DAVRANIŞ SORUNLARI

Unutkan Çocuğunuza Sürekli Söylenmek Yerine Bunları Deneyin

Aysegul Baran Ayşegül BAŞARAN
Yayın : 14.08.2012 - Güncelleme : 05.01.2023

Bu makalemizde, "Bazı çocuklar neden bu kadar unutkandır? Çocuğunuzun unutkanlığının sebepleri ne olabilir? Öğrendiklerini kolayca hatırlaması için ne yapmalı?" sorularının yanıtını bulabilirsiniz. 

"Anne, bana öğle yemeğimi getirir misin?"

"Anne, kütüphane kitabıma okulda ihtiyacım var!"

"Anne, ödevimi yapmak için eve dönmeliyiz!"

Unutkan bir çocuğunuz varsa, bu ifadeler muhtemelen size çok tanıdık gelecektir.

İlkokula başladıktan sonra sürekli bir şeyleri unutan bir çocuk yetiştirmek gerçekten sinir bozucu olabiliyor. Neyse ki, kendilerine bakmayı öğrenmelerine yardımcı olacak yollar var. Uzmanların bu soruya verdiği yanıt ile yaşadığınız bu sorunun üstesinden gelebilirsiniz. 

Unutkan Çocuğa Nasıl Yardım Edilir

 

Unutkan Bir Çocuğa Nasıl Yardım Edilir?

1. Çocuklarda Unutkanlığın Nedenleri

Çocuğunuzun sık sık bir şeyleri unutmasının birkaç nedeni olabilir. Çocuklarda unutkanlığın sıkça görülen nedenlerini ve anne baba yaklaşımlarını uzmanlar şöyle sıralıyor:

  • Çocuğunuz İçin Hatırlamayı Bırakın

Çocuklarımız bebekken, onları sürekli sıkıntılarından kurtarıyoruz. Acıktıklarında yemek yediriyor, rahatsız olduklarında altlarını değiştiriyor, ağladıklarında şefkat gösteriyoruz. Yıllar geçtikçe onlara bakmaya devam ediyoruz, ancak işin püf noktası, kendileri için bir aktivite yapabilecek duruma geldiklerinde onları kurtarmayı bırakmayı anne babalar olarak terk etmiyoruz...

Örneğin, yürümeye başlayan çocuğunuz bir oyuncağı düşürür ve ağlamaya başlarsa, onu kendiniz almak yerine aramasına yardımcı olun.

Çocuğunuz büyük olasılıkla yalnızca kendisi için önemli olan şeyleri hatırlıyor, sorumluluğu olan ev ödevi ve öğretmenin notları gibi şeyleri hatırlamıyor! 

Unutkan bir çocuğun her zaman hatırlayan bir ebeveyni varsa, sonuçlarla yüzleşmek zorunda kalmayacak ve bir şeyleri hatırlamak için herhangi bir motivasyonu olmayacaktır. 

Ebeveyn olarak geri adım atmak zordur çünkü çocuğunuzun sıkıntı içinde olmasını istemezsiniz. Ancak onlara hayatlarının ileriki dönemlerinde gerekli olacak sorumluluk duygusu aşılamak için, bazen öğle yemeğini birkaç kez unutmalarına izin vermek gerekir.

  • Çocuğunuz Yeni Bilgileri Kategorilere Ayırmakta Zorlanıyor Olabilir 

Yetişkinler herhangi bir yeni bilgi öğrendiklerinde, tamamen yeni bilgi parçaları oluşturmak yerine, onu hafıza bankalarında zaten bildiklerine eklerler. Örneğin,  yetişkin bir köpeğin hayatta kalmak için ne kadar yiyeceğe ihtiyacı olduğunu öğrenirse, bu bilgiyi köpekler ve yiyeceklerle ilgili diğer şeylerle birlikte zihninde depolayabilir.

Küçük çocukların hafıza bankalarında daha az bilgi olduğundan, yeni bilgileri kategorilere ayırmak onlar için daha zordur ve bu da kimi zaman unutkanlığa neden olur.

  • Dikkatsizlik, Unutkanlık Sebebidir

Çocukların dikkatlerinin zaman zaman dağılabilir. Çocuk büyüdükçe dikkat geliştirme becerisini de öğrenir. Çocuğunuzun unutkan olduğunu görüyorsanız, belki de sorunun kaynağı onun dikkatsizliği olabilir ve bunu düzeltmek için çalışabilirsiniz.

Örneğin, onunla konuşurken doğrudan size baktığından emin olun, benzer şekilde konuşurken gözlerinizin içine bakmasını isteyin. Ayrıca, sık sık duraklayın ve sizi dinlediğinden emin olmak için söylediklerinizi tekrarlamasını isteyin.

  • Öğrendiğini Hatırlama Becerisi Henüz Gelişmemiş Olabilir 

Çocuklar büyüdükçe, yeni şeyleri hatırlamak için bazı püf noktaları öğrenirler. Örneğin, bir genç, akademik çalışmalarında bir şeyi hatırlamak için tekerlemelerin veya renk kodlamasının veya anımsatıcıların yararlı olduğunu görecek ve bunları kullanmaya başlayacaktır. Küçük bir çocukken bu hileleri ve araçları henüz bilmiyor olabilir ve bu nedenle bazı şeyleri unutabilir çocuklar. 

  • Travma veya Beyin Hasarı, Unutkanlığına Sebep Olabiliyor 

Travmatik beyin hasarı geçirmiş çocuklar, diğer çocuklara göre daha unutkan olabilirler. Beyin yaralanmaları herhangi bir travma veya araba kazasından kaynaklanabileceği gibi, ciddi bir düşme veya spor yaparken de meydana gelebilir.

Çocuğunuz  aniden sık sık unutkanlık sorunu yaşıyorsa, beyin sarsıntısı olup olmadığını kontrol etmesi için onu bir doktora götürün.

  

Unutkan Çocuğunuza Sürekli Söylenmek Yerine Bunları Deneyin

2. Unutkan Çocuğunuzun Daha Fazlasını Hatırlamasına Yardımcı Olacak İpuçları

Çocuklardaki unutkanlığı iyileştirmenin birçok yöntemi vardır. Çocuğunuzun öğrendiği şeyleri çabuk unuttuğunu veya Dikkat Eksikliği ve Hiberaktivite Bozukluğu (DEHB) belirtileri gösterdiğini görüyorsanız, hafızasını geliştirmek için aşağıdaki birkaç ipucunu deneyebilirsiniz:

2.1. Sessiz Bir Ortamda Ders Çalışmasını Sağlayın 

Çocuğunuza ders çalışması için oyuncaklar veya TV gibi gürültü ve dikkat dağıtıcı unsurların olmadığı sessiz bir yer sağlamaya çalışın. Yalnızca çalışması gereken materyallere sahip olduğundan emin olun, dikkatini dağıtacak başka hiçbir şey çalışma masasında olmasın. 

2.2. Bir Hesap Tutun

Ona hatırlanması gereken şeylerin bir sayısını verin. Örneğin, çocuğunuz bir günde 10 yeni kelime öğreniyorsa , '5 tanesi hız ile ilgili fiil, diğer 5 tanesi ulaşım ile ilgili sıfattır' diyerek hafızasını canlandırabilirsiniz.

Çocuğunuza Sürekli Söylenmek Yerine Bunları Deneyin

2.3. Önce Anlamasını Sağlayın

Ezberlemesini istemek yerine önce onu açıklayın. Buharlaşma kavramını anlaması gerekiyorsa 2-3 gün boyunca bir bardak su içmesini sağlayın. Denklemleri hatırlaması gerekiyorsa, onları sayıları temsil eden düğme blokları ile resimler olarak çizmesini sağlayın.

2.4. Alıştırma Yapın

Çok unutkan bir çocuğa yardım etmenin iyi bir yolu, hatırlaması için bir aktiviteyi uygulamasına yardım etmektir. Örneğin, gerçek bir sınavdan önceki gece bir deneme sınavı veya dersin ilk gününden önce defterine ev ödevleri yazmak ona çok yardımcı olabilir.

Yeterli pratikle, çocuğunuz zorlanmadan bazı şeyleri hatırlayabilecektir. Yeter ki sabırlı, kararlı ve hoşgörülü olun... 

2.5. Öğrenmesine Yardımcı Olun 

Belirli bilgilerin hayatıyla ne kadar alakalı olduğunu görebilmesi için çocuğunuza bir alaka çerçevesi sunun. Örneğin, sahip olduğu parayla ne kadar şeker alabileceğine karar vermek için toplama veya çıkarma işleminin nasıl kullanılabileceğini göstererek ona matematik konusunda yardımcı olabilirsiniz.

2.6. Mizahı Kullanın

Çocuğunuza bazı şeyleri komik bir şeyle ilişkilendirerek nasıl hatırlayacağını öğretin. Örneğin, hatırlanması gereken kelime 'ürkek' ise, sahnede gergin oyuncularla bir oyun izlediğini hayal etmesini sağlayın. 

2.7. Tekerlemeler Yapın

Çarpım tablosunu veya tarihsel gerçekleri hatırlaması için çocuğunuzun eğlenceli tekerlemeler, şiirler veya şarkılar oluşturmasına yardımcı olabilirsiniz.

2.8. Duyularını Etkileyin

Çocuğunuza duyularını harekete geçirmeyi öğretin. Örneğin, okumayı öğreniyorsa, parmağıyla harflerin izini sürmesini ve yüksek sesle söylemesini isteyin.

Çocuğunuz coğrafya öğreniyorsa, ondan bir haritayı görsel olarak tanımlamasını ve önemli yerleri göstermesini isteyin. Benzer şekilde, bir yabancı dil sınıfında, çocuğunuza söylemeyi öğrendiği şeyi gözünde canlandırmayı öğretebilirsiniz.

2.9. Öğrenebilmesi İçin Ona Zaman Tanıyın 

Yanlış yaptığında öğrenebilmesi için test materyalini mümkün olduğunca erken bir zamanda çocuğunuzla birlikte gözden geçirin. Nerede hata yaptığını bilerek, bunları düzeltmesine yardımcı olabilirsiniz. Böylece hatalarını tekrarlamaz.

Çocuğunuza yeterli derecede açıklayın ama tıka basa bilgiyle doldurmayın, aksi halde öğrendiklerini hatırlamasını zorlaştırabilirsiniz. 

2.10. Vurgulayıcı Kullanın

Çocuğunuza bir fosforlu kalem verin ve ona okuduğu önemli şeyleri veya kelimeleri vurgulamayı veya altını çizmeyi öğretin. Daha sonra altını çizdiği şeyi hatırlaması için tekrar okumasını öğretin.

2.11. İfadeler veya Kısaltmalar Kullanın

Kısaltmalar ve komik ifadeler kullanarak çocuğunuzun bir listeyi hatırlamasına yardımcı olabilirsiniz. Örneğin, ezberlemesi gereken kelimelerin baş harfleriyle anlamlı kelimeler kurup hatırlamasını kolaylaştırabilirsiniz. 

2.12. "Öğrenmeye Yardımcı Sayfalar" Oluşturun 

Çocuğunuz unutkan ve dağınık mı? Bir şeyleri hatırlamasına yardımcı olmanın iyi bir yolu, ona referans olması için renkli not kağıtlarını el altında bulundurmaktır. Öğretmen izin verirse, sınıfta ihtiyaç duyduğunda gözden geçirebileceği matematik formülleri, dil bilgisi kuralları veya tarihsel notlar için özet sayfalar oluşturabilirsiniz.

2.13. Bir Kontrol Listesi Yapın

Çocuğunuzun düzenli kalmasına yardımcı olmak için hatırlatıcıları hazır bulundurun. Bunu, okul çantasına ne koyması gerektiğine dair odasına bir kontrol listesihazırlayabilir veya fen projesinin bitiş tarihini odasının duvarına bir kağıda yazarak yapıştırarak yapabilirsiniz.

Gün boyunca önemli şeyleri hatırlaması için kontrol listesini de yanında taşıyabilir. Çocuğunuza bir günlük planlayıcı tutmayı öğretmek de yararlı olabilir. 

2.14. Çocuğunuzun Hafıza Hilelerini Keşfedin

Çocuğunuzun zaten bir şeyleri hatırlamak için kullandığı şeyleri daha fazla keşfedebilirsiniz. Örneğin, okurken kelimeleri mırıldanıyor mu veya zihninde resimler mi oluşturuyor? Tüm bunları kullanabilir, keşfedebilir ve hafıza becerilerini geliştirmek için daha fazla oyunlar ekleyebilirsiniz. 

2.15. Zihinsel Kırmızı Işık Yakın!

Bir şeyi hatırlamasını istediğinizde çocuğunuzun bilmesini sağlayın veya ona önceden haber verin. Nasıl mı? Mesela; 'Bunu aklında tutmanı istiyorum' veya 'Şimdi düşünme şapkanı tak' gibi cümleler kurarak zihnini harekete geçirebilirsiniz. Bu ona, duymak üzere olduğu her şeyi ezberlemesi veya hatırlaması için zihinsel bir kırmızı ışık olacaktır. 

Çocuğunuzun bir şeyi hatırlamasına veya bir gerçeği ezberlemesine yardımcı olacak hafıza stratejileri geliştirirken yaratıcı olun. Unutmayın, çocuklar, eğlenceli bir aktivite eklendiğinde veya ilginç bir çağrışım yapıldığında daha kolay hatırlamaya eğilimlidirler.

2.16. Olumlu Kelimeler Kullanın

Çocuğunuzu her ne pahasına olursa olsun etiketlemekten kaçınmalısınız, ona 'unutkan' demeyin çünkü bu onun özsaygısına bir darbe olur ve motivasyonunu düşürür. 'Unutma' kelimesini kullanmaktan kaçınmaya çalışın ve onun yerine bu kelimeyi 'hatırla' ile değiştirin. Örneğin 'öğle yemeğini unutma!' demek yerine; "Bugün okul çantandaki her şeyi toplamayı hatırladın mı?" Bu, sorumluluğu çocuğunuza yükleyecek ve yavaş yavaş bu soruları kendi kendisine sormayı öğrenecektir.

Ne kadar küçük olursa olsun bir şeyi hatırladıkları her seferinde onu övün ve bunun için çocuğunuzu tebrik edin. Hatırladıkları için iyi bir tepki alırlarsa, bunu yapmak için daha fazla motive olur.

Unuttukları için çocuğunuzu cezalandırmanıza gerek yok çünkü öğle yemeğini unuttuğu için acıkmak gibi sonuçlarını kendi kendine öğrenecektir.

2.17. Çocuğunuza Nasıl Hatırlayacağını Öğretin

Tüm aileyi bu konuda organize edin. Etkinlikler için bir aile takvimi oluşturabilir ve ayrıca her çocuğun odasında farklı etkinlikler için renk kodlu kareler içeren bir takvim yapabilirsiniz. Örneğin; mavi, okuldaki projeleri gösterebilir ve yeşil, futbol antrenmanını gösterebilir. 

Listeler yazın ve çocuğunuzun okul çantasına koyması gereken her şeyin bir listesi gibi kolayca görülebilecekleri yerlere yapıştırın. Çocuğunuzdan her sabah takvime ve listelere bakmasını isteyin, diş fırçalamayı alışkanlık haline getirin, hatırlaması çok daha kolay olacaktır. 

Evden ayrılmadan önce örnek olun ve her şeyi hatırladığınızı ve mutfak tezgahında geride önemli bir şey kalmadığını tekrar kontrol edin. Başarılı olduklarında onları övmeyi unutmayın!

"Çocuğum Okulda Öğrendiğini Hemen Unutuyor!"

3. Çocuğunuzun İyi Özelliklerini Mutlaka Övün

Çocuğunuzun kendini başarısız hissetmemesi için, iyi özellikleri övmeyi ve vurgulamayı unutmayın. Eğer çocuğunuz kafasında onu üzen bir şeyler olduğu için unutuyorsa, o problemi saptayıp çözmeye çalışın. 

Çocuğunuza Karşı Anlayışlı Olun

Bazı çocuklar ayrıntıları hatırlamada diğer çocuklardan daha büyük zorluk çeker. Bu çocuklar genellikle dikkat bozukluğu sorunu veya başka bir öğrenme zorluğu olan ve kendilerine yardımcı olamayan çocuklardır. Onlara anlayışla yaklaşılması ve başarıları için belli yöntemlerin uygulanması gerekir. 

İşte bazı öneriler:

• Bir liste hazırlayın-bir kağıdın, takvimin, not tahtasının üzerine ya da yatak odasının kapısına veya buzdolabının kapağına asın.

• Çocuğa görevlerini hatırlatacak bir çalar saat kullanın.

• İzlenmesi gereken adımları numaralandırın bir kontrol listesi hazırlayın. (örneğin, okula gitmeden önce evde yapılacaklar ve çantaya konulacaklar listesi)

• Söylemekten kaçının ki çocuğunuz sizin sorumluluk duygunuzla idare etmeyi öğrensin. Doğal sonuçlardan birşeyler öğrenmesine izin verin.

4. Anne Baba Olarak Aklınızda Bulunsun 

Yukarıdaki ipuçlarını ve stratejileri sürekli olarak uygularsanız, çocuğunuz kısa sürede daha az unutkan olacak ve sizin ona hatırlatmanıza gerek kalmadan önemli şeyleri zihninde kendiliğinden hatırlayacaktır.

Söylenmeyi Önleyebilmek İçin, Doğal Sonuçlara Güvenin

Yani, çocuk sofraya geç geliyorsa, aile yemeğine devam eder ve çocuk olmadığı zamandaki yemeği kaçırmış olur, o geldikten sonra sofraya gelenleri yiyebilir.

Yemeği tekrar ısıtmayın, yemek süresini uzatmayın ve çocuğu kurtarmayın. Bunun gibi çocuk beslenmesini evde unutuyorsa, bırakın ya aç kalsın ya da bir sandviç almak için arkadaşlarından borç alsın. Belki de ertesi gün yine yemeğini almadan kapıdan çıkarkan hatırlayacağı tek şey o öğle vakti olacaktır. 

Yeni bir alışkanlığın kazanılması üç haftayı bulabilir, bu nedenle çocuğunuza karşı sabırlı olun. Bazen hata yapmalarının sorun olmadığını bilmelerini sağlayın ve iyi davranışlarını överek çocuğunuzu yürüklendirmeye devam edin. 

Bir şeyi unuttuklarında sonuçlarıyla yüzleşmesine izin verin. Bu ilk başta zor olabilir, ancak kendi başına sorumluluk alması gerektiğini öğrenmeli ve ileriki yıllarda size bunun için teşekkür edecektir. 

Öte yandan, çocuğunuzun tüm çabalarınıza rağmen zamanla unutkanlığının arttığını gözlemlerseniz, herhangi bir öğrenme güçlüğü veya hafızasını engelleyen bir rahatsızlığı olup olmadığından öğrenmek için onu doktora götürebilirsiniz. 

Unutkanlığı önlemek için hangi gıdalar tüketilmeli buradan öğrenebilirsiniz. 

Konular :

#unutkan çocuklar #çok unutkan çocuk