Orta Kulak İltihabı Nasıl Geçer? Eğer Çocuğunuz Çok Sık Orta Kulak İltihabı Oluyorsa Dikkat!

hepimizaileyiz.com.tr
Yayın : 18.04.2013 - Güncelleme : 05.10.2022

Kulak enfeksiyonunu belirtileri neler? Kulak enfeksiyonu neden olur? Orta kulak iltihabı nasıl geçer? Kulak iltihabı kendiliğinden geçer mi, nasıl tedavi edilir? Merak edilen soruların yanıtları...

Ağrı, kulak zarının delinmesi ve huzursuzluk belirtileri ile kendini gösterebilen orta kulak iltihabı, çocuklarda işitme kaybına kadar yol açabilen ciddi tablolara neden olabiliyor. KBB Uzmanı Op. Dr. Deniz Kaya, çocuklarda orta kulak iltihabı ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı.

Orta kulak iltihabı nasıl iyileşir sorusunun cevabı aşağıda sıralanmıştır. 

Orta Kulak İltihabının Belirtileri Nelerdir?  

1. Kulak Enfeksiyonunun Belirtileri Nelerdir?

Kulak enfeksiyonları, virüsler veya bakteriler kulak zarının arkasındaki boşluk olan orta kulağa girdiğinde meydana gelir. Bir çocuğun kulak enfeksiyonu ( otitis media olarak da adlandırılır ) olduğunda, orta kulak irin (enfekte sıvı) ile dolar. İrin, kulak zarına baskı yapar ve bu çok acı verici olabilir.

Orta kulak iltihabında en sık görülen belirti ağrıdır. Ağrı orta kulaktaki iltihabi sıvının birikmesine bağlı kulak zarının gerilmesi ile ortaya çıkar. İltihabi sıvı çok arttığında bazen kulak zarı delinerek kulakta akıntıya yol açmaktadır. Akıntıyla beraber ağrı azalır.

Akıntı genellikle sarı-yeşil renkte bazen kanlı olmaktadır. Akıntıya bağlı kulakta kötü koku hissedilebilir. 

Orta kulak iltihapları iki taraflı olduğunda, büyük çocuklarda fark edildikten sonra tedaviyle düzelebilen geçici işitme kayıplarına yol açabilmektedir. Bunun dışında ateşe neden olabilir. Bebeklerde ise huzursuzluk, emmeme, kulağını tutma görülebilmektedir.

Kulak ağrısı, orta kulak enfeksiyonunun ana belirtisidir. Çocuklarda ayrıca şu belirtiler görülür:

• Ateş, yeme, içme veya uyku sorunları.
• Çiğneme, emme ve uzanma, orta kulakta ağrılı basınç değişikliklerine neden olabilir.
• Daha büyük çocuklar kulak ağrısından şikayet edebilir, ancak daha küçük bir çocuk kulağını çekiştirebilir veya huysuzlaşıp normalden daha fazla ağlayabilir.

Sıvı birikmesinden kaynaklanan basınç yeterince yükselirse, kulaktan sıvı akarak kulak zarını yırtabilir. Bu, çocuklarda kulak zarlarının yırtılmasının yaygın bir nedenidir. Kulak zarı yırtılmış bir çocuk baş dönmesi veya mide bulantısı hissedebilir ve kulağında çınlama veya uğultu olabilir.

Orta Kulak İltihabı Nasıl Oluşur? 

2. Kulak Enfeksiyonları Nasıl Olur?

Orta kulak enfeksiyonu genellikle östaki tüplerinden birinin veya her ikisinin (orta kulağı boğazın arkasına bağlayan) şişmesi nedeniyle oluşur. Tüpler, mukusun orta kulaktan boğaza akmasını sağlar.

Soğuk algınlığı, boğaz enfeksiyonu, asit reflü veya alerji östaki tüplerinin şişmesine neden olabilir. Bu, mukusun boşalmasını engeller. Daha sonra virüsler veya bakteri mukusta büyür ve orta kulakta biriken irin yapar.

Neden Çocuklar Çok Sık Orta Kulak Enfeksiyonu Olur?

Orta kulak, kulak zarının gerisinde içi hava dolu boşluğa verilen isimdir. Orta kulakta ses iletimini sağlayan kemikçikler bulunur. “Östaki borusu” denilen bir kanalla, orta kulak geniz ile bağlantılıdır. Bu kanal, orta kulağın basınç dengesini sağlamaktadır.

Orta kulak iltihabının gelişiminde önemli rolü vardır. Orta kulağa hava girişini sağlayan östaki borusu çocuklarda daha kısa ve yatay konumdadır. Bu yüzden çocuklarda üst solunum yolu enfeksiyonu sırasında mikroplar genizden kulağa daha kolay bir şekilde ulaşıp enfeksiyona yol açabilmektedirler.

Doktorlar bir kulak enfeksiyonundan bahsettiklerinde, genellikle yüzücü kulağı (veya otitis eksterna ) yerine orta kulak iltihabını kastederler. Efüzyonlu otitis media, kulakta enfekte olmayan sıvı biriktiğinde ortaya çıkar. Semptomlara neden olmayabilir, ancak bazı çocuklarda sıvı kulakta dolgunluk veya "patlama" hissi yaratır. 

3. Çocuklarda Orta Kulak Enfeksiyonunu Tetikleyen Faktörler

• Anne sütünün erken kesilmesi veya erken yaşta ek gıdalara başlanması,

• Biberonla beslenme,
• Yatay pozisyonda beslenme,
• Erken yaşta kreşe başlanılması,
• Evde sigara içilmesi,
• Büyük geniz eti olması,
• Alerjik bünye.

 Eğer Çocuğunuz Çok Sık Orta Kulak İltihabı Geçiriyorsa Dikkat!

4. Çok Sık Kulak İltihabı Olduğunda Ne Yapmalı?

Orta kulak iltihabı, çocuklarda üst solunum yolları şikayetlerinden sonra en sık görülen enfeksiyonlardır. Sıklıkla 3 şekilde görülmektedir. Birincisi oldukça şiddetli seyreden ve çocuklarda en sık görülen tip olan “akut orta kulak iltihabı”dır.

Diğeri “seröz otit” adı verilen, halk arasında “kulak nezlesi” olarak bilinen, daha çok işitme kaybı ile kendini gösteren durumdur. 

Üçüncü form ise çocuklarda nadir görülen kulak zarı deliğiyle seyreden, uzun süren kronik orta kulak iltihabıdır.

Uzun süren enfeksiyonlarda “timpanometri” denilen orta kulak basınç testi ve “odyometri” adlı işitme testi kullanılabilmektedir. Eğer bir çocuk sık orta kulak iltihabı geçiriyorsa öncelikle enfeksiyonun ortaya çıkışını kolaylaştıran risk faktörleri uzaklaştırılmalıdır.

Yani, biberon ve emzik kullanımına son verilmeli, beslenme dik pozisyonda yapılmalı, pasif sigara içimi ortadan kaldırılmalı, varsa alerjik problemler ve büyük geniz eti tedavi edilmelidir.

 Kulak Enfeksiyonları Nasıl Tedavi Edilir?

5. Orta Kulak İltihabı Nasıl Tedavi Edilir?

Çocuğunuzun kulak enfeksiyonunun tipi ve şiddetine bağlı olarak dokturunuz bir tedavi önerebilir. 

Tedavi; 

• çocuğun ne sıklıkla kulak enfeksiyonu yaşadığı,
• bu enfeksiyonun ne kadar sürdüğü
• çocuğun yaşı ve herhangi bir risk faktörün olup oladığı
• enfeksiyonun işitmeyi etkileyip etkilemediğine göre değişir.

Her türün antibiyotikle tedavi edilmesi gerekmez. Çoğu kulak enfeksiyonu kendi kendine geçebildiğinden, birçok doktor “bekle ve gör” yaklaşımını benimser. Çocuklar, enfeksiyonun iyileşip iyileşmediğini görmek için doktorunuz birkaç gün boyunca antibiyotiksiz ağrı kesici ilaç ile tedavi yolunu seçebilir.

6. Orta Kulak İltihabı Antibiyotiksiz Tedavi Edilir mi?

Orta kulak iltihabında antibiyotikler rutin olarak reçete edilmez çünkü:

• Bir virüsün neden olduğu bir enfeksiyonu tedavi etmez.
• Orta kulak sıvısını önlemez.
• Kimi zaman yan etkilere neden olabilir.
• Genellikle ilk 24 saatte ağrıyı kesmez.
• Ayrıca, antibiyotiklerin aşırı kullanımı, tedavisi çok daha zor olan antibiyotiğe dirençli bakterilere yol açabilir.

Doktorunuz size antibiyotik reçete ederse, genellikle 10 günlük bir tedavi önerebilir. Ciddi bir enfeksiyonu olmayan 6 yaş ve üstü çocuklar, 5 ila 7 gün süreyle kısaltılmış bir tedavi uygulanabilir.

Tekrarlayan enfeksiyonları olanlar ve kalıcı işitme kaybı veya konuşma gecikmesi olanlar gibi bazı çocukların kulak tüpü ameliyatına ihtiyacı olabilir.

Bir kulak, burun ve boğaz doktoru, sıvının orta kulaktan akmasını sağlayan tüpleri (timpanostomi tüpleri olarak adlandırılır) cerrahi olarak yerleştirir. Bu, kulaktaki basıncı eşitlemeye yardımcı olur.

Enfeksiyonun tedavisinde genellikle doktorun tercih edeceği antibiyotiklerin kullanılması gerekmektedir. Antibiyotikler dışında orta kulakta ve östaki borusundaki ödemi azaltıcı ilaçlar kullanılır.

Ağrılar için ağrı kesici şuruplar verilir. Kulak zarı delinmişse yani kulak akıntısı ortaya çıkmışsa, antibiyotikli kulak damlaları tedaviye eklenir. 

Antibiyotiklere Başka Ne Zaman İhtiyaç Duyulur?

Antibiyotikler, çok fazla kulak enfeksiyonu geçiren çocuklar için doğru bir tedavi olabilir. Doktorları, gelecekteki enfeksiyonları önlemeye yardımcı olmak için günlük antibiyotik reçete edebilir. Ve daha küçük çocuklar veya daha ciddi hastalığı olanlar, en başından itibaren antibiyotiklere ihtiyaç duyabilir.

Orta Kulak İltihabının Ağrısını Gidermek İçin Evde Ne Yapılabilir?

7. Orta Kulak İltihabı Nasıl Geçer? Kulak Enfeksiyonları Ne Kadar Sürer? 

Orta kulak enfeksiyonları, herhangi bir özel tedavi uygulanmasa bile, genellikle 2 veya 3 gün içinde kendi kendine geçer. Bazı durumlarda, bir enfeksiyon antibiyotik tedavisinden sonra bile daha uzun sürebilir (orta kulakta 6 hafta veya daha uzun süre sıvı ile).

Doktorunuzun teşhis ve tedavisinden sonra çocuğunuzun ağrısını hafifletmek için aşağıdaki yöntemleri deneyebilirsiniz. Bu yöntemler 8 yaşından büyük çocuklar için uygundur. Daha küçük çocuk ve bebeklere zarar verebileceği için onlarda kullanılmamalıdır. 

Orta kulak iltihabı nasıl iyileşir sorusunun cevabı aşağıda sıralanmıştır:

• Ütüyle ısıtılan havlu ya da havluya sarılmış sıcak su torbasının aralıklı tatbiki orta kulak enfeksiyonuna bağlı ağrıyı azaltacaktır.
• Eğer anne sütü bulabilme olanağı varsa, kulağa anne sütü damlatmak etkili olabilir. Çünkü anne sütü antimikrobiyal ajanlar açısından zengindir.
• Susam yağında ya da zeytinyağında 1-2 saat bekletilen sarımsak püresi tülbentten süzülerek kulağa 1-2 damla damlatılabilir.
• Tuz ısıtıldıktan sonra temiz bir çorap veya bez torbaya konulup ucu sıkıca bağlanır. Sonra kulağa 7-8 dakika boyunca tatbik edilir.
• Günde 3-4 kez yapılabilir. Bu yöntem orta kulaktaki fazla sıvının daha hızlı atılmasına yardım eder.
• Zeytinyağını hafif ısıtıp, ılık bir şekilde kulağa 1-2 damla damlatılabilir.
• Sakız çiğnemek östaki borusunu rahatlatıp iltihaplı sıvının boşalmasına yardım eder.
• Çene hareketleri ve hafif kulak masajı etkili olabilir.
• Papatya, ıhlamur gibi sıcak bitki çayları içmek ve bunların buharını teneffüs etmek boğaz enfeksiyonuna bağlı iltihaplanmanın hızlı iyileşmesine yardımcı olur.
• C vitamini açısından zengin turunçgiller, çilek, kivi gibi meyveleri bol miktarda tüketmek iyileşmeyi hızlandırır.

8. Hangi Durumlarda Ameliyat Gerekebilir?

Kulakta iltihabi akıntı görüldüğünde kulağa su kaçırmamak gerekmektedir. Akut iltihaplarda kulak zarı delinmiş olsa bile tedavide ameliyatlara gerek olmaz. Zar delikleri büyük çoğunlukla ilaç tedavisiyle kapanır.

Kulak nezlesinde ise antibiyotik ve diğer ilaç tedavilerine rağmen kulakta sıvı birikimi düzeltilemezse ameliyat gündeme gelebilir. Bu durumda kulak tüpü takılması ve geniz eti ameliyatları yapılır.