Yüksek Tansiyonunuzu (Kan Basıncınızı) Nasıl Düşürebilirsiniz?

Doç. Dr. Mutlu Güngör
Yayın : 17.05.2025

Uzmanlar uyarıyor: Her 8 kişiden 1'i hipertansiyon hastası; yarısı ise bu durumun farkında bile değil! 

Hipertansiyon, dünya genelinde milyonlarca insanı etkileyen ve genellikle belirti vermeyen bir sağlık sorunu. Kontrol ve tedavi edilmediği takdirde kalp hastalıkları, felç, böbrek yetmezliği gibi ciddi komplikasyonlara yol açabiliyor.

Hipertansiyonun sanılanın aksine genellikle belirti vermediği uyarısında bulunan Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Mutlu Güngör, Türkiye’de her 8 yetişkinden 1’nin  hipertansiyon hastası olduğunu ancak bu hastaların yarısının bu durumun farkında olmadığına dikkat çekiyor.

Doç. Dr. Mutlu Güngör, hipertansiyon hakkında yaptığı açıklamalarda, hipertansiyonun riskleri, nedenleri, tedavi yöntemlerine dair önemli uyarılarda bulundu.

Kan Basıncı Deyince Neyi Anlamalıyız?

Yüksek tansiyon, diğer adıyla hipertansiyon, kan damarları ve hayati organlar üzerinde ciddi stres yaratır.

Kan basıncı, atardamarlarınızdaki kanın basıncıdır. Vücudunuzda kanın akmaya devam etmesi için belirli bir basınca ihtiyacınız vardır. Kalbiniz, kasılıp gevşeyerek atardamarlara kan pompalar.

Kan basıncı ölçümünüz genellikle üst üste gösterilen ve mmHg (milimetre cıva) cinsinden ölçülen iki sayıdan oluşur.

İlk (veya en üstteki) sayı, kalbiniz kasıldığında ve atardamarlarınıza kan pompaladığında kan basıncınızın ulaştığı en yüksek seviyeyi temsil eder; buna sistolik basınç denir.

İkinci (veya alttaki) sayı, kalbiniz atışlar arasında gevşerken kan basıncınızın ulaştığı en düşük seviyeyi, yani diyastolik basıncınızı temsil eder. 

Damarlar içindeki kan basıncının sürekli olarak normal seviyelerin üzerinde olması durumu olan hipertansiyon, çoğu zaman belirti vermeyebiliyor. Bu durum hastaların genellikle farkında olmadan ciddi sağlık sorunları riski taşımasına neden olabiliyor.

Türkiye’de her 8 erişkinden birinin hipertansiyon hastası olduğunu belirten Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Mutlu Güngör, bu hastaların yaklaşık yarısının ise tansiyon hastası olduğunu bilmediğini vurguladı.

Tansiyon Nasıl Düşürülür? 

TANSİYONDA İKİ DEĞER DE ÖNEMLİ

Kan basıncının, damar içinde meydana gelen basıncı ifade ettiğini ve bu basıncın yüksek olması durumunun ‘hipertansiyon’ olarak tanımlandığını belirten Kardiyoloji Uzmanı Doç. Dr. Mutlu Güngör “Normal kan basıncı, 130/80 mm Hg'nin altı olarak kabul edilir. 130/80’in üzerindeki değerler hipertansiyon anlamına gelir. Tansiyonun her iki değeri de önemlidir. Küçük tansiyon genellikle ihmal edilir, ancak her iki değerin de normal olması gerekir. Birinin yüksek olması bile tedavi gerektirebilir. " dedi.

Büyük değerin 135, küçük değerin 85’in üzerinde olması durumunda düzenli tansiyon kontrolü ve hekim kontrolünde ilaç tedavisi gerekliliği olabileceğini ifade eden  Doç. Dr. Güngör, aort anevrizması, diyabet ve kronik böbrek yetmezliği gibi hastalıklara sahip bireylerde daha sıkı tansiyon kontrolünün gerekliliğine dikkat çekti.  Doç. Dr. Güngör,  sözlerini şöyle sürdürdü:

“Bu gibi kronik hastalıkları olan kişilerin 135/85 referans değerini beklemeden hekime başvurmaları ve  ilaç kullanmaları gerekebiliyor. Çünkü bu hastalarda tansiyonun kontrol altına alınmaması durumunda çok ciddi sağlık sorunlarını ortaya çıkarabiliyor.”

YAŞLA BİRLİKTE HİPERTANSİYON RİSKİ ARTIYOR

Hipertansiyonun genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerle bağlantılı olduğunu ifade eden Doç. Dr. Güngör, yaşla birlikte hipertansiyon riskinin arttığını söyledi. Özellikle menopoz sonrası kadınlar ve 40 yaş üzeri erkeklerde hipertansiyonun daha yaygın olduğunu belirtti.

Doç. Dr. Güngör, “Birinci ve ikinci derece yakınlarında hipertansiyon öyküsü olan kişilerde tansiyon hastalığı daha fazla ortaya çıkabilir.”  uyarısında bulunarak ayrıca, fazla kilolu olmak, sağlıksız beslenme, aşırı tuz tüketimi, hareketsizlik ve stres gibi  faktörlerin de yaştan bağımsız olarak hipertansiyona yol açabileceğini kaydetti.

BELİRTİ OLMASA BİLE DÜZENLİ TANSİYON ÖLÇÜMÜ ŞART!

Hipertansiyonun genellikle belirti göstermediğini aktaran Doç. Dr. Güngör “Halsizlik, baş ağrısı, yorgunluk ve nefes darlığı gibi belirtiler hipertansiyon olabilir, ancak hipertansiyonun en önemli semptonu belirti göstermemesidir yani asemptomatik olmasıdır.

Tansiyon, yıllar içerisinde yavaş yavaş yükseldiği için çoğunlukla klinik bulgu vermez.  Bu nedenle biz hipertansiyona ‘sinsi düşman’ deriz. Dolayısıyla  sağlıklı bireylerin de düzenli olarak tansiyon ölçmesi gerekiyor.” diye  konuştu.

TANSİYON NASIL ÖLÇÜLMELİ?

Tansiyonun sadece belirtilerin ve şikayetlerin olduğu durumlarda ölçülmesinin toplumda yanlış bir algı olduğunu ifade den Doç. Dr. Güngör,  “Şikayet olmasa dahi  düzenli tansiyon takibi ile hipertansiyon tanı ve tedavisinin en erken dönemde yapılması sağlanlamalıdır.” uyarısında bulundu.

Doç. Dr. Güngör, doğru tansiyon ölçümü için şunlara dikkat çekti:   

Tansiyon, sakin ve rahatken, idrara sıkışık değilken, 5 dakikalık bir dinlenme sonrasında ölçülmelidir. Sağlıklı kişiler hiçbir şikayetleri olmasa bile rutin olarak ayda bir bu şekilde tansiyon kontrolü yapmalıdır. Aort anevrizması gibi kalp hastalıkları, diyabet, böbrek gibi kronik hastalıkları olan ve hipertansiyon riski yüksek olan kişiler ise daha sık tansiyon kontrolü yapmalıdır.”

Yüksek Tansiyonu Önlemede Sağlıklı Yaşam Alışkanlıkları Önemli  

Yüksek tansiyonunuz varsa, doktorunuz yüksek tansiyonu düşürmeye ve kontrol altına almaya yardımcı olmak için kalp sağlığınıza uygun bir yaşam tarzı benimsemenizi önerebilir.

Öncelikle kalp sağlığına uygun gıdarlarla beslenmeye dikkat edin. Araştırmalar, düşük tuzlu bir beslenme planıyla birleştirilmesinin yüksek tansiyonu düşürmede ilaçlar kadar etkili olabileceğini göstermiştir.

Alkolden kaçının veya sınırlayın. Ne kadar alkol tükettiğinizi doktoronuzla görüşün. Yüksek tansiyonu önlemek için, alkol alımını sınırlamanız gerekebilir. 

• Evde Yapabileceğiniz Egzersizlerle Yüksek Tansiyona Karşı Korunun

Düzenli fiziksel aktivite yapın. Her hafta önerilen miktarda fiziksel aktivite yapmanın birçok sağlık faydası vardır. Çalışmalar, fiziksel aktivitenin yüksek tansiyon seviyelerini düşürmeye ve kontrol etmeye yardımcı olabileceğini göstermiştir.

Ciddi hipertansiyon semptomlarını ve belirtilerini önlemenin en iyi yollarından biri belirli egzersizler yapmaktır. Yüksek tansiyon riski haftalık egzersiz ve egzersiz rutininizi değiştirerek düşürülebilir. 

• Yüksek Tansiyonu Önlemede ve Korunmada Düzenli Fiziksel Aktivite Önemli

Her gün orta yoğunlukta aktivite yapmaya çalışın ve bunu haftada en az 150 dakikaya çıkarın; her biri 10 dakikalık veya daha uzun süreli periyotlar halinde yapın.

Her gün 10 dakika yürümek gibi az miktarda fiziksel aktivite bile yardımcı olabilir. Her gün oturduğunuz süreyi azaltmak da tansiyon hedefinize ulaşmanıza yardımcı olabilir. Herhangi bir egzersiz programına başlamadan önce, doktorunuza sizin için hangi aktivite seviyesinin doğru olduğunu sorun.

Sağlıklı bir kiloya ulaşmayı hedefleyin. Aşırı kilolu veya obez bir yetişkinseniz, 6 ay içinde kilonuzun %5 ila %10'unu kaybetmeniz sağlığınızı iyileştirebilir. Kilonuzun sadece %3 ila %5'ini kaybetmeniz bile kan basıncınızı iyileştirebilir.

Sigarayı bırakın. 

Stresi yönetin. Stresi yönetmeyi ve sorunlarla başa çıkmayı öğrenmek zihinsel ve fiziksel sağlığınızı iyileştirebilir. Rahatlama teknikleri, bir danışmanla konuşmak ve bir destek grubu bulmak yardımcı olabilir.

Yeterli ve kaliteli uyku alın. Yetişkinler için önerilen miktar günde 7 ila 9 saattir. Düzenli saatlerde uyuyup uyanarak, sakinleştirici bir uyku vakti rutini izleyerek ve yatak odanızı serin ve karanlık tutarak sağlıklı uyku alışkanlıkları geliştirin.

Alışkanlıkları değiştirmek zor olabilir. Ömür boyu sürecek kalp sağlığına yönelik değişiklikler yapmaya yardımcı olmak için, her seferinde bir değişiklik yapmayı deneyin. Öncekiyle rahat hissettiğinizde başka bir değişiklik ekleyin. Birlikte birkaç sağlıklı yaşam tarzı alışkanlığı uygulayın. Bunları zamanla sürdürebildiğinizde, kan basıncınızı iyi yönetme olasılığınız daha yüksektir.

Yüksek Tansiyon Nasıl Düşürülür?

İLAÇ KULLANIMI UZMAN HEKİM KONTROLÜNDE OLMALI!

Hipertansiyonun kontrol altına alınmasında hekim kontrolü ve ilaç tedavisinin  önemine de değinen Doç. Dr. Güngör sözlerini şu şekilde noktaladı:

Hipertansiyonda ilaç tedavisi hastanın yaşı, yandaş hastalıkları ve tansiyon değerlerine göre değişiklik gösteriyor.  Bu nedenle hipertansiyon ilacı kulaktan dolma bilgilerle ya da uzman olmayan kişilerin önerisiyle kullanılmamalıdır.

İlaç kullanımı her hastalıkta olduğu gibi hipertansiyonda da mutlaka uzman hekim kontrolünde olmalıdır. Hipertansiyon, tedavi edilmediği takdirde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu nedenle düzenli tansiyon ölçümü ve kardiyoloji kontrolü sağlıklı bir yaşam için ihmal edilmemelidir.”