Çocuğunuzun Okula Uyum Sürecini Kolaylaştıracak İpuçları

Ayşegül BAŞARAN
Yayın : 14.09.2024 - Güncelleme : 22.09.2024

Yaz tatilinin ardından çocukların okula uyum sürecinde zorluklar yaşayabileceklerini vurgulayan Anadolu Sağlık Merkezi’nden Uzman Psikolog Ezgi Dokuzlu, “Her çocuğun okula uyum süreci farklıdır. Kimi çocuk kolay adapte olurken, kimi çocuk bu süreci daha zor geçirebilir. Her iki sürecin de normal olduğu unutulmamalı, çocuklara sabırlı yaklaşılmalı” açıklamasında bulundu. 

Ebeveynleri heyecanlandıran okul dönemi kaygıyı da beraberinde getirebiliyor. Uzmanlar, çocukların okula olan uyum sürecinin doğru yönetilememesi halinde eğitim hayatlarına dair travmalar yaratabileceği uyarısında bulunuyor. Bu sürecin doğru bir şekilde yönetilmesi için ise ebeveynlerin ve okul yönetimi ve öğretmenlerin iş birliği içinde hareket etmesi gerektiğini söyleyen Uzman Psikolog Ezgi Dokuzlu, ebeveynlere çocuklarının okula adaptasyon sürecini hızlandırmak ve onlarla sağlıklı iletişim kurmak için ailelere tavsiyelerde bulundu.

Uzmanlar, çocukların okula adaptasyon sürecini kolaylaştırmak için ailelere önemli tavsiyelerde bulundu. 

Okul Dönemi Çocuğunuz İçin Bir Yenilik ve Değişim Sürecidir 

1. Çocuğunuzun Okula Uyum Süreci İçin Çocuğunuzu Bilinçlendirin 

Çocukların okula adaptasyon sürecini sorunsuz atlatması için ebeveynlerin ve öğretmenlerin işbirliği içinde hareket etmesi gerekiyor.

Öncelikle bu sürecin bir yenilik ve değişim süreci olduğu unutulmamalı. Çocuklara okulu sevdirmek için ‘çocuğun seçimlerine değer vererek, birlikte okul alışverişi’ yapmak ve bu sürece dahil edilmeleri önemlidir. Çocuğu okula hazırlarken, anne babaların ona destek olacak rutinler geliştirilmesi gerekiyor. Çocuğun sınıf arkadaşları ile okul dışında görüşerek arkadaşlık bağlarını güçlendirmesinin de okula olan sevgisini artıracak olumlu bir adım olacaktır.

Çocuğunuzun; okul saatleri, öğretmen, sınıf, düzen gibi okulla ilgili detaylı bilgiye sahip olmasını sağlayın, önceden bilgilendirin. Belirsizlik çocuğun kafasının karışmasına ve kaygıya sebep olur. Okuldan ne zaman eve gideceğini anlatırken saat ile değil günün veya okulun rutinlerine göre anlatın. Örneğin; ‘’Bugün son dersin müzik, seni müzik dersin bittiğinde okuldan alacağım’’ gibi bir cümle çocuğun kendini daha iyi hissetmesini sağlayacaktır.

Okula güvendiğinizi, oranın güvenli bir yer olduğundan emin olduğunuzu mutlaka söyleyin. Yanında olmadığınızda da onun mutlu, huzurlu ve güvende olacağına dair açıklamalar yapın.

Öğretmenine güvenebileceğini ve zor bir durumda olduğunda öğretmeninin ona yardımcı olacağını anlatın.

Okul çıkışı onu tam zamanında alacağınızı ya da servise bineceğini, evde hiç kimse olmasa bile mutlaka karşılayacak bir yakınının olduğunu açıklayın. Açıklamanız net ve basit cümlelerle olmalı. Çocukların aklında belirsizlik, soru işaretleri olmamalı.

Anne ve babalar, çocuklarının okula adaptasyon döneminde zorlansalar da sabırla her zaman onlara destek olacaklarını ve çocukların da aynı şekilde sabırlı olmaları gerektiğini anlatmalılar. Okulun güvenli olduğu anlatılmalı. ‘’Korkacak bir şey yok’’, “Ağlama, sen artık büyüdün’’ gibi cümleler çocuğa iyi hissettirmek yerine onları baskı altında hissettirir. Çocuk duygularının anlaşılmadığını, önemsenmediğini düşünebilir.

Okula Alışma Sürecinde Oryantasyon Süreci Sağlıklı İlerlemeli 

2. Okula Uyum Sürecinde Çocuğunuza Yeni Rutinler Belirleyin 

Oryantasyon sürecinde öğretmenler, çocuğun; anne babadan kademeli olarak ayrılması konusunda esnek davranmalıdır. Böylece çocuğun ebeveynlerinden uzak kalacağı zaman kademeli olarak artırılarak kendini daha güvende hissetmesi sağlanabilir. Yine de, okulun ilk gününde ağlayan ve ailesinden ayrılmak istemeyen çocuğun yanında uzun süre kalınması doğru bir yaklaşım değildir., Bu süreci çocuğunuza bıkmadan ve tekrar tekrar durumu anlatın, ayrılırken mutlaka ‘hoşça kal’ deyin. Kararlı olun.

Doğru sosyal ilişkileri kurabilen, paylaşan ve davranışlarıyla karakterini yansıtabilen çocukların problem çözme becerileri de gelişir. Okula uyum süreci de gerekli sosyal becerilerin çocuklara aktarılması için iyi bir fırsat yaratabilir.

Tatil boyunca uzun süredir ev düzenine alışmış olan çocuklar için uyku düzeni açısından zorlu bir dönem olabilir. Yeni okul dönemi başlamadan önce uyku düzeninizi oluşturmaya başlamalısınız. Her zamanki yatış saatinden 1 veya 1 buçuk saat erken uyku rutinlerinize başlamanız uykuya geçiş için çocuğunuzu hazırlayacaktır.

Ekran, tablet, telefon kullanım süresi maalesef tatilde daha fazla olabilir. Okulun başlamasını beklemeden ekran süresi sınırlandırılmalı. Daha büyük yaştaki çocuklar gece geç saatlere kadar bilgisayar veya telefonda vakit geçirmek isteyebilir. Mutlaka her öğrencinin yaş düzeyine uygun biçimde ve günlük sorumluluklarını aksatmayacak şekilde ebeveynlerle planlanmış bir ekran süresi olmalıdır.

Okula Adaptasyon Sorunu Yaşayan Çocuklar İçin Ailelere Öneriler  

3. Okula Uyum Sürecinde Çocuğunuzla Okuldan Sonra Kısa Sohbetler Yapın 

Çocuklar endişelerini öğretmeni veya arkadaşları ile daha kolay paylaşabilirler. Ebeveynler her okul gününden sonra çocukları ile çok kısa süreli olmak şartıyla günü değerlendirdikleri keyifli bir sohbet organize edebilir, duygularını, onu üzecek veya endişelendirecek bir durumun olup olmadığını sorabilirler.

Bu gibi kısa değerlendirmelerle ebeveynler sorunlara büyümeden müdahale edebilirler. Çocuklar ise duygu ve düşüncelerini paylaşacakları bu özel zamanda yapılan paylaşımlarla daha değerli ve önemli hissederler.

Yaşıtları ile kıyaslamayın, rekabetçi örnekler vermeyin.

Okula adaptasyon sürecinin zorluğu çocuktan çocuğa değişebilir. Endişelerine ve bu alışma süreçlerine saygı duyun.

Ödül ve cezadan kaçının. ‘’Okul çıkışında dondurma almaya gideriz’’, “Ağlarsan okulda kalırsın, seni almam’’ gibi cümlelerden kaçının. Çocuğun zaten uyması gereken kuralları ödüle veya cezaya bağlamaya çalışmayın. Tehdit içeren çocuğu korkutan cümlelerinizin veya ödülle ikna etmeye çalıştığınız sıradaki çabanızın çocuğunuzun psikolojik ve akademik gelişimine katkısından çok uzun vadeli zararı olduğunu unutmamalısınız.

İlk günler çocuğunuzu okuldan biraz erken alabilirsiniz. Evden çocuğun yanına sevdiği bir oyuncağını vermek okula alışması açısından faydalı olur. Onun, size olan güvenini sarsmamak için onu okuldan, söz verdiğiniz saatte alın. Diğer önemli nokta da çocuğunuza ortamı tanıması, alışması ve uyumlu sakin davranabilmesi için en az bir ay zaman tanımanızdır.