HASTALIKLAR

Kemik Erimesini Önlemek İçin Neler Yapılabilir? Kemiklerinizi Güçlü Tutmanın 6 Önemli Yolu

Melis Demiryas Melis DEMİRYAS
Yayın : 02.04.2018 - Güncelleme : 06.12.2022

Kemik erimesini önlemek için neler yapmanız gerektiğini biliyor musunuz? Kemik erimesi nedir? Kemik erimesine önlemek için neler yapılabilir? Kemik erimesini önlemenin yolları neler? Kemik erimesi kimlerde daha sık görülür? Kemik erimesini önlemek için hangi vitaminleri almalı, nasıl beslenilmeli? Egzersiz kemik erimesine iyi gelir mi?  Tüm bu soruların yanıtını bu makalede bulabilirsiniz. 

Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Doç. Dr. Hakan Özsoy, kemik erimesini önlemek ve kemikleri güçlü tutmak için 6 önemli öneriyi sıraladı. 

Kemik Erimesine Karşı Neler Yapılabilir

   Kemik erimesinin önlemenin yolları neler? Kemik erimesinin belirtileri neler? Hangi vitaminler kemik erimesini önler? Yanıtı, makalemizde. 

Kemik Erimesinden Korunmak İçin Ne Yapmalı? 

1. Kemik Erimesi Nedir? Kemik Erimesinin Nedenleri Nelerdir?

Kemik erimesi (osteoporoz), bir travma veya yüke karşı kemiğin direncinde azalmaya ve bunun sonucunda kırıkların ortaya çıkmasına neden oluyor.

Yıllar geçtikçe her insan kemik kütlesini bir miktar kaybediyor ve bu nedenle de yaş ilerledikçe osteoporoz daha yaygın görülüyor. Kadınlarda menopozdan sonraki ilk yıllarda kemik erimesi hızlanıyor. 

Kemikler vücudumuzun en önemli organlarındandır. Hem bedeni dik ve ayakta tutar, hem de yürümemizi ve yaşamımızı devam ettirmemizi sağlar. Vücudumuzun kalsiyum dengesini sağladığı için kemiklerimizi sağlıklı tutmak genel vücut sağlığı açısından çok önemlidir.

Kemik Erimesi Kimlerde Daha Sık Görülür?

Kemik erimesi, kemiklerin içindeki yoğunluğun kaybolduğu bir hastalıktır. İnsanlarda kemik ağrılarına ve düşük enerjili denilen basit hareketlerle kemik kırıklarına neden olur. Kadınlarda da erkeklerde de görülen bu hastalık özellikle kadınlarda menopoz sonrası daha erken görülür.

Kemikleri güçlü tutmak ve ileride kemik erimesi ve başka kemik hastalıklarıyla karşılaşmamak için aşağıdaki 6 öneriyi dikkate almak gerekmektedir. 

Kemik erimesi kemikleri gözenekli ve kırılgan hale getiriyor. Kemik erimesi ileri yaş veya çeşitli hastalıklar nedeni ile kemik kütlesinin azalması ve kemik mikro mimarisinin bozulması sonucu kemik kırılganlığının artması ile karakterize bir kemik hastalığıdır. Osteoporoz ya yeni kemik oluşumu azaldığından ya da kemik yıkımı arttığından ya da her iki nedenden dolayı ikisi arasındaki denge bozulduğunda ortaya çıkar.

Osteoporozda kemikler daha gözenekli hale gelir. Kemik yapım-yıkım hücrelerinin sayıları azalır ve yerlerini yağ hücreleri almaya başlar Bu da kemikleri daha ince ve kırılgan hale getirmektedir. Kemikler bir travma karşısında daha az dirençli olur ve kolayca kırılır. 

 

2. Menopozda Kemik Erimesi Sorunu 

Menopoz sonrası kadınlarda kemik erimesi daha hızlı oluyor

Doğal süreçte özellikle 30’lu yaşlar sonrasında yaşın artması ile birlikte kemik dokusunda zamanla bir miktar azalma olmaktadır. Bu azalma ek faktörler varlığında kritik eşiği geçerse osteoporoz gelişmektedir. Menopoza kadar kadın cinsiyet hormonu östrojen kemikleri korur.

Kemik Erimesi Önlenebilir mi?

Kemik erimesi menopoz sonrası östrojendeki azalma sonucu kadınlarda kemik kaybını daha da hızlandırır ve kemik erimesi kadınlarda daha sık görülür. Osteoporoz gelişme riskini artıran çok sayıda faktör bulunmaktadır.

Cinsiyet dışında en önemli risk faktörü ileri yaştır. Romatoid artrit gibi romatizmal hastalıklar, diyabet, hipertiroidi, hiperparatiroidi, beslenme ve besin emilim bozuklukları, steroid kullanımı, multipl myelom gibi bazı hastalıklar, erken menopoz, sigara kullanımı, genetik yatkınlık, özellikle erken yaşlarda sedanter (hareketsiz) yaşam, D vitamini eksikliği gibi birçok etken kemik erimesine neden olabilmektedir. 

Kemik Erimesi Sorunu Nasıl Anlaşılır?

3. Kemik Erimesinin Belirtileri Neler?

Osteoporoz genellikle belirti vermez. Osteoporozu erken tespit etmek ve tedavi etmek önemlidir. Osteoporoz genellikle kırık gelişinceye kadar bir belirti vermez. Bazen boyda kısalma, kamburlukta artış gibi fiziksel değişiklikler hasta veya hasta yakınları tarafından fark edilebilir. Gençliğine göre boyunda 4 cm’den fazla kısalma, kamburluk ve öne eğilme, enerjisi yüksek olmayan bir travma ile beklenmeyecek şekilde kemikte kırık oluşması belirti ve bulgular arasında sayılabilir. 

Kemik erimesi tanısı kemik mineral yoğunluğu testi ile konuyor

Enerjisi yüksek olmayan bir travma ile kırık gelişmesi durumunda osteoporoz akla gelmelidir.  Tanı genellikle kemik mineral yoğunluğu ölçümü ve klinik öykünün birleştirilmesi ile konulur. Erişkinlerde kemik yoğunluğunun genç erişkin bireylerin kemik yoğunluğu oranı ile karşılaştırılarak elde edilen T skoru değerleri baz alınarak tanıya gidilir.

Özellikle 65 yaş ve üstü bireyler için kemik yoğunluğu testi (kemik dansitometrisi) önerilmektedir. Kemik mineral yoğunluğu en sık kemik mineral dansitometre cihazı (Dexa) ile ölçülmektedir.

Kemik Erimesine Karşı Neler Yapılabilir

Kantitatif tomografi (QCT) ile de kemik mineral yoğunluğu ölçülerek tanıya gidilebilir. Uygun öykü olduğunda ölçüm yapılmadan tanıya gidilebilirken verilen tedavinin takibi için yine de kemik mineral yoğunluğunun ölçümü faydalı olmaktadır.

 

Kemik Erimesini Önlemek İçin Neler Yapılabilir?

4. Kemik Erimesi Nasıl Tedavi Edilir?

Tedavi kişinin diğer hastalıklarına göre planlanıyor. Yeterli D vitamini, kalsiyum ve protein alımı sağlandıktan ve kişinin fiziki durumunun elverdiği ölçüde egzersiz yapıldıktan sonra bir takım ilaçlar tedavide kullanılmaktadır. Bu ilaçların bir kısmı temelde kemik yıkımını azaltarak bir kısmı da yeni kemik yapımını artırarak etki göstermektedir.

Haftalık, aylık alınabilen oral kemik erimesi ilaçları olduğu gibi, yıllık serum tarzında, 6 ayda bir insülin gibi subkutan uygulanan veya yine insülin gibi günde bir kez kullanılan kemik erimesi ilaçları vardır.

Kişinin klinik öyküsü, fonksiyonel durumu, böbrek yetmezliği durumu ve ek hastalıklarına bağlı olarak hasta ile beraber uygun bir tedavi programı oluşturulmaktadır. 

İleri Yaşta Kalça Kırıklarının Nedeni Kemik Erimesi 

5. Kemik Erimesini Önlemek İçin Ne Yapmalı? 

5.1. D vitamini Alımı Önemli 

Kemik erimesi önlenebilen bir rahatsızlıktır. Sağlıklı alışkanlıklar edinerek kemik erimesinin önüne geçilebilir. Sağlıklı bir kemik metabolizması için kalsiyum çok önemlidir. Bu nedenle süt, yoğurt, peynir gibi kalsiyum içeren yiyeceklerin sık tüketildiği bir beslenme tarzı kemiklerin güçlü olmasına katkıda bulunur.

D vitamini alımına özen gösterin. Aldığımız kalsiyumun vücudumuzda etkin hale gelebilmesi için mutlaka D vitamini almak gerekir. Her ne kadar güneşi bol bir ülkede yaşasak da artık çalışma ortamları hep kapalı olduğu için mutlaka güneşli günlerde en az 20 dakika kollarımızı ve yüzümüzü güneşe tutabilecek şekilde güneş almak gerekir.

Eğer yeterli güneş alınmıyorsa mutlaka D vitamini seviyesine bakılıp eksik ise takviye edilmelidir. 

Kalsiyuma ek olarak, yeterli D vitamini önemlidir. D vitamini, bağırsaklardan kalsiyumu emmek ve kemiklere iletmek için gereklidir.

D vitamininin çok büyük bir bölümü güneş ışığının (UV ışınları) yardımıyla deride üretildiği için yaz aylarında dışarıda güneş altında yeterince vakit geçirmeyi gerektirir. Kemik ve kas kütlesini güçlü tutabilmek için düzenli hareket edilmeli ve egzersiz yapılmalıdır. 

Kemik Erimesini Önlemek İçin, Yeterli Kalsiyum Alımı Önemli

5.2. Günde 2 su bardağı süt ve süt ürünü tüketin 

Çocukluk çağından başlayarak özellikle kadınlarda yeterli kalsiyum alımı çok önemlidir. Kalsiyum kemiklerin en önemli yapı taşıdır. Kalsiyum alımı için günde en az iki su bardağı kadar süt ve süt ürünü tüketilmesi gerekir. Eğer kişi süt ve süt ürünleri tüketemiyorsa doktoru tarafından önerilen kalsiyum desteklerini almalıdır.

Vücudun kalsiyum depoları çocukluk ve gençlik çağından itibaren doldurulmalıdır ki ilerleyen yaşlarda bu depoların erken tükenmesine bağlı kemik erimesi ve buna bağlı hastalıklar yaşanmasın.  

Kemik Erimesine Karşı Neler Yapılabilir

 

Kemik Erimesini Önlemek İçin Düzenli Egzersiz Yapın 

5.3. Kemiklerinizi güçlendirmenin bir diğer yolu hareket ve egzersizdir 

Egzersiz için mutlaka zaman ayırmak gerekir. Yapılan en büyük hata “İşimizden zaman ayıramıyoruz” diyerek hareketsiz bir hayat yaşamaktır. Çünkü bunun acısı ileri yaşlarda hastalık olarak çıkar. Onun için genç yaşta mutlaka geleceğimize bir yatırım olarak düşünülerek egzersiz yapılmalıdır. Hareket ve egzersizler vücuttaki kemiklerin daha sağlıklı olmasını ve güçlenmesini sağlar.  

Hareketsiz bireylerde kemikler daha çok zayıflar ve kırılganlığı artar. Yürüyüş kemikleri güçlendirmek için en basit harekettir. Günde en az 10 bin adım atmak gerekir. Bunun üzerine koyulan her hareket kişinin kemik sağlığını daha da güçlendirir.

Kişinin yaş ve sağlık durumuna göre koşu, yüzme ya da spor salonlarında kol ve bacak güçlendirme hareketleri yapılabilir.

 

5.4. Sigara içmeyin ve içilen ortamlarda bulunmayın 

Sigara vücudumuzun ve kemiklerimizin en önemli düşmanıdır. Sigara içenlerde kemik erimesinin çok daha fazla görüldüğünü biliyoruz. Sigara içenlerde kırılan kemikler çok geç iyileşir. Erken yaşta kemik erimesi görülür ve kemik erimesine bağlı basit kırıklar da sigara içenlerde daha fazla görülür. Bu yüzden sigara kesinlikle içilmemelidir.

5.5. Fazla kilolarınızdan kurtulun, ideal kilonuzu koruyun 

Obezite kemiklerin en büyük düşmanlarındandır. Çünkü kemiklerimizin taşıyabileceği belli bir yük vardır. Vücut kemiklerine aşırı yüklenmek özellikle diz, ayak bileği ve kalça eklemlerinde erken kireçlenmeye ve erken aşınmaya yol açar. Onun dışında kemik erimesi yapan en önemli nedenlerden biri de aşırı kilodur. Bunu atmanın en önemli yollu kilonun kontrol altına alınması olmalıdır.

Günde atılacak 10 bin adım, egzersiz yapmak ve dengeli beslenmek kilonuzu kontrol etmenizi sağlayacaktır.

5.6. Kemik taraması yaptırmayı ihmal etmeyin 

Kemik taraması kemik hastalıklarının erken teşhisi ve tedavi için çok önemlidir. Bu yüzden kadınlarda menopoz sonrası mutlaka kemik erimesine yönelik tetkik yapılmalıdır. Kemik erimesi yoksa 2 yılda bir, kemik erimesi varsa yılda 1 defa tarama yapılmalıdır. Erkeklerde de 65 yaşından sonra 2 yılda 1 defa kemik taraması yapılmalıdır.-

Konular :

#kemik erimesini önlemek #kemik erimesini önlemenin yolları #menopozda kemik erimesi #kemik erimesi nedir #kemik erimesini önlemek için #kalça kırığının sebebi