Çocuğunuzun Öfke Nöbetiyle Nasıl Baş Edebilirsiniz?

hepimizaileyiz.com.tr
Yayın : 24.07.2012 - Güncelleme : 12.03.2025

Bir ebeveyn olarak çocuğunuzun öfke nöbetine tanık olmanız zorlu bir deneyim olabilir ve bu durum siz de zaman zaman endişe, belirsizlik veya kaygı duygularına yol açabilir.

Çocuklarda öfke nöbetleri genelikle 1.5 -2.5 yaş civarında sıklıkla görülür. Bu dönem, anne-baba ve çocuk arasında ilk çekişmenin yaşandığı bir dönem olduğu için, onların dengeli ve tutarlı davranışları sürecin kolay atlatılmasında önemli bir etkendir.

Uzmanlar, bu süreçten çocuğun sağlıklı şekilde çıkabilmesinde uygun anne baba tutumunun belirleyici olduğunu söylüyor. Peki ama öfke nöbeti sırasında uygun ebeveyn tutumu nasıl olmalıdır? İşte uzmanlardan anne babalara altın öneriler. 
 

Anne baba olarak sakin ve soğukkanlı kalmanız, çocuğunuzun öfke nöbetlerini önemli ölçüde azaltmaya yardımcı olacaktır. 

 Küçük Çocuklar Neden Öfkelenir?

1. Neden Çocuklar Sinirli ve Öfkeli Olur?

Öfke nöbetleri çocuk gelişiminin normal bir parçasıdır. Öfke nöbetleri çocuklar yorgun, aç, rahatsız veya yanlış anlaşıldıklarını hissettiklerinde ortaya çıkabilir. İstediklerini elde etmek için bir şey (oyuncak veya ebeveyn gibi) elde edemedikleri için bir çöküntü yaşayabilirler. 

Anne babalar olarak dikkate alınması gereken ilk husus, öfke nöbetlerinin ne sıklıkla ve ne kadar sürdüğüdür. 

Öfke nöbetleri, dil becerilerinin gelişmeye başladığı ikinci yaşam yılında yaygındır. Çünkü yürümeye başlayan çocuklar henüz ne istediklerini, hissettiklerini veya ihtiyaç duyduklarını söyleyemediklerinden, sinir bozucu bir deneyim öfke nöbetine neden olabilir. 

Dil becerileri geliştikçe öfke nöbetleri azalma eğilimindedir. Hayal kırıklığıyla başa çıkmayı öğrenmek, çocukların zamanla kazandığı bir beceridir. Öfke nöbetleriyle başa çıkmak da ebeveynlerin ustalaşması zor bir beceridir, çünkü genellikle bunu daha kolay bir yol olarak görürüz. Ancak uzun vadede, pes etmek yalnızca daha fazla zorluğa neden olacaktır. 

Çocuğun Öfke Nöbeti Sırasında Ne Yapmalıyım?

2. Anne Babalar Öfkeli Çocuğuna Nasıl Yaklaşmalı? 

• Öfke Nöbetleri Doğal Bir Durumdur 

Öfke nöbeti sırasında çocuklar ağlar, tutturur, kendilerini yere atarlar hatta zaman zaman başlarını yere yada duvara vurur, nefeslerini tutarlar. Çocukların mizaç yapıları değişkenlik gösterdiği gibi öfke nöbeti yaşama şekilleri ve sıklıkları da değişkendir. 

Bu dönemin doğal bir gelişim süreci olduğunu unutmayın. Çocuğunuzun 2-3 yaş tepkilerini kişisel olarak algılamayın, özellikle kalabalık ortamlarda kendiniz başarısız hissetmeyin ve utanmayın. Kimse sizin kötü anne-baba olduğunuzu düşünmeyecektir.

Çaresiz hissetmeyin. Bu dönemde çocuğunuzun duygularını kontrol etme becerisinin henüz tam olarak gelişmediğini unutmayın.

Öfke nöbetlerinde çocuğunuzun da hissettiğini ve en az sizin kadar yıprandığını unutmayın.

Çocuğunuzu iyi gözlemleyerek hangi durumlarda aşırı öfkeli tepki verdiğini fark ederek öfke nöbeti yaratacak ortamlar oluşturmaktan kaçının.

Yaşadığı küçük hayal kırıklıkları çocuğun gelecekteki problem çözme becerisinin güçlü olması açsıından çok önemli deneyimlerdir. Hayal kırıklığı yaşamaması için aşırı koruyucu davranmaktan kaçının.

Çocuğunuzun dikkatini bir oyuncağa ya da başka bir yöne çekin, onu öfkelendiren konudan uzaklaşmasını sağlayın. Ancak bu yöntemi öfke nöbeti sırasında uygulamayın. Çocuk öfkelendiği zaman istediğinin yapıldığını fark ederse bu nöbetlerin sıklığı artacaktır.

Çocuğunuza duygularını ifade ederken kullanabileceği kelimeleri öğretin.

Çocuğunuza içindeki öfkeyi dışa vurması için fırsat tanıyın; örneğin yüksek sesle şarkı söylemek, parkta koşmak gibi.

Basit bir dil kullanarak, çocuğunuzun hayal kırıklıklarını kabul edin ve duygularını kelimelere dökmesine yardımcı olun. Çocuğunuz kendisini kelimelerle ifade ettiğinde daha iyi sonuç alacağını görmesini sağlayın. Gülümseyerek, "Seni anlamadım çünkü bağırıyordun. Şimdi sakinleştiğine göre ne istediğini öğrenebilirim." deyin. Sonra çocuğunuza sarılın.

Öfke nöbeti sırasında kendilerine veya başkalarına zarar verme tehlikesi altında olan çocuklar sakinleşmeleri için, sessiz ve güvenli bir yere götürülmelidir. Bu, halka açık yerlerdeki öfke nöbetleri için de geçerlidir.

Aldığınız her türlü önleme rağmen çocuğunuz bir ya da birkaç öfke nöbeti geçirecektir. Bu durumda, çocuğunuz sakinleşince ona sarılarak kucağınıza alarak onunla konuşun. Bu durumla ilgili duygularınızı söyleyin ama mutlaka onu ne kadar sevdiğinizi de belirtin.

Sinirli ve Öfkeli Çocuğa Nasıl Davranmalı?

3. Çocuklardaki Sinirin ve Öfkenin Sebebi 

Öfke nöbetleri çocukların gelişiminin doğal bir sürecidir. Fakat bu süreçten çocukların sağlıklı bir biçimde çıkabilmesi ve nöbetlerin sorun olmasını önlemek için bu davranışlar iyi tanınmalı ve kontrol edilmelidir.

Öfke nöbetleri, çocukların bağlanma ve bağımsızlaşma arasında yaşadığı içsel çatışmanın dışa vurumu olarak yorumlanabilir. Bu dönemde çocukların otonomi kazanma arzusu çok yüksektir. Bağımsızlık ve çevre üstünde kontrol sahibi olmak isterler, ("kendim yapabilirim", "bunu ben yapıcam" vs.). Nöbetler çocukların fiziksel olarak zorlandıkları yada bilişsel becerilerine kıyasla zor olan durumlarda ortaya cıkar.

Ayrıca bu yaş döneminde çocukların dil becerilerinin kendi istek ve duygularını dile getirebilecek düzeyde henüz gelişmediğini düşünürsek, çocukların yaşadığı gerginlik ve hayal kırıklığı kaçınılmazdır.

Öfke nöbetleri çocukluk döneminin normal bir parçası olsa da, profesyonel yardım almanın zamanının geldiğini gösteren bazı işaretler vardır.

4. Aileler Hangi Durumlarda Bir Uzmandan Yardım Almalı?

• Çocuğunuz sık (günde yaklaşık 3 kereden fazla) ve uzun süreli (yaklaşık 15 dakikadan uzun) öfke nöbetleri yaşıyor ve kendi kendine yatışmakta güçlük çekiyor ise,

• Çocuğunuz 4 yaşını geçmiş olmasına rağmen öfke nöbetleri yaşamaya devam ediyor ise,

• Çocuğunuz öfke nöbetleri sırasında kendisine veya çevresine zarar veriyor ve saldırgan davranışlar gösteriyor ise,

• Çocuğunuzun öfke nöbetleri sırasında duygularınızı kontrol edemiyor ve nasıl davranmanız gerektiğini bilemiyor iseniz bir uzmana danışmalısınız.