Çocuğa “Paramız Yok, Sana Bunu Alamam” Demek Doğru mu?
“Paramız yok, sana bunu alamam” demek doğru mu? Çocuğunuza isteği bir şeyi alamayacağınızı nasıl söylersiniz? Çocuğunuz para hakkında ne biliyor? Çocuklara para yönetimini, tasarruflu olmayı öğretmenin ve para konusunda endişelerinizi çocuğunuzla konuşmanın yollarını öğrenmek ister misiniz?
Çocuklarınıza en yeni ürünleri ve araçları satın almak için birçok nedeniniz olabilir. Çocuğunuz mağazada gördüğü oyuncağı almanızı isterse ve alamayacağınızı söylediğinizde de tepinip ağlamaya başlarsa ne yaparsınız?
Çocuklar sıklıkla yeni şeyler isterler ve eğer istediği bazı şeyleri alacak maddi gücünüz yoksa hayır demek bazen zor olabilir. İşte size, bu zor konuşmayla başa çıkmanıza yardımcı olacak birkaç öneri.
Para Hakkında Çocuğunuz Ne Biliyor?
Çocuklar bazen aşırı talepkâr oluyor. Fakat kaynakların sınırlı, istek ve ihtiyaçların sınırsız olduğunu daha küçük yaşta anlamaları şart. Uzman psikoterapistler bu konuda ailelerin net tavır koymaları konusunda hemfikir.
Zamanında sizin sahip olmadığınız şeylere sahip olmalarını istiyor ya da onlara yeni bir şeyler almaktan hoşlanıyor olabilirsiniz. Ancak yeterli paranız yoksa veya başka giderler için bütçe ayrılmışsa, aşırı harcama eğilimine direnmek daha doğru bir yaklaşım olacaktır.
Peki bu durumu çocuğa nasıl anlatmak gerekir? Onlara bunu nasıl söylerseniz, çocuğunuzun kalbini kırmamış ve ona kaba davranmamış olursunuz?
Çocuğunuza "paramız yok, bunu alamayızı nasıl onu üzmeden, kırmadan söylersiniz?"
İçindekiler: Çocuğa Paramız Yok Demenin Dolaylı Yolları
- Dürüst Olun
- Tasarrufu Öğretin
- İstek ve İhtiyaç Arasındaki Farkı Öğretin
- Paranızı Bir Aile Olarak Yönetin
- Para Biriktirmeyi Öğretin
- Alışverişi Birlikte Yapın
- Hesap Açtırın
- Para Kazanmaya İlk Evde Başlasın
- Harçlık Verirken Bütçe Yapmasını Öğretin
- Alınmasını İstekler Şeyler İçin Bir Dilek Listesi Yapın
- Çocuklar Oyunla Öğrenir
- Çocuğunuzla İşyerinizde Bir Gün Geçirin
- Para Harcarken de Kazanırsın Felsefesini Öğretin
- Kendi Paralarını Kazanmalarını Sağlayın
Çocuğunuza İsteği Bir Şeyi Alamayacağınızı Nasıl Söylersiniz?
Çocuğunuzla para konusunda endişelerinizi konuşmanın ve ona tasarrufu öğretmenin yolları:
1. Dürüst Olun: Çocuğunuzla Para Hakkında Konuşurken Dürüst Olun
Durumunuzu açıklayın; bir şeyi karşılayamıyorsanız ve borca girmek istemiyorsanız çocuğunuza bunu açıkça anlatın.
Çocuğunuzun Sizin “Hayır” Dediğinizi Anlamasını Sağlayın
Anne babalar genellikle "para ağaçta yetişmiyor" ve "Ben paradan yapılmadım" gibi ifadeler kullanırlar fakat kısaca "hayır" demek de yeterlidir.
Dilinizi basit ve anlaşılır tutmanız, neden her istediklerini satın alamadığınızı açıklamanız iyi bir fikirdir. Para ve borçtan nasıl kaçınılacağı hakkında dürüst konuşmalar yapmanız bunun önemli bir parçasıdır.
Size Olan Güvenini Kaybetmesini İstemiyorsanız Ona “Paramız Yok, Sana Bunu Alamam” Demeyin
Çocuğunuza para harcamakla ilgili çeşitli söylemlerde bulunmak yerine ona örnek olun. Örneğin, çocuğunuza bir oyuncağı para dışında bir nedenden ötürü almak istemiyorsanız “paramız yok, o nedenle sana bunu alamam” demeyin çünkü o mağazadan çıktıktan sonra yapacağınız her alışverişle çocuğunuzun gözünde yalancı konumuna düşeceksiniz ve size olan güvenini yitirmesine neden olacaksınız.
2. Çocuğunuza Tasarruflu Olmayı Öğretin
Çocuklarınıza parayı yönetmeyi öğretmek, büyüdüklerinde onlara yardımcı olacak harika bir beceridir. Aile içinde finansal eğitim, çocuklara neden bir şeyleri karşılayamayacağınızı açıklamanın da iyi bir yoludur.
Çocuklarınızı anlamaya teşvik etmenin bir yolu, onlara kendi paralarını nasıl yöneteceklerini göstermektir. Örneğin, onlara harçlık verebilir ve daha büyük istekleri için paralarını biriktirmelerini önerebilirsiniz.
3. Çocuk İstek ile İhtiyaç Arasındaki Farkı Bilmeli
Ayrıca 'istek' ve 'ihtiyaç' arasındaki farkı anlamalarına da yardımcı olabilirsiniz. Gelirinizin karşılamanız gereken tüm masrafları nasıl karşılaması gerektiğini onlara göstermek için bütçe şablonu yapın ve onların doldurmasını isteyin.
Yemek ve kira gibi şeylerin önce geldiğini görebilirlerse, isteklerinin beklemesi gerekebileceğini anlamak onlar için çok daha kolay olacaktır.
İlk rol modeli olduğunuz için, çocukların kendisine bir şeyler satın alırken kendi kurallarınıza bağlı kaldığınızı görmelerine de yardımcı olabilir.
Anne babalar olarak gençlerin sadece dirençli olmalarını beklemek gerçekten yeterli değil; onların kendi dayanıklılıklarını oluşturmalarına ve kendileri için neyin işe yarayıp neyin yaramadığını belirlemelerine yardım etmemiz gerekiyor.
Çocuğun erken yaşlardan itibaren problem çözmede ona yardımcı olacak bilgileri aileden öğrenmesi, onlara yaşamları boyunca kullanabilecekleri önemli bir kazanım olacaktır.
Çocuğa “Paramız Yok, Sana Bunu Alamam” Demek Doğru mu?
4. Paranızı Bir Aile Olarak Yönetin
Evdeki para ile ilgili kararlarınızda mutlaka onun da fikrini alın. Aile içinde plan yapmanın eğlenceli bir yolu, geziler, tatiller veya bayramlar gibi eğlenceli şeyler için ailece para biriktirmektir.
İşte bu konuda size yardımcı olabilecek bazı fikirler:
Çocuğunuzun paranın nasıl biriktiğini görebilmesi için şeffaf bir kumbarası olsun. Örneğin, bir reçel kavanozunu kumbaraya dönüştürebilirsiniz. Çocuklara biriktirdikleri paranın arttığını göstermenin harika bir görsel yoludur. Biriken parayı görmesi onları daha da birikim yapmaya teşvik eder.
Çocuklara para yönetimi onusunda bilgilendirin ve tasarruflu olması için onu heveslendirin. Almak istediği şeylere ulaşması için tasarruf etmesini sağlayın.
Ona bir cüzdan satın alın. Para biriktirip istediği şeyleri alabileceğini ona anlatın ve para biriktirmesine yardımcı olun. Örneğin, haftanın belli bir günü ona para verin ve bunu birkaç hafta tekrarlayın. Ancak bu para biriktirme periyodunu çok uzun tutmamaya çalışın, çünkü aksi halde yaptığınız bu aktivite çocuğunuz için eğitici olmaktan çıkar ve can sıkıcı bir hal alır.
Gündelik hayatta 'parasız' hiçbir şey yapılamayacağına dair çocuklarda oluşacak algıyı kırmak için tüm değerleri öğretmemiz gerekir. Dünyada sular, topraklar, yiyecekler, ormanlar gibi doğal kaynaklarımız yok oluyor. En pahalısını isteyen çocuğa, daha ucuz bir alternatif sunmak, bekleyip biriktirip almasını sağlamak, emek harcayıp ulaştırmak daha akılcı bir yaklaşımdır.
Anne babalar olarak çocuklarımıza bu değerleri öğretmek ve günlük yaşantımızın içine yerleştirmemiz gerekiyor. Okulda bu konuda yapılan eğitimleri evde pekiştirmek de önemli.
Çocuklarınızın gerçekten ne istediklerini bulmalarına yardımcı olmak için her istediğini değil, gerçekten ona faydalı olacak en iyi oyuncakları araştırın.
6. Alışverişi Birlikte Yapın, Yaşı Uygunsa Onun Yapmasını Sağlayın
Günlük birkaç aktiviteyi yaparken çocuğunuzun para kullanma sorumluluğunu deneyimlemesini sağlayabilirsiniz. Örneğin gazete ya da ekmek alırken bu alışverişi onun yapmasını sağlayabilir ve o sorumluluğu tatmasına yardımcı olabilirsiniz.
Çocukların mağazalarda veya marketlerde gerçek parayla ödeme yapmalarına izin verin, böylece elde ettikleri değişimi kendi gözleriyle görmelerini sağlayın.
Hesap açtırabilirsiniz. Kumbarasında biriktirdiklerini bu hesaba yatırın. Hesabına düzenli para yatırdıkça, birikip çoğalmasını kendisi takip etsin.
Çocuğa "paramız yok sana bunu alamam" demenin kibar yolları...
8. Para Kazanmaya İlk Evde Başlasın- Yaptığı İşlerde Çocğunuza Sembolik Paralar Verin
Çocuğunuza bir iş yapması karşılığında para verebilirsiniz. Ancak bunu sürekli tekrarlamanız çocuğunuzun gelişimi açısından olumsuz etkiler yaratabilir.
Evdeki bazı sorumlulukların arkasından ufak bir bedelle ödüllendirin. Çöpü dökme, temizlik yapma, arabayı yıkama sonrasında emeğinin karşılığını vermek gibi (Parasız iş yapmamasını, karşılıksız yardım etmemesini önlemek için miktar sembolik olmalı!)
Bu nedenle para karşılığında yapacağı işleri çok iyi belirlemiş olmanız gerekli. Örneğin arabanızı yıkarken size yardım etmesi karşılığında para vermeniz sorun yaratmayabilir, hatta kendine olan güveninin gelişmesine yardımcı olabilir ancak dişlerini fırçalaması için ona para vermeniz onun gelişimini olumsuz etkileyecektir, çünkü sağlığı için yapması gereken bir davranışı para için yapmaya başlayacak ve parayı bazı şeylerin üstünde tutma düşüncesini geliştirecektir.
9. Harçlık Verirken Bütçe Yapmasını Öğretin
Çocuğunuza yaşına göre günlük, haftalık, aylık harçlık verin ki bütçe yapmayı öğrensin. Çocuğunuza para verirken paranın miktarı ne çok fazla ne de çok az olsun. Küçük yaşlardaki çocuklar için miktar önemli değildir. Çünkü aylar konusunda yeterli bilgiye sahip olmadıkları için farkı anlamayacaklardır.
Ancak büyük çocuklar için durum biraz daha farklı olacaktır. Onlar hangi paranın hangi değerde olduğunu daha iyi anladıkları için, onlara para verirken daha dikkatli olmalısınız. Çok para vermeniz onları belli bir süre sonra doyumsuzluk sorunu ile karşı karşıya bırakabilir.
Anne-baba olarak birlikte hareket etmelisiniz. Eğer ayrı ayrı yerlerden harçlık alır ve çok para sahibi olursa isteklerine kolay ulaşır.
10. Alınmasını İstekler Şeyler İçin Bir Dilek Listesi Yapın
Çocuğunuzdan istediği şeylerin bir listesini yapmasını, hatta resmini çizmesini isteyin, bu ona ertelenmiş hazları öğretir. Bunu onlarla birlikte yapmak, onların isteklerini önemsediğinizi ve ilgilendiğinizi gösterir, ancak aynı zamanda istedikleri her şeye hemen sahip olamayacakları mesajını da onlara verir.
Bir dilek listesi genel olabilir veya doğum günü gibi belirli bir olay için olabilir; ancak her iki durumda da, dileklerini yerine getirmek için maddi anlamda daha iyi bir konumda olduğunuzda çocuğunuzun bu tür istekleri için sabretmeyi öğrenmesine yardımcı olabilir.
Aile içinde monopoly gibi para kavramını öğreten oyunlar oynayın. Para kavramının pekiştirilmesi için eğitici olacaktır.
Anaokulu döneminde çocuklar, anne-babalarını dikkatle taklit ederek büyür. Evde, kullanılmadığı sürece muslukların kapatılması, su giderlerinin en kısa zamanda tamir edilmesi çocuğa evde bu eğitimi alma fırsatı veriyor.
12. Çocuğunuzla İşyerinizde Bir Gün Geçirin
Çocuğunuzun mümkünse çalışma ortamınızı görmesini sağlayın. Çalışma koşullarınızı, emeğinizi değerlendirsin. Anne-babasının tüm gün emek ve zaman harcayarak para kazandığını gören çocuklar, bu sınırı daha kolay kabulleniyor.
13. Para Harcarken de Kazanırsın Felsefesini Öğretin
Alışveriş yaparken çocuğunuzla aynı ürünün farklı fiyatlarını bulma oyunu oynayın. Alışverişlerinizde bu gözlemlerinizi paylaşın. Çocuk böylelikle, 'Para harcarken de kazanırsın' felsefesini öğrenir.
Parasını eğlence, kısa ve uzun vadeli tasarruflar olarak bölmesini sağlayın.
14. Kendi Paralarını Kazanmalarını Sağlayın
Çocukların parayı anlamalarının en iyi yollarından biri, kendi paralarına sahip olmalarıdır.
Çocuğunuzdan istediği şeyi alabilmesi için eğer yaşı uygunsa ona kendi parasını kazanabileceğini söyleyebilirsiniz. Örneğin babanın, annenin, güvendiğiniz bir yakınınızın yanında tatil zamanlarında kısa süreli çalışsın.
Bilgi, beceri ve emeğiyle para kazanmasını sağlayın: Okuduğu kitapları, CD'leri, giyim eşyalarını, yaptığı bir keki, limonatayı satmak, ders vermek, beceri öğretmek, yaşlıya hizmet etmek, küçük bir çocuğa bakmak, oynamak gibi...
Talep ettiği şeyin maliyetin bir kısmını veya tamamını karşılamalarını istemek (harçlıklarını biriktirerek), onlara genç yaşlardan itibaren para yönetimi konusunda bilgi ve bilinç verir.
Bu aynı zamanda onlara bir sorumluluk duygusu da kazandırır ve hatta tasarruf hedefine ulaşıldığında kendisiyle gurur duymasını da sağlar.
Bu yaklaşımı karşılayamayacağınızdan endişeleniyorsanız, anne baba olarak onlara nakit ödeme yapmanız gerekmediğini de unutmayın.
Para hakkında konuşmak anne babalar için zor olabilir, ancak bu sohbetleri çocuklarınızla erkenden başlatmanız ve onlara iyi para alışkanlıklarını öğretmeniz çocuğunuza uzun vadede önemli faydaları olur ve çocuklarınıza önemli yaşam becerileri kazandırır.
Çocuğa Para Yok Demek, Para Yönetimi, Para Tasarrufu, Aile