Gebelik Zehirlenmesi (Preeklampsi) Hakkında Ne Biliyorsunuz?
hepimizaileyiz.com.tr Yayın : 26.11.2011
Gebeliğe bağlı ortaya çıkan ve anne ile bebeğin her ikisinin birden sağlığını hatta yaşamını tehdit edebilen en önemli gebelik komplikasyonlarından birisi olan preeklampsi, halk arasında “gebelik zehirlenmesi” ya da “albümin hastalığı” olarak bilinir.
Çoğunlukla ilk gebeliklerde ve gebeliğin 20. haftasından sonra görülür. Çoğul gebeliklerde daha sık şekilde ortaya çıkar. Hamileliklerin genelinde % 6-8, ilk hamileliklerde ise % 85 oranında görülür.
Hamileliğe bağlı hipertansiyon hastalıklarında, anne ölümlerinde ikinci sırayı oluşturması preeklampsinin de önemini artırmaktadır. Belirtileri, yüksek tansiyon, ödem (vücutta su toplanması), idrarda protein kaybıdır. Şiddetli formlarında nefes alma zorluğu, akciğerlerde su toplanması ve sara nöbetlerine benzer kasılmalara rastlanır. Kasılma nöbetlerinin eklendiği tablo “eklampsi” adını alır.
Hastalığı Önceden Saptamak Mümkün Değil
Hastaların üçte ikisi ilk gebeliklerini yaşamaktadır. Daha önceden preeklampsi öyküsü olanlar, şeker hastalığı, böbrek hastalığı gibi sistematik hastalığı olanlar, çok genç ya da 35 yaşın üzerinde olanlar, çoğul gebeliği olanlar ile mol gebelik vb. gibi problemleri olan hastalar preeklempsi açısından risk altındadır.
Nedeni tam olarak bilinmediği için ileride preeklampsi gelişip gelişmeyeceğini önceden saptamak pek mümkün değildir. Çoğu zaman hafif preeklampsi bir belirti vermez. Ellerde ve ayaklarda şişeler, yüzüklerin dar gelmesi en sık rastlanılan şikâyettir. Özellikle sabahları uyanıldığında yüzde ve göz kapaklarında şişme ilk belirti olabilir.
Hamileliğin 20. Haftasından Sonra Ortaya Çıkıyor
Gebelik zehirlenmesi, anne adaylarında daha önceden var olan hipertansiyondan farklı bir tablodur. Bu durum, anne adayında hamileliğin 20. haftasından sonra ortaya çıkarken; diğerinde tansiyon yüksekliği hamilelikten öncesinde de vardır. Mevcut tansiyon hastalığına, gebelik zehirlenmesi eklenebilir. Her iki durumda da; kan akımına karşı kılcal damarlarda artmış olan direnç, belirgin bir risk oluşturmaktadır. Damar dışına kaçan sıvı, ödemi meydana getirir.
Hastalık Nedeniyle Bebeklerde Gelişme Geriliği Görülebilir
Vücutta şişlik olmasına rağmen, damar içi sıvı hacmi azdır ve bu durumda bebeğe yeterli oksijen gitmemekte ve bebeğin beslenmesi bozulmaktadır. Ağır vakalarda, bu rahatsızlığa, karaciğer, böbrek, beyin, pıhtılaşma sistemi ve tüm diğer organlarda fonksiyon bozukluğu eklenebilir. Bu safhada hastanın durumu belirgin şekilde ağırlaşır.
Bebeklerde Gelişim Geriliği Görülebilir
Bebekte en sık karşılaşılan sorun gelişme geriliğidir. Şiddetli preeklampsisi olan kadınlardan doğan bebeklerin yaklaşık % 55’inde gelişme geriliği saptanır. Yine bu tür annelerde erken doğum daha sık görülür. Bebeğin eşinin zamansız ayrılması neticesinde bebek ölümleri nadir değildir.
Gebelik Zehirlenmesinin Görülme Sıklığını Arttıran Nedenler
-Anne yaşının 20’nin altında veya 35’in üstünde olması,
-Sosyo-ekonomik seviyenin düşük olması,
-İlk hamilelik ya da 4. hamilelik ve sonrası,
-Çoğul gebelik,
-Amniyon sıvısının fazlalığı (bebeği çevreleyen sıvı),
-Bebeğin vücut boşluklarının farklı sebeplerle sıvıyla dolması,
-Müzmin hipertansiyon,
-İyi kontrol edilememiş diyabet,
-Obezite.
Preeklampsinin Belirtileri Nelerdir?
•Gebelik zehirlenmesi, sinsi seyredebilen ciddî bir hastalıktır. Çok ileri safhalara kadar dikkat çekmeyebilir.
•Hamilelikte düzenli tansiyon ölçülmesi, çok önemlidir. Kontrollerin dışında da hamile kadın tansiyonunu ölçtürmelidir.
•Bilekten ölçüm yapan tansiyon âletleri, her ne kadar yanlış sonuçlar vermekteyse de, koldan ölçüm yapan tansiyon aletini kullanmakta zorluk çeken anne adaylarına tavsiye edilebilir.
•Tansiyonu ölçülecek olan şahıs, ölçümden önce en az 5 dakika dinlenmiş olmalı ve ölçme işi, tercihen sağ koldan yapılmalıdır.
•Hamileliğin 20. haftasından sonra; kısa sürede kilo artışı, bacak ön yüzde hissedilen kemiğin üzerine parmakla basıldığında hemen geçmeyen çukurluk oluşması (ödem) gebelik zehirlenmesinin önemli ilk habercilerindendir.
•Ödemi fark ettiğinizde, en kısa sürede ve mutlaka doktorunuzla görüşmelisiniz. Yapılan idrar tetkiklerinde proteinin belirli bir seviyede çıkması, ödem ve hipertansiyon, gebelik zehirlenmesi teşhisini koymayı kolaylaştırır.
Kontrol Altında Olduğu Sürece Sanıldığı Kadar KorkulacakBir Hastalık Değildir
Bunun üzerine karın ağrısı, görme bozuklukları, kusma, baş ağrısı, idrarda azalma eklendiğinde tablo ağırlaşır. Sara nöbetine benzer şekilde bütün vücutta kasılmalar ortaya çıktığında, anne ve bebeğin hayatı tehlikede demektir. Bu ağır tablonun, mutlaka hastanede ve hatta bazen de yoğun bakımda tedavisi gerekmektedir. Kasılmalar; ortaya çıkmadan önlenmelidir.
Gebeliğe bağlı yüksek tansiyon anne ölümlerinin oldukça önemli bir kısmını oluşturmaktadır. Özellikle bizim gibi gelişmekte olan ülkelerde, bu tür durumların önüne geçilmesinde en etkili yöntem, dengeli beslenmenin yanı sıra gebelik süresince düzenli olarak kontrollere gitmek ve doktorunuzun önerilerine mutlaka uymaktır. Takip altında olunduğu sürece preeklampsi sanıldığı kadar korkulacak bir durum değildir.
