Silik ve Öfkeli Baba Profilleri Çocuğa Zarar Verir

Melis DEMİRYAS
Yayın : 19.12.2011 - Güncelleme : 16.01.2024

"Bir çocuk, sürekli kızgın, öfkeli bir baba ile karşı karşıya kaldığında ne yapar, ne yaşar hiç düşündünüz mü? Bir baba öfkeli, hırçın, sürekli kızgın bir çocuğa sahip olsa ne hissederdi? Çocuğu ile iletişime geçmek ihtiyacı hissettiğinde, çocuğunun öfkeli hallerinden dolayı geri çevrilseydi ne yapardı? Peki ama bir çocuk, sürekli kızgın, öfkeli bir baba ile karşı karşıya kaldığında ne yapar, ne yaşar hiç düşündünüz mü? Herhalde durup düşünürdü, neden? Bu öykünün başladığı yer neresi? Acaba öfkesinin hedefi de kaynağı da ben miyim diye hiç düşündünüz mü?

Herkes çocuk sahibi olabilir ama baba olmak bir ömür sürer. Babalar her çocuğun hayatında başkaları tarafından doldurulamayacak bir rol oynarlar. Bu rolün çocuk üzerinde büyük etkisi vardır.

Psikolojik Danışman Uğur Özulu öfkeye teslim, hırçın babalara bakın hangi önerilerde bulunuyor. 

 Herkes çocuk sahibi olabilir ama baba olmak bir ömür sürer.

Çocuğun Gelişiminde Babanın Önemi Ne?

1. Her Çocuk Babasıyla Özdeşim Kurar

Araştırmalar, son derece kavgacı ve istikrarsız (gürültü ve öfke dolu) evlilik ortamında büyüyen çocukların, duyguları yönetmede daha fazla zorluk yaşadıklarını gösteriyor ve ayrıca araştırmalar, ebeveyn çatışmasının neden olduğu duygusal sıkıntının üst düzey bilişsel süreçleri bozduğunu ortaya koyuyor.

Vermont Üniversitesi Psikoloji Doçenti Alice Schermerhorn tarafından yapılan bir çalışma, bu tür ailelerden gelen çocukların, mutlu veya kızgın etkileşimleri ayırt etmekte usta olmalarına rağmen, iki kişinin konuştuğu fotoğraflar gösterildiğinde tarafsız etkileşimleri tanımakta zorluk yaşadıklarını gösterdi.

Bir yetişkin olarak bu durumla baş edebilecek donanımımız, yaşanmışlıkların rehberliği ya da bu durumla ilgili alınabilecek profesyonel yardım bulabileceğimiz çözüm yolları olurdu.

• Babalar ve Duygusal Gelişim

Anneler gibi babalar da çocuğun duygusal gelişiminin temel taşıdır. Çocuklar kuralları koymak ve uygulamak için babalarına bakarlar. Ayrıca hem fiziksel hem de duygusal anlamda güvenlik hissi sağlamak için babalarına da güvenirler. Çocuklar babalarını gururlandırmak isterler ve ilgili bir baba içsel büyümeyi ve gücü destekler. Araştırmalar, babaların şefkatli ve destekleyici olmasının çocuğun bilişsel ve sosyal gelişimini büyük ölçüde etkilediğini göstermiştir. Aynı zamanda aile içindeki huzur ortamı çocuğun kendine olan güven duygusunu da geliştmesini sağlar. 

2. Silik veya Öfkeli Baba Profilinden Kurtulmak 

Her çocuk özdeşim kurabileceği, duygusal olarak beslenebileceği bir anneye ve bir babaya gereksinim duyar. İki tip baba profili bu beklentilere yanıt vermez: Birincisi silik babalar, ikincisi de öfkeli ve hoyrat babalar. 

• Baba Açlığının Telafisi Yoktur

İkisinin de çocuk babadan alması gerekenleri alamaz ve “baba açlığı” da diyebileceğimiz telafisi güç durumlar yaratır. 

Çocuk Gelişiminde Babanın Rolü

3. Her Çocuk Özdeşim Kurabileceği, Beslenebileceği Ebeveynlere İhtiyaç Duyar 

Çocukların hayatı anlamlandırabilmesi ve kendi ruhsal iç mekânlarını düzenleyebilmeleri için “aynalanmaya” ihtiyaçları vardır. Bunun tek karşılanabileceği adres anne değildir.  

• Öfkeli Baba, Çocuğun Annesine Çok Daha Yapışmasına Neden Olur

Babadan gelebilecek geribildirimler de çok belirleyici ve yol gösterici olacaktır. Bunlarla ilgili çocuklarımıza verebileceğimiz yanıtlardan çok, bizden yüz çevirmemesi, merak ve ilgi duygusun yitirmemesi çok daha önemlidir. Ama kendisiyle özdeşim kurulmasına imkan vermeyen, diliyle, söylemiyle, duruşuyla, hiddetiyle bunu zorlaştıran bir baba çocuğun anneye daha çok yapışmasına bir tarafının eksik kalmasına neden olacaktır.

İster kız olsun ister erken, her çocuğun eril ve dişil yanlarının olmasını bekleriz. Baba ile özdeşimi, babaya öykünmeyi neredeyse imkânsız hale getiren bu öfkeli, hiddetli duruş söz konusu iken, çocuk eril yanlarını nasıl var edebilecektir. 

4. Babalar Başkalarıyla İlişkilerde Çıtayı Belirliyor

Babalar yalnızca içimizdeki kim olduğumuzu değil, büyüdükçe insanlarla nasıl ilişki kuracağımızı da etkiler. Bir babanın çocuğuna davranış şekli onun diğer insanlarda ne aradığını etkileyecektir. Arkadaşlar, sevgililer ve eşler, çocuğun babasıyla olan ilişkisinin anlamını nasıl algıladığına göre seçilecektir. Bir babanın çocuklarıyla olan ilişkilerinde oluşturduğu kalıplar, çocuklarının diğer insanlarla nasıl ilişki kuracağını belirleyecektir.

Çocuğun Babasıyla Olan İlişkisi Kişiliğini Etkiliyor 

• Babalar ve Kızları

Genç kızlar güvenlik ve duygusal destek için babalarına bağımlıdırlar. Bir baba, kızına bir erkekle iyi bir ilişkinin nasıl olduğunu gösterir. Eğer bir baba sevgi dolu ve nazikse, kızı da flört etmeye başlayacak yaşa geldiğinde erkeklerde bu nitelikleri arayacaktır. Eğer bir baba güçlü ve yiğitse, aynı karakterdeki erkeklerle yakın ilişki kuracaktır.

• Babalar ve Oğulları

Başkalarıyla ilişkilerini babalarının karakterine göre modelleyen kızların aksine, erkekler kendilerine babalarının karakterini örnek alarak model alırlar. Erkek çocuklar çok küçük yaşlardan itibaren babalarının onayını ararlar. İnsan olarak çevremizdekilerin davranışlarını taklit ederek büyüyoruz; dünyada işlemeyi bu şekilde öğreniyoruz. 

Eğer bir baba insanlara değer verir ve saygılı davranırsa, genç erkek çocuk da aynı şekilde büyüyecektir. Bir babanın yokluğunda, genç oğlanlar dünyada nasıl davranacakları ve hayatta kalacaklarına ilişkin “kuralları” belirlemek için diğer erkek figürlerine bakarlar.

Baba Açlığı Nasıl Karşılanır?

Belki ileride babasının böyle oluşunu, hayata karşı öyle duruşunu anlamlandırabilecek ve bağışlayabilecektir. Peki ya o zamana kadar ki yoksunluk, “baba açlığı” nasıl ikame edilecektir? 

Babalık İnşa Edilen Bir Durumdur

Evet, babalık annelik gibi değil, inşa edilen bir şeydir. Duygusal olarak ulaşılmaz kılan bir duvar da inşa edebilirsiniz; her odası sizin rollerinizi temsil eden, iyi yapılanmış güven veren sıcak bir yuva da…