Neler Üst Solunum Yolu Enfeksiyonuna Sebep Olur?

Melis DEMİRYAS
Yayın : 04.11.2012 - Güncelleme : 27.11.2024

Çocuklar 2 ila 8 yaş arası dönemde, erişkinlere göre daha sık olarak üst solunum yolu enfeksiyonlarına yakalanırlar. Bu durum kreş, yuva ve okul gibi çok sayıda çocuğun bir arada bulunduğu ortamlarda daha da belirginleşir.

Çocuklarda ve bebeklerdeki üst solunum yolu enfeksiyonlarının sebeplerini ve korunmak için neler yapılması gerektiğini Kulak, Burun, Boğaz Uzmanı Dr. Babür Akkuzu anlattı. 

Nedeni Kapalı Ortamlarda Daha Sık Vakit Geçirmemiz 

Genel olarak sanıldığının aksine, soğuk hava “üst”  solunum yolları enfeksiyonlarına neden olmaz. Kış aylarında üst solunum yolu enfeksiyonlarının daha sık görülmesinin sebebi, günlük yaşantımızın açık havada değil, daha çok ev, işyeri, okul, toplu taşıma araçları gibi kapalı ortamlarda geçmesidir.

Kış mevsiminde çocuklarda sık görülen boğaz ve üst solunum yolu enfeksiyonları, nezle, sinüzit, bademcik iltihabı (tonsilit), boğaz iltihabı (farenjit), ses tellerinin iltihabı (larenjit), nefes borusu iltihabı (trakeit) veya bu enfeksiyonların kombinasyonlarıdır.

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonlarının Sebepleri Nelerdir?

Üst solunum yolu enfeksiyonlarına çok çeşitli virüsler ve bakteriler neden olur. Hasta bir kişi soluma, hapşırma, öksürme gibi faaliyetler ile havaya mikroskopik damlacıklar şeklinde su baharı bırakır. Üst solunum yolu enfeksiyonlarına neden olan virüs ve bakteriler, bu damlacıklar içerisinde havada saatlerce asılı kalabilirler. Bu damlacıkları soluyan bir kişi, hastalığa yakanma olasılığına sahiptir.

En Önemli Nedenlerinden Biri Bağışıklık Sisteminin Zayıflanması

Hastanın bu sırada bağışıklık sisteminin zayıflamış olması, enfeksiyona yakalanma olasılığını artırır. Aynı sırada ciddi başka bir enfeksiyon geçiriliyor olması, hava kirliliği, pasif veya aktif sigara içiciliği, ağır yorgunluk, üst solunum yollarında kuruluk, titreme şeklinde ciddi üşüme, kortizon gibi bağışıklık sistemini baskılayıcı tedaviler alınıyor olması gibi faktörler de, anlık veya sürekli olarak vücudun genel bağışıklık sistemini veya üst solunum yollarının lokal savunma mekanizmalarını zayıflatabilir.

Üst solonum yolu enfeksiyonları için bir diğer önemli bulaşma yolu da, hasta kişilerin mikrop içeren salgıları ile temas etmektir. Hapşıran ve bu sırada ağzını eliyle kapatan bir kişi ile tokalaşma sonrası, mikroplar sizin elinize geçecektir. Buradan üst solunum yollarınıza ulaşacak olur ise siz de aynı hastalığa yakalanabilirsiniz.

Üst Solunum Yolu Enfeksiyonu Çocuklarda Neden Daha Fazla Görülür?

Yenidoğan çocuk, annesinden aldığı birtakım bağışıklık verici maddeler nedeniyle, üst solunum yolu enfeksiyonlarından bir süre için korunur. Anne sütü ile düzenli bir şekilnde beslenen bebekler, birtakım fraklı bağışıklık verici ve düzenleyici faktörleri anneden almaya devam ederler ve büyük ölçüde enfeksiyonlara karşı korunmuş olurlar. 

Çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonu nasıl önlenir uzmanı yanıtladı. 

1. Çocuğunuzu Üst Solunum Enfeksiyonlarından Koruyun

• 2 ile 8 Yaş Arası Çocuklar, Erişkinlere Oranla Daha Sık Hastalanırlar

Bu süre içerisinde de çocuğun kendi bağışıklık sistemi gelişerek çevresindeki virüs ve bakterileri tek tek tanımaya ve onlara karşı direnç geliştirmeye başlar. Bu mikroplardan önemli olanlarına karşı, aşılama programları ile çocuk suni bir yoldan bağışıklık kazanır. Ancak çevremizde üst solunum yolları enfeksiyonlarına neden olan çok sayıda ve çeşitlilikte virüs ve bakteri bulunmaktadır.

Bu nedenle çocuklar 2 ile 8 yaş arası dönemde, erişkinlere göre daha sık olarak üst solunum yolu enfeksiyonlarına yakalanırlar. Bu durum kreş, yuva ve okul gibi çok sayıda çocuğun bir arada bulunduğu ortamlarda bulunan çocuklarda çok daha belirginleşir.

• Çocukları Boğaz Enfeksiyonlarından Korumak İçin Neler Yapılabilir?

Bir çocuğu üst solunum yolları enfeksiyonlarından tümü ile korumak ancak hava geçirmez bir odaya hapsedip insanlar ile temas etmesini engelleyerek mümkün olabilir. Her çocuğun, özellikle yuva ve okula gidiyor ise yıl içerisinde belli bir sayıda hastalık geçirmesi kaçınılmazdır. Bu sayıyı azaltmak için alınacak önlemler şunlar olabilir: 

Bebeğinizi Üst Solunum Yolu Enfeksiyonlarından Nasıl Koruyabilirsiniz?

• Yenidoğan bebekler, pediatri doktorunuzun önereceği süre boyunca anne sütü ile beslenerek anneden alacağı bağışıklık faktörlerinden mahrum bırakılmamalı, daha ileriki dönemlerde uygun şekilde dengeli beslenmeli ve yine doktorunuzun önereceği vitamin takviyelerini almalıdır.

• Soğuk günlere üşümeleri engelleyecek şekilde giydirilmeli ancak üşüyecekleri kaygısı ile kapalı ortamlarda havasız bırakılmamalıdır. Özellikle yuva, okul gibi çok sayıda çocuğun bir arada bulunması gerekitiği ortamlar, soğuk günlerde bile sık sık havalandırılarak, çocukların taşıdıkları hastalıkları damlacık yolu ile birbirlerine bulaştırması önlenebilir.

• Yuva ve okuldaki toplam çocuk sayısı arttıkça hastalık bulaşması daha kolaylaşmaktadır. Bu nedenle az sayıda çocuk barındıran yuva ve okullar hastalık bulaşması açısından avantajlı olabilir.

• Yine de okul veya yuvaya yeni başlayan bir çocuk için ilk altı ay boyunca çok sık enfeksiyon geçirmesi normal karşılanmalıdır.

• Her fırsatta sabun ile el yıkama alışkanlığının kazanılması da temas yolu ile geçen enfeksiyonları azaltamadaki en önemli etkendir.

• Bu alışkanlığın çocuklara kazandırılması kadar çocuk ile ilgilenen kişilerin de dikkat etmeki gerekmektedir.

• İleri derecede geniz eti büyümesi olan çocuklarda burun tıkanıklığı geliştiği için kolayca atlatılacak basit bir nezle uzun sürmekte ve bakteriyel sinüzite dönmekte, tedavisi güçleşmektedir. Bu çocuklarda tıkayıcı geniz etinin alınması, çocuğun üst solunum yolu enfeksiyonlarını kolayca geçirmesini sağlamaktadır. 

Çocukların solunum yolu hastalıklarından korunabilmesi için uyulması gereken kurallar: 

• Çocuklara hijyen kurallarını öğretin. Özellikle yemek öncesi ve tuvaletten sonra el yıkama alışkanlığını kazandırın.
• Çocukların dengeli beslenmesini sağlayın. Meyve sebze tüketmesine, bol sıvı almasına ve günlük D vitamini ihtiyacının karşılanmasına özen gösterin.
• Çocukların temiz hava solumasına önem verin. Çocuklarınızı sigara içilen ortamlarda bulundurmayın. Hava kirliliğinin yoğun olduğu saatlerde dışarı çıkarmayın.
• Çocuklarınızın aşılarının eksiksiz olmasına dikkat edin. Grip aşısını da belirlenen takvime göre yaptırmayı ihmal etmeyin.

Hasta Çocuğunuz İyileşene Kadar Evde Dinlenmeli 

Özellikle kreşe ve okula giden çocukların solunum yoluyla bulaşan enfeksiyon hastalıkları ile karşı karşıya kalıyor. Ortamın havalandırılması, çocuklara sigarasız, dumansız ortamlar sağlanması, öksürük, hapşırık esnasında ağzın kapatılması, ellerin sıklıkla yıkanması alınması gereken önlemlerin başında geliyor.

Meyve ve sebzelerin dengeli tüketilmesi, bol sıvı tüketilmesi ve günlük D vitamini ihtiyacının alınması bağışıklık sistemini güçlü tutarak hasta olma olasılığını azaltıyor. Bu arada hava kirliliğinin yoğun olduğu saatlerde dışarı çıkılmaması öneriliyor.

• Aileler, çocuklarında enfeksiyon bulguları başladığında ne yapmalı? 

Hasta çocukların evde istirahat etmeleri, doktorların önerdiği ilaç tedavilerini kullanmaları, bol sıvı tüketmeleri sağlanmalı. Hasta çocukların iyileşene kadar okula gönderilmemesi diğer çocukların hastalık kapma riskini azaltıyor.

Kapalı alanlara zorunlu olarak girilmesi gereken durumlarda, hasta çocuklarımıza maske takılması da gerekli önlemler arasında yer alıyor. Bu arada öpme, sarılma, elleri yıkamadan tokalaşma gibi eylemlerin de hastalık geçişini kolaylaştırdığı bilinmeli.