Hamilelikte Amniyon Sıvısının Azlığı ya da Çokluğu Tehlike İşareti mi?

Melis DEMİRYAS
Yayın : 24.10.2011 - Güncelleme : 24.08.2024

Dokuz ay on gün boyunca bebeğin içerisinde bulunduğu ve bebeğin korunmasını sağlayan amniyon sıvısının miktarının az veya çok olması bebeğin sağlığını olumsuz etkileyebilir.

Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Senai Aksoy amniyon sıvısıyla ilgili anne adaylarının en çok merak ettiği soruları cevaplandırdı.

 Amniyotik sıvısının, hamileliğiniz boyunca bebeğinizin gelişmesine yardımcı olmak için birçok görevi bulunur. 

1. Amniyon Sıvısı Nedir? 

Bebeğin hamilelik boyunca içinde yüzdüğü berrak ve steril sıvıya amniyotik sıvı derin. Bu sıvı bir yandan bebeğin anne karnında rahatça hareket etmesini sağlarken, bir yandan da dışarıdan gelebilecek darbe ve enfeksiyonlara karşı bebeği korur. Bu sıvı 37 derecede sabit kalarak fetüsü yazın sıcaktan, kışın soğuktan korur.

• Amniyotik Sıvının İşlevi

Amniyotik sıvı, bir yastık görevi görür ve gelişmekte olan bebeği hamilelik sırasında yaralanmalardan korur. Ayrıca, sıvı bebeğin büyümesi ve hareket etmesi için yeterli alan olduğundan emin olur ve sabit bir sıcaklık sağlar. Amniyotik sıvı ayrıca göbek kordonunun hamilelik ve doğum sırasında rahim duvarına sıkışmasını önler. Bebek ikinci trimester sırasında nefes almaya ve amniyotik sıvıyı yutmaya başlar.

2. Amniyon Sıvısının Kaynağı Nedir?

Hayatın üçüncü haftasından itibaren embriyonun üstünde çok küçük bir boşluk olarak ortaya çıkar. Kademeli olarak büyüyerek fetüsun etrafındaki su kesesini oluşturur. Bu keseyi dolduran amniyotik sıvı, esos olarak keseyi oluşturan zarlardan ve dördünc aydan itabaren böbreklerin çalışma abaşlaması ile fetüsün idrarından oluşur.

3. Bebek Bu Suyu Yutabilir mi?

Evet, bu tamemen normaldir. Amniyotik sıvı fetüs tarafından yutulur ve idrar olarak atılır. Bu da sıvının sürekli yenilenmesini sağlar. Dördüncü aydan itibaren fetüs tarafından yutulan amniyotik sıvı, sindirim ve solunum sisteminde bol miktarda bulunur. Bu sıvının bir kısmı idrara dönüşürken bir kısmı da bağırsak tarafından emilerek kana geçer. Bu da plasenta yardımıyla annenin organizmasına taşınır.

4. Amniyotik Sıvının Miktarı Değişir mi?

Sıvının miktarı bebeğin kilosunun artması ile birlikte yükselir. Yedinci gebelik haftasında 20 ml olan sıvı miktarı, 30.-32. haftalar arasında tepe noktasına olan 1 litreye ulaşır. Sonrasında 38. haftaya kadar biraz azalır ve 800 ml olarak doğuma kadar sabit kalır.

Amniyon Sıvısının Fazlalığında Nelere Dikkat Edilmelidir?

5. Sıvının Fazla Olması Nelere Yol Açar ve Nasıl Tedavi Edilir? 

Ultrasonda bebeğin etrafında görülen siyah kısımlar amniyotik sıvıdır. Hamilelik başlangıcında, fetüs bu sıvının içinde serbest yüzerken, sonlara doğru ağırlığının artması ile amniyotik sıvı bebeğin etrafından cepçikler olarak görünür. Sıvı miktarının normal olması, bebeğin sağlıklı olduğunu gösteren önemli bir belirtidir. Fazla miktarda amniyotik sıvı olabilir. Amniyotik sıvı miktarında dönem dönem değişiklikler olabilir. Bu durum gebeliğin gelişimi açısından bir sorun yaratmaz. 

Sıvı miktarının rahim boyutlarına göre fazla arttığı durumlarda 2 litre veya daha fazlası durumlar endişe vericidir. Bu durumu polihidramniyos adı verilir. Bu durum sıvının fazla üretilmesine bağı olabileceği gibi, fetüs tarafından yetersiz üretime de bağlı olabilir. Anneye bağlı sebeplerden en sık rastlanılanları diyabet ve kan uyuşmazlığıdır.

Bu durumda sıvının fazla salgılanması söz konusudur. Bazen bebeğin yutmasın engel olan yemek borusu ve mide çıkışındaki darlıklar da sıvının emilmesini engelleyerek hidramniyosa neden olabilir.

Hidramniyos rahimde fazla gerilmeye neden olup doğum sancılarını başlatarak erken doğuma yol açabilir. Bu riski engellemek için bazen ilaç tedavisi yeterli olmaktadır. Ancak bu tedavinin yeterli olmadığı durumlarda sıvının bir iğne yardımıyla boşaltılması gerekmektedir.

Amniyon Sıvısının Azaldığında Nelere Dikkat Edilmelidir?

6. Sıvının Az Olması Nelere Yol Açar ve Nasıl Tedavi Edilir?

Amniyon sıvısının azlığına oligohidramniyos denir. Bu durum bebeğin sağlığını ciddi anlamda tehdit eder. Oligohidramniyos, bebekte anomalilere, özellikle böbrek anomalilerine veya plasenta yetmezliklerine bağlı olabilir. Bazen de su kesesinin fark edilmeden açılması veya kesenin sızdırması ile ortaya çıkar. İçinde bulunulan döneme ve nedene göre, gebeliğin devamı konusunda karar verilir. 

Amniyon sıvısının azlığını yaşayan anne adayları bu durumu üçüncü trimesterde, genellikle sularının gelmesi nedeniyle yaşarlar.

Erken dönemde ortaya çıkan oligohidramniyos, bebeğin akciğer ve kol-bacak gelişimi ciddi olarak etkileneceğinden, gebeliğin sonlandırılması gündeme gelebilir. Geç dönemde ortaya çıkan oligohhidramniyos, genellikle plasenta yetmezliğine bağlı olduğundan, çoğu zaman bebeğin hayatta kalabileceği dönem geldiği andan itibaren doğumun gerçekleştirilmesi düşünülebilir.

7. Amniyon Sıvısının Rengi Değişebilir mi?

Amniyon sıvısının rengi normalde berraktır. Renginin bulanık veya yeşilimsi olduğu durumlarda bebeğin dışkısını yapması söz konusudur. Bu durum çoğu zaman bebeğin rahim içindeki beslenmesinin bozulduğu anlamına gelir.

Doğum esnasında veya doğuma yakın fark edilen bu durum, doğumun hızlandırılmasını gerektirebilir. Amniyon sıvısında kan olmasının nedeni ise plasentanın erken ayrılması olabilir. Anne ve bebek içinde çok büyük tehlikeler yaratabilecek bu durumlarda derhal hastaneye başvurmakta fayda vardır.

SIKÇA SORULAN SORULAR (SSS)

S.1. Amniyon sıvısının geldiğini nasıl anlarız?

Suyunuz geldiğinde vajinada bir ıslaklık hissi, vajinadan küçük veya büyük miktarlarda sıvı akışının olması veya daha bariz şekilde şeffaf ya da açık sarı bir sıvının akışının görülmesi deneyimlenebilir.

S.2. Amniyon sıvısı olduğu nasıl anlaşılır?

Doktorunuz muayene yaptığında rahim ağzından amniyotik sıvı sızıntısını görür. Ayrıca ultrasonda bebeğin sıvısının azalmış olduğu da farkedilir. Şüpheli bir sızıntı varsa doktorunuz amnisure ya da actimprom gibi çeşitli testlerle suyunuzun gelip gelmediğini netleştirmek isteyebilir.

S.3. Amniyon sıvısı gelirse ne olur?

Gebelikte su gelmesi, amniyotik kesenin yırtılması veya delinmesi sonucu amniyotik sıvının vajinadan sızmasına neden olur. Eğer suyunuz 37. haftadan önce gelirse, bu duruma “doğum öncesi erken membran rüptürü” denir.

S.4. Suyum mu geldi idrar mı?

Amniyon sıvısı genellikle şeffaf ya da açık renkli berrak bir sıvıdır ve kendine özgü bir kokuya sahiptir. İçinde bebeğin cildini kaplayan kremsi yapılar olan verniks kazeoza da bulunabilir. Ancak, eğer amniyon sıvısının rengi açık sarı ise ve amonyak kokusu varsa, bu sıvı idrar olabilir.