Sahura Kalkmadan Oruç Tutmak Hastalık Sebebi

Uz. Dr. Özgür Mollaoğlu
Yayın : 01.07.2013 - Güncelleme : 01.03.2025

Ramazan ayının yaklaşması ile birlikte uzun ve soğuk günlerde oruç tutarken çeşitli sağlık sorunları ile karşılaşma endişesi de artıyor. Soğuk havanın olumsuz etkilerinden korunmak ve aç kalınan uzun saatler boyunca sağlıklı kalmak için uzmanların önerilerine kulak vermek gerekiyor.

İç Hastalıkları Uzmanı Uz. Dr. Özgür Mollaoğlu, Ramazan’da dikkat edilmesi gerekenler hakkında önemli bilgiler verdi. 

Ramazan ayında beslenme alışkanlıklarımız, açlık süremiz ve yediğimiz yemeklerin çeşitliliği değişiyor. Ancak sağlığımızı korumak için beslenmemize dikkat etmemiz gerekiyor.

 Sağlıklı Bir Ramazan İçin Nelere Dikkat Etmeli?

1. Sahura Kalkmadan Oruç Tutmak Hastalık Nedeni 

Birçok kişi sahura kalkmadan oruç tutmaya çalışmaktadır. Bu, açlık süresinin uzamasına kan şekerinin düşmesine, konsantrasyon güçlüğü, baş ağrısı ve yorgunluk hissine neden olmaktadır.

Sahurda hafif bir kahvaltı, az tuzlu sebze yemeği ya da zeytinyağlı tercih edilebilir. Ayrıca, protein içeriği ve tok tutucu etkileri nedeniyle süt ve yumurta önerilir.

Beyaz ekmek kan şekerini hızlı yükseltip daha çabuk açlık hissine neden olacağı için, kepek ya da çavdar ekmeği tavsiye edilir. Soğuk ve nemli havalar nedeniyle artan sıvı kaybını ise bol sıvı tüketimi ile dengelemek gerekmektedir.

Ramazan'da Sağlıklı Beslenmenin İpuçları

2. İftar Yemeğine Çorba ile Başlayın

Uzun süreli açlık sonrasında iftarda normalde yenilen miktardan ve çeşitlilikten daha fazlasının yenmemesine dikkat edilmelidir. İftara bir dilim ekmek ve bir kase çorba ile başlanması, su içilmesi ve 20 dakikalık bir ara verilerek ana yemeğe başlanması önerilmektedir. Ağırlıklı olarak zeytinyağlı yemekler tercih edilmeli, et ve tavuk ise ızgara şeklinde tüketilmelidir. 

Günlük vitamin ihtiyacı için bol yeşil yapraklı sebze yenmesi önemlidir. Tatlı olarak şerbetli ve hazmı zor tatlılar yerine az şekerli sütlü tatlılar tercih edilmeli, meyveler yemekten en az 1 -2 saat sonra tüketilmelidir. Günlük sıvı alımı önemlidir. İftarla sahur arasında en az 2-2.5 litre su tüketimine özen gösterilmelidir.

3. İftar Sofrasında Hurma Neden Önemli?

Ramazan ayı denilince akla ilk gelen hiç şüphesiz ki Hurma. Hurma, potasyum açısından oldukça zengin bir meyvedir. Potasyum, sinir sistemi ve kasların çalışmasında önemli rol oynar. Ayrıca vücutta kırmızı kan hücresi yapımını desteklediği için de kansızlığa da iyi gelir. Ramazan ayında hurma tüketimine de dikkat etmek gerekir. 

• Sahurda aşırı yağlı yemekler ve hamur işinden uzak durun 

Ramazan ayında uykusunun bölünmesini istemeyenler sahur yapmadan oruç tutmayı tercih ediyorlar. Ancak sağlık açısından mutlaka sahur yapmak gerekiyor. Ramazan ayında ilk öğün olarak adlandırdığımız sahur öğünü oldukça önemlidir. Sahur yapılmaması iftar saatine kadar olan açlık süresinin uzamasına ve gün içinde kan şekerinin düşmesine neden olur.

Sahur öğününün yüksek karbonhidrat içeren hamur işi, unlu mamuller, şeker ve tuz içeriği yüksek gıdalardan oluşması ise yağlanmayı dolayısıyla kilo artışını tetikler. Sahurda ne tükettiğiniz çok önemli. Sahurda; peynir, yumurta, tam tahıllı ekmekler ve sebze grubundan oluşan besleyici bir kahvaltı veya çorba ve hafif zeytinyağlı yemeklerden oluşan bir menü tercih etmek doğru olacaktır. Aşırı yağlı, tuzlu ve ağır yemeklerle hamur işlerinden uzak durulması gerekir. 

4. Oruçluyken Bayılma Riskine Karşı Bol Bol Sıvı Tüketin

• Bol su tüketmek kan şekeri seviyesini dengeliyor

Oruç tutulan dönemde sıvı kaybı ile birlikte halsizlik, kas krampları, çarpıntı, ateş çıkması gibi bulgular görülebilir. Harcanan su karşılanmazsa tansiyon düşmesi ve bayılma gözlenebilir. 

Oruç tutan kişilerin beslenme düzenine ekstra önem vermesi gerekiyor. Ramazan ayı boyunca; yavaş sindirilen, uzun süre tok tutan, protein ve lif içeriği yüksek besinler tüketmeye dikkat edilmeli. İftar sofrası dengeli olmalı, ani kan şekeri yükselmelerini önlemek için hafif bir başlangıç yapılmalı ve ana yemek yavaş tüketilmeli.

• İftar ile sahur arasında 2-2,5 litre sıvı tüketin 

Beyaz ekmek, pizza, makarna ve pasta gibi rafine karbonhidratların aşırı tüketiminden kaçınılmalı. En önemlisi de iftar ve sahur arasında yeterli miktarda su tüketilmeli, bu sayede vücut susuz kalmaz ve kan şekeri dalgalanmaları önlenebilir.

Yeterli sıvı aldığınızdan emin olun oruç tutarken gün içinde sıvı ve mineral eksiklikleri yaşanır. İftar ile sahur arasında 2-2,5 litre su tüketmeye özen gösterin. Ramazanda hareketsizlik kilo artışına ve bağırsak hareketlerinin yavaşlamasına neden olabilir. İftardan sonra 30-45 dakika orta tempolu yürüyüş sindirim sistemini destekler ve kilo artışını önler. Kronik hastalığı olanlar oruç tutmadan önce mutlaka hekime danışmalıdır.

5. Ağır Egzersizler Yerine Yürüyüş Yapın

Oruç tutan kişiler, eğer bir zorunluluk yok ise, çok soğuk havalarda dışarıya çıkmamaya özen göstermelidirler. Eğer dışarı çıkılacaksa sabah erken ya da akşamüstü saatler tercih edilmelidir. Açık havada çalışan oruçlu kişilerin doğrudan güneş ışığından kaçınmaları, özellikle bol ve açık renk giysiler tercih etmeleri önerilir.

Yemekten sonra ağır egzersizden kaçınılması bunun yerine yemekten 1 saat sonra 30 dakikalık yürüyüş yapılması uygundur. 

6. Kronik Bir Hastalığınız Varsa Ramazanda Bunlara Dikkat Etmelisiniz

Belli bir yaş grubunun oruç tutmadan önce sağlık kontrolünden geçerek tansiyon, kan şekeri, böbrek, kalp ve karaciğer fonksiyonları hakkında bilgi edinmeleri gerekmektedir. Ayrıca bu tür kronik rahatsızlığı olan hastaların doktora danışmadan oruç tutmaları önerilmemektedir.

• Şeker Hastalığı Olanlar Ramazanda Nelere Dikkat Etmeli? 

Şeker hastalarının 3 ana ve 3 ara öğün olarak beslenmesi gerekmektedir. Oysa şeker hastası olanlar oruç tutarken, tedavide olması gerekenin aksine akşama kadar aç kalırlar ve şekerleri düşer. İftarda ise şekerleri aniden yükselir. Özellikle insülin kullanan şeker hastalarının, doktorlarına danışmadan oruç tutmaması gerekmektedir.

Halk arasında şeker hastalığı olarak bilinen diyabet, kan şekerini düzenleyen insülin hormonunun yeterince üretilmediği ya da üretilen bu insülinin vücutta kullanılamadığı durumlarda ortaya çıkıyor.

• Hamile Diyabetlilerin Oruç Tutması Riskli

İnsülin takviyesi alanların oruç tutması, kan şekeri seviyesinde ciddi dalgalanmalara yol açabileceği için riskli olabilir. Hamile ya da böbrek rahatsızlıklarına sahip hastalar için bu durumun daha kritiktir.

Kan şekeri dalgalanmaları anne ve bebek sağlığını tehlikeye atabileceğinden, uzun süre susuz kalmak da böbrek fonksiyonlarını kötüleştirebileceğinden hamilelik veya böbrek yetmezliği gibi durumlara sahip diyabetlilere oruç tutmayı önermiyoruz. Ek olarak böbrek hastalığı olan kişilerde şeker düşüklüğü eğiliminin fazla olduğu da bilinmeli.

• Şerbetli tatlılar yerine sütlü alternatifler tercih edilebilir

Türkiye’de 2024 verileriyle 12 milyondan fazla diyabet hastası buluyor. Diyabetin erken aşaması olarak özetlenebilecek gizli şekerin de toplumda sıkça karşılaşıldığı bilinmeli. Bu rahatsızlığa sahip kişilerde yaygın olarak yemek sonrası halsizlik, uyku hali ve tatlıya düşkünlük gözlemlenir.

Diyabete zemin hazırlayan bir başka rahatsızlık insülin direncine sahip kişilerin de şerbet gibi yoğun şeker içeren tatlılardan kaçınması çok önemli. Ağır tatlılar yerine sütlaç, güllaç, dondurma ve muhallebi gibi daha hafif alternatifler tercih edilebilir.

• Kalp Hastaları Ramazan'da Nelere Dikkat Etmeli? 

Ramazan ayında vücudun değişen düzene uyum sağlaması, bazen üç haftayı bulabilmektedir. Bu durum özellikle kalp hastalarının tedavisinde bazı zorluklara yol açarak, ilaç alım saatlerinin yeniden düzenlenmesini gerektirmektedir.  

• Mide Rahatsızlığı Olanlar Ramazan'da Nelere Dikkat Etmeli? 

Mide sorunundan yakınanların, asit fazlalığı, reflü şikayeti olanların asit azaltıcı ilaçlarını sahurdan önce alması gün içinde şikayetlerini azaltır. Ancak daha önce mide ülseri ya da kanaması olanların doktorlarıyla görüşmesi, gerekirse oruç tutmamaları önerilir. Uzun süre aç kaldıktan sonra iftarda normalde yenilen miktardan ve çeşitlilikten daha fazlasını tüketmemeye dikkat edilmelidir.