloya eklenir. 

2. Boğaz Ağrısının Belirtileri Nelerdir?

Bademcik enfeksiyonu daha ağır bir tablodur. Boğaz ağrısı daha belirgindir. Bu hastalıkla bademcikler şiş ve kızarıktır. Bademciklerin üzerinde beyaz iltihap odakları görülebilir. Çocuk bitkin ve iştahsızdır; yüksek ateş sıktır. Bademcik enfeksiyonlarının nedeni bakteri veya virüs olabilir.

Boğaz Ağrısının Belirtileri:

  • Boğazda ağrı hissi 
  • Yüksek ateş
  • Boyundaki şişmiş bezler
  • Ağız kokusu
  • Boğazda kaşıntı
  • Ağzın arkasında oluşan kızarıklık

Bademcikler ağızın içinde, boğazın her iki arka yan tarafından da bulunan bezelerdir. Vücudun bağışıklıkla ilgili savunma organlarından biridirler. Solunum yolu ile gelen mikropların vücudun diğer bölgelerine gitmesini engellerler, bağışıklık hücrelerinin salgılanmasında görev alırlar.

Bademcikler çevrelerinde oluşan bir enfeksiyonda şişer ve enfeksiyon kaybolunca küçülürler. Bağışıklık sistemleri yeterince olgunlaşmamış küçük çocuklarda bademcikler çok sık şişer ve enfeksiyon ortaya çıkar. 

Çocuklarda Boğaz Ağrısını Gidermek İçin Ne Yapmalı? 

3. Çocuklarda Boğaz Ağrısı İçin Evde Neler Yapılabilir?

  • 1 Yaş Üzeri Çocuklar İçin: Tavuk suyu veya doğal elma suyu gibi ılık sıvıları verebilirsiniz. Bazı çocuklar buzlu şeker veya dondurma gibi soğuk yiyecekleri tercih eder; bu da çocuğun ağrısını hafifletecektir. 
  • 6 Yaş Üzeri : Tuzlu su ile gargara ve aoğaz pastili kullanabilir.
  • 8 Yaş Üzeri : Tuzlu su ile gargara yapılabilir. Ilık suyun içine biraz tuz ekleyip çocuğunuza gargara yaptırabilirsiniz. 

Ilık tuzlu su ile gargara yapmak boğaz ağrısını hafifletmeye ve oluşan salgıları parçalamaya yardımcı olur. Tuzlu su ayrıca boğazdaki bakterilerin azaltılmasına da yardımcı olabilir.  Çocuğunuza birkaç saatte bir ılık tuzlu su gargarası yaptırın bu ağrının azalmasına yardımcı olacaktır. 

Çocuklarda boğaz ağrısına hızlı çözüm nedir?

  • Ilık bitki çayıları (ıhlamur, ada çayı) 
  • tuzlu su ile gargara 
  • 4 yaş ve üzeri çocuklar için boğaz pastili
  • Doktoronuzun önerdiği bir ağrı kesici şurup

4. Boğaz Ağrısından Nasıl Korunulabilir?

Mikroplar, oyuncak, kitap, kalem, defter, telefon, bilgisayar, televizyon kumandası, kapı kolu, bardak gibi birçok eşyanın yüzeyinde de bulunabilirler. Bu yüzeylere temas sonrası eller yıkanmadan ağız veya buruna götürüldüğünde hastalık bulaşabilir.

Bu nedenle, hasta olan kişilerden ve kalabalık yerlerden mümkün olduğu kadar uzak durulması, kapalı mekânların iyi havalandırılması, ellerin sık yıkanması hastalıktan korunmak için çok önemlidir. 

  • Boğaz Ağrısını Önlemek İçin Ne Yapmalı? 

Çoğu yaygın hastalıkta olduğu gibi boğaz ağrısının önlenmesi de düzenli el yıkamayla başlar.

Çocuklar ayrıca aşağıdakileri yaparak boğaz ağrısını önleyebilirler:

  • Yiyecek kaplarını ve bardaklarını başkalarıyla paylaşmamak.
  • Boğaz ağrısı veya soğuk algınlığı semptomları olan kişilerle temastan kaçınmak.

5. Boğaz Enfeksiyonlarında Ne Zaman Antibiyotik Kullanılması Gerekir?

Boğaz Enfeksiyonlarında Ne Zaman Antibiyotik Gerekir

  • Tedavi İçin Önce Boğaz Kültürü Yaptırılmalı 

Birçok doktor boğazın görünümü ne kadar kötü ise etkenin bakteri olma olasılığının o denli yüksek olabileceğini savunur. Gerçek her zaman böyle değildir. Boğaz enfeksiyonunun nedenini anlamanın en emin yolu boğaz akıntısından örnek alarak kültür işlemine göndermektedir; mikrobun laboratuvar ortamında üretilmesine dayanan bu yöntemle mikrobun adı ve hangi antibiyotiklere hassas olduğu saptanır.

Çoğu doktor boğaz kültürü sonucunun en erken 24 saat sonra alınması yüzünden, tedavide gecikmemek için klinik tabloya bakarak hastayı tedavi eder. Böylece hastanın klinik tablosu daha erken düzelir ve hastalığın ilerlemesi önlenmiş olur.

 

Ateş ve boğaz ağrısı olan çocukların % 10’unda A grubu beta hematolik streptokok mikrobu bulunur. Yaygın adı ile “beta hastalığı” anne ve babaların korkulu rüyasıdır. Bu mikrobun farklı klinik tablolar yapması ve geç dönemde yaşamsal organlarda bozulmalara neden olması ile doktorlar dahil herkesi korkutur.  

6. Boğaz Ağrısı Olduğunda Ne Zaman Doktora Başvurulmalı? 

Çocuklarda boğaz ağrısı çok sık görüldüğü için ailelerce çoğu kez olay “üşütme” olarak değerlendirilir, istirahat ve ılık sıvılar içilerek hastalık geçiştirilir ve tıbbi yardıma gerek duyulmaz.

Çocuğunuzda boğaz ağrısı varsa doktora gitmeniz gereken durumlar şunlardır: 

  • Boğaz ağrısını 3 gün içinde geçmemesi, şiddetlenmesi,
  • İki günden fazla ve 38 derece üstünde ateş olması,
  • Göğüs ağrısı başlamışsa,
  • Çocuk sık nefes alıyorsa,
  • Çocuğun kulağı ağrıyorsa,
  • Cildinde döküntü oluşmuşsa,
  • Yutma güçlüğü varsa,
  • Çocukta uyukluyorsa veya bilinci tam yerinde değilse,
  • Boynunda ağrılı şişlikler görmüşseniz,
  • Dudak, deri veya tırnaklarda morarma saptarsanız mutlaka doktor yardımına gereksinimiz var demektir. 

 

Nelere Dikkat Etmeli? 

Doktoronuzu hastalığın virüs kökenli olduğuna inanıyorsa çok fazla ilaç önermez. Sigara ortamı olmayan bir ortamda istirahat, bol sıvı, burunu serum fizyolojik damla ile açmak ve mümkün ise soğuk buhar tedavisi yeterli ve uygun bir yaklaşımdır.  

Boğazı en iyi yumuşatan ve kuruluğunu alan madde sudur. Yüksek ateş, huzursuzluk ve şiddretli boğaz ağrısı için parasetamol içeren şuruplar yaşına ve kilosuna uygun dozlarda kullanılabilir. Virüslere bağlı enfeksiyonlarda antibiyotik kullanmak gereksiz ve hatta sakıncalıdır. 

Bademcik enfeksiyonu geçiren on çocuktan yedisinde herhangi bir bakteri saptanamaz. Bu nedenle bademcik iltihaplarının % 70'inde antibiyotik kullanılması anlamsızdır. Öte yandan, enfeksiyon nedeni beta mikrobu ise antiboyitik verilmelidir. Doktorlar, boğaz kültürü alarak ve klinik deneyimlerine dayanarak, antibiyotik kullanıp kullanmama kararını verirler.  

Bakterilerin yaptığı boğaz enfeksiyonlarda çocuğunuza, doktorunuzun uygun göreceği doz ve süre antibiyotiği verin ve tedavi bitiminde boğaz kültürünü yeniden yaptırın. 

 

Konular :

#boğaz ağrısı #çocuklarda boğaz ağrısı #çocuklarda enfeksiyon #boğaz ağrısında antibiyotik kullanımı #çocuklarda boğaz mikrobu #betahastalığı