Çocuğunuz Küfür Ediyor ve Siz Ne Yapacağınızı Bilemiyor musunuz?

Ayşegül BAŞARAN
Yayın : 03.06.2011 - Güncelleme : 13.01.2023

Hiçbir anne baba çocuğunun küfürlü konuşmasını istemez şüphesiz. Fakat uzmanlar, çocukların kimi zaman duygularını ifade etmede kullandığı küfürleri ailedeki büyüklerinden öğrendiklerini söylüyor.

Çocukların küfür etmeleri bir sorundur. Bu sorunu çözmek için, çocuğun niçin küfür ettiğini bulmak önemlidir.  

Doğal olarak da, çocuklar için çok iyi birer model olan anne babaların ağızlarından çıkacak her kelimeye çok dikkat etmesi gerekiyor. Çocuk bulunduğu arkadaş grubuna uyum sağlamak maksadıyla ve kendini ispatlama düşüncesiyle de küfürlü konuşabilir. 

Peki ama çocuğunuzun küfürlü konuşmasını nasıl önleyelirsiniz? İşte, sizlere yardımcı olacak uzman tavsiyeleri. 

1. Çocuklar Neden Küfür Eder?

Özellikle küçük çocuklar genellikle dili yeni yeni keşfettikleri için küfür ederler. Belki de anlamını anlamak için yeni bir kelimeyi test ediyor olabilirler. Bazen küfür, çocuklar kelimeleri söylemeyi öğrenirken kazara ağızlarından çıkabilir.

"Çocuğum bu sözü nereden duydu?"

Çocuklar genellikle duydukları veya uydurdukları kelimeleri denemeyi severler. Ve bunlar da diğerleri kadar küfürlü sözler olabilir. Çocuklar, evin dışında ve içinde birçok kaynaktan küfür öğrenirler. 

Çocukların çoğu aslında ebeveynlerinden küfür öğrenmezler. Medyada yer alan küfürlere maruz kalmak çocuklarda küfürlerin artmasına neden olabilir. Çocuklar büyüdükçe, arkadaşları ve akranları da kelime seçimlerini etkileyecektir.

Çocuklar küfür ettiklerinde hayal kırıklığı gibi bir duyguyu ifade etmeye çalışıyor olabilirler. Ya da sadece kulağa komik geldiği veya tepki aldığı için bu kelimeyi tekrar ediyor olabilir. 

Çocuklar küfür ederken başkalarını da taklit ediyor olabilir. Ve küçük çocuklar küfürlerin kabul edilemez olduğunu o yaşlarda anlamayabilirler.

Küfür: Çocuklar bunu neden yapıyor?

Okul çağındaki çocuklar ve ergenlik öncesi çocuklar küfür ettiğinde, genellikle olumsuz duygularını ifade etmek içindir. Genellikle acı verici, üzücü veya sinir bozucu bir şeye verilen bir tepkidir.

Çocuklar ayrıca sosyal olarak uyum sağlamaya yönelik olabilir bu hareketleri. Grubun bir parçası olmaya ya da komik davranarak ya da konuşmalarına şaşırtıcı bir değer katarak öne çıkmaya çalışıyor olabilirler. Çocuklar küfür ederken başkalarını da taklit edebileceğini unutulmamalı. Bazı çocuklar is ebeveynlerinden sert tepki aldıkları için küfür edebilirler. 

2. Küfür Ettiğinde Ne Tepki Vermeli?

Çocuğunuzun bir türlü neden küfür ettiğini bilemiyorsanız bu uzman görüşleri çocuğunuzun neden küfür ettiği konusunda size fikir verebilir: 

• Küçük çocuklar dikkat çekmek için küfür ederler

Çocuğunuz dikkatinizi çektiği veya sizden güçlü bir tepki aldığı için küfür ediyorsa ne yapmalı? Bu durumda, sakin olun ve tepki vermeyin. O esnada çocuğunuzla göz teması kurmaktan, gülmekten, sinirlenmekten veya herhangi bir şey söylemekten kaçının. Bu, küfür etmeyi durdurabilir ve daha fazla küfretmesine neden olabilir. 

Ayrıca çocuğunuz kibar bir dil kullandığında ona bolca olumlu ilgi gösterebilir ve onu övebilirsiniz.

• Öfke ve hayal kırıklığı nedeniyle küfretmek

Eğer küfür öfke veya hayal kırıklığından kaynaklanıyorsa, çocuğunuzun duygularını adlandırmasına yardımcı olabilirsiniz. Örneğin, 'Gerçekten üzgün olduğunu görebiliyorum.' Çocuğunuzun bu duyguları hissetmesinin normal olduğunu bilmesi önemlidir, ancak bunları daha uygun sözcüklerle ifade etmesine anne baba olarak siz yardımcı olabilirsiniz.

Çocuğunuzun öfke veya hayal kırıklığı gibi güçlü duygulardan sakinleşmesine yardım etmeniz gerekebilir. Daha sonra çocuğunuza 10'a kadar saymak, derin nefes almak veya duyguları hakkında konuşmak gibi güçlü duyguları yönetmesinin başka yollarını ona öğretebilirsiniz.

Ayrıca çocuğunuzu rahatsız edici olmayan başka kelimeler kullanmayı da teşvik edebilirsiniz. Örneğin, sizin ve çocuğunuzun birlikte uydurduğu komik kelimeleri kullanmayı önerebilirsiniz. (Bir meyve adı, sevmediği bir çizgi film karakterinin adı gibi.) 

• Yeni bir kelime söylemeye çalışırken küfür etmek

Bazen küfür, çocuğunuzun yeni bir kelime söylemeye çalıştığı için ağzından yanlışlıkla çıkabilir. Bu durumda, çocuğunuzun telaffuzunu nazikçe düzeltmek iyi bir fikir. Sözcüğe çok fazla ilgi göstermekten veya ona gülmekten kaçının çünkü bu, çocuğunuzu sözcüğü tekrar tekrar söylemeye teşvik edebilir.

• Çocuklarla küfür hakkında konuşmak

Çocuğunuz sürekli küfür ediyorsa onunla seçtikleri kelimeler hakkında konuşmayı deneyebilirsiniz.

Yeni yürümeye başlayan çocuklar ve dört yaşından küçük okul öncesi çocuklar, küfürlerin çocuklar için neden uygun olmadığını anlamak için çok küçüklerdir. Sadece 'Bu hoş bir kelime değil' veya 'Biz o kelimeyi kullanmıyoruz' demek yeterli olacaktır. 

Okul öncesi çocuklar her zaman küfürlerin anlamını anlamazlar, ancak küfürlerin başkalarını incitebileceğini veya rencide edebileceğini anlayabilirler. Yani, bu durumda çocuğunuza 'İnsanları üzecek sözler kullanmıyoruz' diyebilirsiniz. Başkalarından duysalar bile çocukların söylemesinde uygun olmayan bazı kelimeler olduğunu da söyleyebilirsiniz.

Daha büyük okul öncesi çocuklar, küfürlerin ne anlama geldiğine dair basit açıklamalardan biraz fayda sağlayabilir. Çocuğunuzun buna hazır olduğunu düşünüyorsanız bu kelimenin ne anlama geldiğini çocuğunuza sorarak başlayabilirsiniz. Ardından neden uygun olmadığını açıklamak için genel terimler kullanın. Örneğin, "Bu kaka için bir kelime ve kullanımı hoş değil" diyebilirsiniz.

3. Çocuğunuzu Küfürden Caydırmanın Yolları 

Uzun vadede küfürden caydırmak istiyorsanız, ailenizdeki yetişkinlerin kabul edilebilir bir dil üzerinde tartışıp anlaşmaları ve bunu çocuğunuzla konuşmaları iyi bir fikirdir. Örneğin, bazı ailelerde 'Aman tanrım' gibi ifadeler uygundur, ancak diğer kelimeler değildir.

Saygılı dil konusunda aile kurallarınız varsa, çocuğunuzun kabul edilemez bir dil kullandığını belirtmek daha kolay olacaktır. Örneğin, 'Lütfen daha güzel bir kelime kullanın' veya 'Biz böyle kelimeler kullanmıyoruz' diyebilirsiniz.

Küfürle ilgili kurallar çocuklar için olduğu kadar yetişkinler için de geçerliyse, çocuklar için daha az kafa karıştırıcı olur. Çocuklarınızın küfürden kaçınmasını istiyorsanız, siz ve evinizdeki diğer yetişkinler de bundan kaçınmalısınız.

Eş-ebeveynlik yapıyorsanız ve eski eşinizle küfür konusunda anlaşamıyorsanız, çocuğunuza farklı kurallarınız olduğunu ve evinizde hangi kelimelerin uygun olduğunu söyleyin.

Çocuğunuzdan küfürlü kelimeler duyduğunuzda bunları deneyin:

• Bir şey söylemeden önce biraz dinlenin, sakin kalın. İstenmeyen davranışlara çok fazla ilgi göstermek durumu olumsuz anlamda pekiştirebilir. 
• Nedenini sorun. Bunu söylediğinde ne hissediyordun? Neden bu kelimeyi söyleme gereği duydun? gibi sorular sorun.
• Sorunları birlikte çözün. Bunu başka nasıl söyleyebilirsin? Okulda ya da babaannenin evinde olsaydın ne derdin?" gibi..Ebeveynlik görevimizden biri de, çocuklarımıza farklı ortamlarda ne yapacakları ve söyleyeceklerine rehberlik etmektir. 
• Kabul edilebilir davranışı açıklayın. Söz başka birine yöneltilmişse, bunun kabul edilemez olduğunu açıkça ifade edin. "Bu bir saldırı ve biz diğer insanlara sözlerle veya fiziksel olarak saldırmayız. Söz konusu bile olamaz." Ayrıca insanların hata yapabileceğini açıklayın ve gerektiğinde özür dilemenin önemini anlatın. 
• Sorular aracılığıyla anlamayı teşvik edin. Sizce bu kelime o kişiyi nasıl hissettirdi? Nasıl hissederdin? Üzgünüm deseler bu seni nasıl hissettirirdi? Hepsi empati kurmaya yardımcı olur. Empati gösterdiklerinde onları övün. Görmek istediğiniz davranışı destekleyin.

Ailenizde saygılı konuşmayı teşvik etmek ve küfürü azaltmak için...

Küfür etmeyi bırakmakta zorlanıyorsanız zor durumlarla başa çıkmanın başka yollarını düşünün. Örneğin, küfür etmek yerine, "Gerçekten sinirli veya kızgın hissediyorum" gibi bir şey söyleyebilirsiniz. Bu şekilde, duyguları ifade etmenin daha iyi yollarını çocuğunuza modellemiş olursunuz.

Öfke veya hayal kırıklıklarıyla uygun şekilde başa çıktığını fark ettiğinizde çocuğunuzu övün. Örneğin, çocuğunuz size bir oyun arkadaşının kendisini kızdırmak için küfür kullandığını söylerse, çocuğunuzu durumdan uzaklaştığı ve kendisi bu kelimeleri kullanmadığı için övün.

Çocuğunuzun ne izlediğinin, dinlediğinin ve neyle oynadığının farkında olun. TV, film, oyun ve uygulamalardaki derecelendirmeleri kontrol edin. Çocuğunuz yanındayken küfür içeren programları izlemekten kaçının. Ve televizyonları, bilgisayarları ve diğer cihazları kolayca görebileceğiniz ve duyabileceğiniz alanlarda tutun.

4. Uzman Pedagogların Anne Babalara Önerileri:

• Çocuklar yaşadıkları yoğun duygularını küfürle dışa vuruyorlarsa, bu duygularını ifade edecek başka kelimeler kullanmalarını öğretebilirsiniz. Küfürlü konuştuğunda onu odasına gönderip önceden tespit ettiniz küfürlerin yerine söyleyeceği kelimeleri bir kâğıttan okuyarak duygularını ifade etmesini sağlayın.

• Çocuklar aile içinde anne babalarını model olarak gördüğünden, sizler anne baba olarak duygularınızı ifade ederken uygun kelimeler kullanmaya dikkat etmelisiniz.

• Televizyon ve dvd, vcd filmlerini çocuklar üzerindeki etkisinin farkında olun. İzlenecek program ve filmlerin içeriğinde argo ya da küfürlü kelimelerin olmaması yönünde seçici davranın.

• Küfürlü kelimeler kullanmasıyla ilgili olarak çocuğunuzla açık bir şekilde konuşmalısınız. Eğer çocuğunuz çok küçükse söylemiş olduğu küfürlerin anlamını bilmiyor olacaktır. Kendisine bunun ne anlama geldiğini sorun ve uygun bir dille bu kelimelerin anlamlarının çok kötü olduğunu açıklayarak onların yerine duygularını yansıtacak farklı kelimeler kullanmasını öğretin.

• Çocuğunuzun küfürlü konuşmasının aile içinde ve çevrede nasıl karşılandığını onunla tartışın. “Büyükbaban bu kötü sözlerin hakkında ne düşünür acaba? “Sınıfta küfür ettiğinde ne olur?” gibi sorular sorarak, çocuğunuzun kullanmış olduğu uygunsuz dilin sonuçlarının farkına varmasına yardımcı olun.

• Çocuğunuz çok öfkeli ve kızgın olduğu anda küfrettiyse onu o anda sakin karşılayın, üzerine gitmeyin, duygularını anlamaya çalışın. “Çok kızgın olduğunu görüyorum. İçinde olduğun durum seni çok öfkelendirmiş görünüyor” gibi ifadelerle yaklaşın ve “Kızgın olmak, öfkelenmek normaldir. Fakat bu duygusunu küfrederek değil, ‘Çok kızgınım’ şeklinde ifade etmen daha iyi olacak” şeklinde tepkiler geliştirmesini isteyin.

• Aile içinde birlikte karar alıp bir kumbara oluşturun. Argo kelimeler kullanıp uygunsuz konuşanların kumbaraya para atmak zorunda olduğunu belirtin. Kumbarada biriken bu paralarla hep beraber bir etkinliğe katılın.

• Bazen yapılan eylemler söylenen sözlerden daha etkilidir. Bunun için çocuğunuz küfürlü konuştuğunda hiçbir söz söylemeden odayı terk edebilirsiniz.

• Çocuğunuz küfür ettiğinde, bundan etkilendiğinizi söyleyin. “Sen küfür ettiğin zaman ben kendimi rahatsız hissediyorum. Bu duygularını ifade etmen için başka kelimeler kullanırsan seni takdir ederim” demeniz yerinde bir davranış olacaktır.

 Özetle: Anahtar noktaları

• Küçük çocuklar dikkat çekmek, hayal kırıklıklarını ifade etmek, kelimeleri denemek veya diğer insanları taklit emek için küfür edebilirler.  
• Yeni yürümeye başlayan çocuklarda ve okul öncesi çocuklarda küfürü görmezden gelmek ve büyük tepki vermemek genellikle en iyisidir.
• Çocuğunuz anlayacak kadar büyüdüğünde, küfür etmenin neden uygun olmadığını ona daha net bir şekilde açıklayabilirsiniz.
• Bu konuda belirleyeceğiniz aile kuralları, çocuğunuzu küfür etmekten caydırmanıza ve saygılı bir dili teşvik etmenize yardımcı olacaktır.