Çocuğunuzu Adenovirüs Enfeksiyonundan Nasıl Koruyabilirsiniz?

Melis DEMİRYAS
Yayın : 10.07.2025

Adenovirüsler, enfeksiyonlara neden olabilen bir virüs grubudur. Adenovirüs (add-eh-noe-VY-rus) enfeksiyonları her yaştan çocukta görülebilir, ancak bebeklerde ve küçük çocuklarda daha yaygındır. Çoğu çocuk 10 yaşından önce en az bir adenovirüs enfeksiyonu geçirmiştir.

Adenovirüslerin birçok farklı türü vardır, bu nedenle insanlar birden fazla kez enfekte olabilir. Bu virüslerin diğer virüsler (örneğin grip) gibi bir "mevsimi" yoktur, bu nedenle enfeksiyonlar yılın herhangi bir zamanında meydana gelebilir

Aileler çocuklarda son zamanlarda sık görülen adenovirüs salgınına karşı nelere dikkat etmeli? Çocuklarda adenovirüs enfeksiyonuna ne sebep olur? İşte, uzmanlardan son günlerde özellikle küçük çocuklar arasında yaygın görülen adenovirüs ile ilgili anne babalara önerileri. 

Yapılacak en iyi şey sağduyulu olmaktır. Ellerinizi sık sık sabun ve suyla yıkayın. Hasta birinin yanındaysanız, ondan uzak durmaya çalışın.

1. Adenovirüs Nedir?

Adenovirüs, çocuklarda solunum yolu enfeksiyonlarından göz iltihaplarına, ishalden idrar yolu enfeksiyonlarına kadar çeşitli hastalıklara neden olabilen yaygın bir virüstür.

Üst solunum yolu enfeksiyonları ve zatürre ve konjonktivit gibi diğer hastalıklarla sıklıkla ilişkilendirilen ve her zaman mevcut olan adenovirüsün 60'tan fazla türü vardır. Çeşitli gastrointestinal semptomlarla ilişkilendirilebilir.

Adenovirüs, hücreleri kontrol ederek onları virüs üreticilerine dönüştürür ve bu da çoğalarak enfeksiyonun yayılmasına neden olur. Adenoviral enfeksiyonun diğer belirtileri arasında nezle, boğaz ağrısı, ishal, ateş, mesane iltihabı ve diğerleri bulunur.

2. Adenovirüs Enfeksiyonunun En Sık Görülen Belirtileri 

En sık görülen belirtiler şunlardır:

• Yüksek ateş
• Boğaz ağrısı
• Gözlerde kızarıklık ve sulanma (konjonktivit)
• Öksürük
• Burun akıntısı

Adenovirüs Bulaşıcı mıdır?

3. Adenovirüs Bulaşıcı mıdır?

Evet, oldukça bulaşıcıdır. Özellikle kreş ve okul ortamlarında hızla yayılabilir. Öksürük, hapşırık, dışkı veya enfekte yüzeyler aracılığıyla bulaşır.

4. Adenovirüs Nasıl Bulaşır?

Adenovirüs oldukça bulaşıcıdır. Enfeksiyonlar, çocuk bakım merkezleri, okullar, hastaneler ve yaz kampları gibi yakın temaslı ortamlarda yaygındır.

Adenovirüs, enfeksiyonlu birinin öksürmesi veya hapşırmasıyla ortaya çıkan damlacıklar yoluyla yayılabilir. Dışkı (kaka), kirli su, kirli bezler ve yetersiz el yıkama yoluyla enfeksiyonu yayabilir . Yaz kamplarındaki adenovirüs salgınları, yüzme havuzları ve göllerdeki kirli suyla bağlantılıdır.

Bir çocuk, virüsü taşıyan birine dokunarak da virüsü kapabilir. Adenovirüsler yüzeylerde uzun süre yaşayabilir, bu nedenle kirli oyuncaklar, havlular ve diğer nesneler aracılığıyla yayılabilirler.

Belirtiler genellikle adenovirüsle temastan 2 gün ile 2 hafta sonra başlar.

Enfeksiyon, adenovirüs gruplarından birinden kaynaklanır. Virüslerin çocuktan çocuğa yayılmasının en yaygın yolları şunlardır:

Solunum yolu enfeksiyonu. Burun, ağız, boğaz ve akciğerlerden (solunum yolu) gelen sıvı virüsü içerebilir. Solunum yolu enfeksiyonları, virüse sahip birinin başka bir kişiye öksürmesi veya hapşırmasıyla yayılır. Virüsle kirlenmiş bir nesneye dokunarak da yayılabilir. Virüs, kapı kolları, tezgahlar ve oyuncaklar gibi şeylerde saatlerce yaşayabilir.

Sindirim sistemi enfeksiyonu. Virüsün bu formu fekal-oral yolla bulaşır. Bu durum genellikle çocuğun ellerini doğru veya yeterince sık yıkamamasından kaynaklanır. Ayrıca kirli yiyecek veya su tüketimi veya içilmesi de bu hastalığa neden olabilir.

5. Adenovirüsler Çocuklarda Hangi Hastalıklara Neden Olur?

Adenovirüsler ateş ve aşağıdaki gibi hastalıkların yaygın nedenleridir :

• soğuk algınlığı
• pembe göz
• krup
• bronşiyolit
• akciğer iltihaplanması
• gastroenterit
• mesane enfeksiyonu
• menenjit ve ensefalit

Enfeksiyonların çoğu hafiftir, ancak özellikle bebeklerde ve bağışıklık sistemi zayıf kişilerde ciddi enfeksiyonlar meydana gelebilir. Virüsün bazı türleri daha ciddi hastalıklarla bağlantılıdır.

6. Hangi çocuklar adenovirüs enfeksiyonu açısından risk altındadır?

Adenovirüs enfeksiyonu her yaştaki çocukta görülebilir. Kreşte kalan 6 ay ile 2 yaş arasındaki çocukların bu virüslere yakalanma olasılığı daha yüksektir. Sindirim sistemi adenovirüs enfeksiyonları 5 yaşın altındaki çocuklarda daha yaygındır. Çoğu çocuk 10 yaşına gelene kadar en az bir adenovirüs enfeksiyonu geçirmiştir.

7. Çocuklarda adenovirüs enfeksiyonlarının belirtileri nelerdir?

Çoğu adenovirüs enfeksiyonu hafif seyreder ve çok az belirti verir. Ancak belirtiler her çocukta biraz farklı ortaya çıkabilir. Adenovirüs enfeksiyonlarının en yaygın belirtileri aşağıda listelenmiştir.

Solunum yolu enfeksiyonlarının belirtileri, maruziyetten 2 ila 14 gün sonra başlayabilir. Bunlar şunları içerebilir:

• Burun akması
• Boğaz ağrısı
• Ateş
• Şiddetli öksürük
• Şişmiş lenf düğümleri
• Baş ağrısı
• Pembe göz

Sindirim sistemi enfeksiyonunun belirtileri, maruziyetten 3 ila 10 gün sonra başlayabilir. Belirtiler genellikle 5 yaşından küçük çocuklarda görülür ve 1 ila 2 hafta sürebilir.

Bunlar şunları içerebilir:

• Aniden başlayan sulu ishal
• Ateş
• Karın (abdominal) ağrısı
• Kusma

Adenovirüs enfeksiyonlarının belirtileri diğer sağlık sorunlarına benzeyebilir. Çocuğunuzun tanı için alanında uzman bir doktora başvurun. 

Çocuklarda adenovirüs enfeksiyonları nasıl teşhis edilir?

Sağlık uzmanı çocuğunuzun semptomlarını ve sağlık geçmişini soracaktır. Çocuğunuza fizik muayene yapacaktır. Adenovirüs testleri yalnızca çok hasta veya başka ciddi bir sağlık sorunu olan çocuklar için gereklidir.

Testler şunları içerebilir:

• Kan testleri
• Test için göz, burun veya boğazdan sürüntü alınması
• Dışkı örneği testi
• Göğüs röntgeni

Adenovirüs Enfeksiyonları Nasıl Tedavi Edilir?

8. Adenovirüs Enfeksiyonları Nasıl Teşhis Edilir?

Adenovirüs enfeksiyonunun belirtileri, diğer enfeksiyonların neden olduğu belirtilere çok benzer. Genellikle hafif belirtiler gösteren kişilerde test gerekmez. Ancak ciddi bir enfeksiyon varsa, doktorlar tanıyı doğrulamak için solunum veya konjonktival (göz) salgılarını, dışkı örneğini veya kan ya da idrar örneğini test edebilir.

Doktorlar ayrıca şüpheli salgınlar sırasında adenovirüs testi de yaparlar. (Salgın, birçok kişinin aynı semptomları göstermesidir.)

Çocuklarda adenovirüs enfeksiyonları nasıl tedavi edilir?

Adenovirüsün spesifik bir ilacı yoktur. Tedavi genellikle belirtileri hafifletmeye yöneliktir (ateş düşürücüler, bol sıvı, dinlenme). Ciddi vakalarda doktor gözetimi gerekir.

Tedavi, çocuğunuzun semptomlarına, yaşına ve genel sağlık durumuna bağlı olacaktır. Ayrıca, rahatsızlığın ne kadar şiddetli olduğuna da bağlı olacaktır.

Adenovirüs enfeksiyonlarının tedavisi, semptomları hafifletmeye yöneliktir.   Adenovirüslerin tedavisinde antibiyotik kullanılmaz.

Solunum yolu enfeksiyonunun tedavisi şunları içerebilir:

Daha fazla sıvı. Çocuğunuzun bol sıvı içtiğinden emin olmanız çok önemlidir. Gerekirse, çocuğunuza sıvı ve elektrolit vermek için bir IV (intravenöz) hat takılacaktır.

Bronkodilatör ilaçlar. Bunlar çocuğunuzun hava yollarını açmak için kullanılabilir. Genellikle bir maske aracılığıyla aerosol spreyi veya inhaler yoluyla verilirler.
Ekstra (tamamlayıcı) oksijen. Bu, maske, burun aparatı veya oksijen çadırı aracılığıyla verilen ekstra oksijendir.

Mekanik ventilasyon. Çok hasta olan bir çocuğun nefes almasına yardımcı olmak için solunum cihazına (ventilatör) bağlanması gerekebilir.

Sindirim sistemi enfeksiyonunun tedavisi şunları içerebilir:

Ağızdan sıvı alımı. Su, mama, anne sütü veya özel elektrolit içeren sıvılarla ağızdan sıvı alımı önemlidir. Elektrolit sıvıları, şeker ve tuzların dikkatli bir dengesini içerir. Çok küçük çocukların sıvı alımını sağlamak için gazlı içecekler, meyve suları veya sporcu içecekleri kullanmayın.
Katı gıdalar tolere edilebilir düzeydedir.  Hangi gıdaların en iyi olduğunu doktorunuza sorun.

Çoğu adenovirüs enfeksiyonu evde tedavi ile iyileşir, bunlara şunlar dahildir:

• bol bol dinlenmek
• yeterli sıvı içmek
• Ateş çocuğunuzu rahatsız ediyorsa doktoronuzun önerdiği parasetamolu verin.
• Burun tıkanıklığı olan çocuklara yardımcı olmak için nemlendirici veya tuzlu su burun damlası kullanmak
• Kusma ve ishal şikayeti olan ve yeterli sıvı tüketemeyen bebek ve çocuklarda dehidratasyon tedavisi gerekebilir.

Bebekler (özellikle yeni doğanlar ve prematüre bebekler), bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler ve şiddetli adenovirüs enfeksiyonu olan sağlıklı çocuklar ve yetişkinler, intravenöz (IV) sıvılar, oksijen ve solunum tedavilerini içerebilen bir hastanede antiviral ilaç ve tedaviye ihtiyaç duyabilirler..

• Kaç gün sürer?

Hafif vakalarda 5-7 gün içinde düzelme görülür. Ancak bazı belirtiler (örneğin öksürük) daha uzun sürebilir. Göz enfeksiyonu veya ishal durumları da birkaç gün devam edebilir.

Şiddetli su kaybı (dehidratasyon) yaşayan bir çocuğun hastanede tedaviye ihtiyacı olabilir.

Bu tedavi şunları içerebilir:

• IV sıvılar. Bu, damardaki ince ve esnek bir tüp aracılığıyla verilen sıvıdır.
• Tüple beslenme.  Çocuğunuzun midesine, formül mama veya sıvı verilebilmesi için burundan küçük bir tüp yerleştirilir.
• Kan testleri. Çocuğunuzun kanındaki şeker, tuz ve diğer kimyasalların (elektrolitler) seviyelerini ölçmek için yapılır.
  Çocuğunuzun dokoruyla tüm ilaçların riskleri, yararları ve olası yan etkileri hakkında konuşun.

9. "Çocuğumda adenovirüs enfeksiyonunu nasıl önleyebilirim?"

Adenovirüslerin başkalarına yayılmasını önlemeye yardımcı olmak için:

• Çocuğunuza bakmadan önce ve sonra ellerinizi yıkayın. Sabun ve ılık su kullanarak en az 20 saniye ovalayın. İyice durulayın ve havalandırarak kurutun veya temiz bir havlu kullanın.
• Çocuğunuzun özellikle yemeklerden önce ve tuvaleti kullandıktan sonra ellerini sık sık yıkadığından emin olun.
• Çocuğunuzun hapşırırken veya öksürürken ağzını ve burnunu kapatmasını sağlayın.
• Çocuğunuzun hasta biriyle yakın temastan uzak durmasına yardımcı olun.
• Çocuk bakım merkezinizin el yıkamayı teşvik ettiğinden emin olun.
• Çocuğunuz hastanedeyse, sağlık çalışanları çocuğunuzun odasına girerken özel izolasyon kıyafetleri giyebilir. Bu kıyafetlere hastane önlükleri, eldivenler ve maskeler dahil olabilir.

Özetle: Nasıl korunabiliriz?

• Elleri sık sık yıkamak
• Oyuncak ve yüzeyleri dezenfekte etmek
• Hasta çocukla yakın temastan kaçınmak
• Ortak havuza girilen alanlarda hijyene dikkat etmek

Doktoru Ne Zaman Aramalıyım?

Çocuğunuz hasta ise ve:

• yüksek ateşi varsa veya birkaç günden uzun sürüyorsa,
• çocuğunuzun nefes almasında sorunları varsa,
• çocuğunuz 3 aydan küçükse veya zayıf bir bağışıklık sistemine sahipse,
• kırmızı gözler, göz ağrısı veya görmede değişiklik varsa,
• Şiddetli ishal, kusma veya daha az idrara çıkma veya daha az ıslak bez, ağız kuruluğu, gözlerde çöküklük, yorgun ve isteksiz davranma gibi dehidratasyon belirtileri varsa  mutlaka doktorunuza başvurun. 

ÖZET:

Adenovirüsler, çeşitli hastalıklara neden olan bir virüs grubudur. Çocuklarda adenovirüsler çoğunlukla solunum sistemi ve sindirim sistemi enfeksiyonlarına neden olur. Adenovirüs enfeksiyonu her yaştaki çocukta görülebilir. Çoğu çocuk 10 yaşına kadar en az 1 adenovirüs enfeksiyonu geçirmiştir.

Çoğu adenovirüs enfeksiyonu hafif seyreder ve çok az belirti verir. Belirtiler arasında burun akıntısı, boğaz ağrısı, ateş ve öksürük yer alabilir. Ayrıca sulu ishal, ateş ve karın ağrısı da görülebilir. Tedavi semptomları hafifletmeye yönelik yapılır. Adenovirüs tedavisinde antibiyotik kullanılmaz. El yıkama, adenovirüslerin başkalarına yayılmasını önlemenin en iyi yoludur.

Çocuğunuzu en iyi siz tanırsınız. Çok hasta görünüyorsa, hemen doktorunuzu arayın.