“Şok Diyet”ler Kalbinizi Tehlikeye Atıyor!

Melis DEMİRYAS
Yayın : 11.02.2013 - Güncelleme : 09.06.2023

Yaz mevsimine adım atılan bu dönem ile başlayan fit olma telaşı, kısa sürede hızlı kilo kaybı isteği ve gerçekçi olmayan vücut ağırlığı beklentisi kişileri şok diyetlere yönlendiriyor. Oysaki diyet programlarının bireyin sağlık durumu, beslenme alışkanlıkları, sosyo ekonomik düzeyi, fiziksel aktivitesi gibi pek çok faktör göz önünde bulundurularak oluşturulması gerekiyor.

Detoks ya da popüler diyetlerin herkese uygun olmadığının ve faydadan çok zarar sağlayabileceğinin altını çizen Beslenme ve Diyet Bölümünden Dyt. Esra Örün İncekara, sıklıkla tercih edilen diyetler hakkında önemli bilgiler verdi.

Çok kısa sürede, hızlı kilo kaybı çabasıyla güzelleşme uğruna uygulanan şok diyetler kalp hastalıkları nedenleri arasında gösteriliyor.  Uzun süreli açlık, düzensiz kilo alınıp verilmesi, tek besine dayanan beslenme planları ya da ilaç desteği ile zayıflama kalp-damar sağlığını tehlikeye atıyor.

Kardiyoloji Uzmanı Dr. Nuri Cömert ise yanlış uygulanan diyet programlarının kalp sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri hakkında bilgi verdi. 

Hızlı kilo vermek amacıyla yanlış uygulanan diyet programları sağlığı tehdit ediyor. Beslenme uzmanları sağlıklı ve kalıcı kilo vermenin yolları anlattı. 

Kısa Sürede Kilo Vereceğim Diye Sağlığınızdan Olmayın!

1. Kısa Sürede Kilo Verdiren Şok Diyetler Neden Zararlı? 

Bilinçsizce uygulanan çok düşük kalorili şok diyetler, kişileri ölüme kadar götürecek sonuçlara sebep olabilmektedir. Çok kısa sürede aşırı derecede kilo kaybına yol açan diyetlerin yaratacağı problemler şu şekilde sıralanabilir: 

Sağlığın korunması ve yaşam kalitesinin yükseltilmesi için vücudun ihtiyaç duyduğu enerji, protein, vitamin ve minerallerin kaynağını besinler oluşturuyor. Bu besinlerin kişinin günlük alması gereken kalori ihtiyacına göre planlanmış, alışkanlıklarıyla uyumlu ve sürdürülebilir bir beslenme düzeninin içinde yer alması sağlıklı bir yaşamın kapılarını açıyor. Ancak yaz mevsiminin gelmesi ile birçok kişi hızlı kilo kaybetme isteği ile detoks ya da şok diyetlere yöneliyor.

Uygulanan diyette herhangi bir besin öğesinin yokluğunun veya vücut gereksinimlerinin çok altında bulunmasının, diğer besinlerin biyoyararlılığını ya da metabolizmasını olumsuz etkileyebilir.

2. Uzmanları Uyarıyor: Zayıflamak İsterken Sağlığınızdan Olmayın 

• Şok diyetler vücudun elektrolit (sodyum, potasyum) dengesinin bozulmasına neden olarak kalp ritm problemlerine yol açabilir. Ritm problemi gelişen kişilerde çarpıntı, fenalık hissi baş dönmesi, göz kararması gibi bulgular ortaya çıkabilir.

• Uzun süren açlık süreleri kişinin metabolizma dengesini bozarak kan basıncı oynamalarına ve kan şekeri düzensizliklerine neden olarak örneğin ani kalp krizlerine yol açabilir.

• Düzensiz kilo alıp vermenin sonucunda oluşan kalıcı kilo fazlalığı insülin direncine sebep olarak şeker hastalığı riskini artırabilir. Şeker hastalığı kalp ve damar hastalıklarına neden olan başlıca risk faktörlerindendir.

• Protein içerikli diyetlerde vücut yağ dengesi bozularak kolesterol yüksekliği ve kalp damar hastalığı riski ortaya çıkar.

• Sadece su içmeye yönelik diyetlerde su zehirlenmesi dediğimiz bilinç kaybına varabilecek sonuçlar ortaya çıkabilir.

• Zayıflamak için kullanılan destekleyici ilaçların bazıları kalp ritm problemlerini tetikleyici etkiye sahiptir. Bu nedenle uzman doktor gözetiminde kullanılmaları gerekir. İdrar söktürücü ilaçlar ile kilo vermeye çalışıldığında ise vücut sıvı elektrolit (sodyum-potasyum) dengesi bozularak ritm problemleri ortaya çıkabilir.

3. Nasıl Kilo Vermeli?

Çözüm: Uzun Vadede Kontrollü Kilo Kaybı ve Dengeli Beslenme 

Bütün bu olumsuz etkilerden korunmak için şok diyetler yerine uzun vadede ve kontrollü olarak makul kilo kayıpları hedeflenmelidir. Diyet programı bir beslenme ve diyet uzmanı ile birlikte düzenlenmeli; uygun bir egzersiz programı desteği ile kilo kaybının kalıcı olması sağlanmalıdır.

Kalp sağlığını koruyan beslenme programında dikkat edilmesi gereken noktalar şu şekilde sıralanabilir:  

4. Atkins Diyeti Nedir? Atkins Diyeti Zararlı mı? 

Atkins diyeti karbonhidratı kısıtlayıp daha fazla protein ve yağ tüketmeyi içerir. Bununla beraber yüksek proteinli bir diyet değildir. Sıklıkla tercih edilen diyetlerden olan Atkins diyetini düşük karbonhidrat, yüksek protein alımı olarak özetleyebiliriz. 

Atkins diyeti özellikle başlangıç aşamasında ağız kokusuna, mide bulantısına ve baş ağrısına neden olabiliyor. Diyet, hızlı kilo kaybı sağlıyor ancak doymuş yağ alımı %23 civarında olurken, toplam yağ alımı enerjinin %50’sini aşabiliyor. Bu da kalp damar sağlığı için risk oluşturuyor.

5. Dukan Diyeti Sağlıklı mı? 

Atkins gibi sıklıkla başvurulan Dukan diyeti düşük karbonhidrat, yüksek protein temelli bir düzene dayanıyor.  Dukan diyetinde başvurulan yüksek protein metabolizmanın daha hızlı çalışmasını sağlıyor. Vücutta bulunan glikojen depoları bittiğinde, vücut kan şekerini dengelemek için protein ve yağları enerji olarak kullanıyor. Ancak diyette alınan karbonhidrat miktarının aşırı kısıtlanması, kanda keton cisimlerinin (ketozis) artmasına neden oluyor.

• Dukan Diyetinin Zararı Var mı?

Bu da sıvı-elektrolit dengesinde bozukluğa, osteoporoz riskinin yükselmesine, kabızlığa, kandaki ürik asitin yükselmesine, kolesterol yüksekliğine ve miyokard atrofisine neden olabiliyor. Ayrıca Atkins ve Dukan gibi protein ağırlıklı diyetlerde kırmızı et tüketiminin fazla olması kolorektal kanser riskini de artırıyor.

Glutensiz Beslenme, Sağlığığa Zarar Veriyor! 

6. Glutensiz Beslenme Sağlıklı mı? Kimler Tercih Etmeli? 

Son zamanlarda moda olan beslenme modellerinden bir olan glutensiz beslenme sağlıklı mı?

Gluten bilindiği gibi buğday, arpa ve çavdar gibi bazı tahıllarda doğal olarak bulunan bir proteindir. Çölyak hastalığı dışında glutene karşı herhangi bir hassasiyetiniz yok ise tamamen glutensiz beslenmek yanlıştır. Çünkü, doğru bir karbonhidrat kaynağı vücut için enerji sağlar ve lif posa ihtiyacını giderir. Ayrıca B grubu vitaminleri tahıllarda daha yüksektir. 

7. Kilo Vermek İçin Detoks Yapılması Doğru mu? 

Detoks, genellikle çok fazla sebze, sebze suları ya da meyve suları içeren bir diyettir. Bu tarz, tek tip bir beslenme optimum beslenme için ihtiyaç duyulan tüm besin öğelerini sağlayamaz.

Bu yüzden birçok besin ögesinin açığı kaçınılmazdır. Vücudu arındırmak için yapılan detoks diyetlerinde bu görevi karaciğer ve böbreklere bırakmak en doğrusudur. Beslenmenin, yetersiz ve dengesiz olması bazı hastalıkların oluşmasında doğrudan, bazılarında ise dolaylı nedendir. Bunun için kişiye özel doğru bir diyet programı çok önemlidir.

8. Etkili ve Kalıcı Kilo Vermenin, Zayıflama Yöntemleri Neler? 

• Yağ kullanımı kısıtlı olmalı; margarin yerine doymamış yağ içeren yağlar tercih edilmelidir.  

• Kızartma alışkanlığı ortadan kaldırılmalıdır.

• Beyaz ekmek kısıtlanmalı; kepekli veya tuz oranı düşük ekmek türleri tercih edilmelidir.

• Kırmızı et tüketimi haftada bir, yağsız olarak tercih edilmelidir. Bunun yanında tavuk ve hindi eti tercih edilmeli, tavuğun derisi, pişirilmeden önce alınmalıdır. Haftada iki kez balık tüketilmelidir.

• Günde en fazla 1.5 çay kaşığı tuz kullanılmalıdır. Vücudun ihtiyacı olan tuz, sebze ve meyvelerle yeterli miktarda alındığı için, masada tuzluk bulundurulmamalıdır.