Helikobakter Pilori'den Korunmanın Yolları Neler?

Prof. Dr. Zülfikar Polat
Yayın : 21.04.2025

Yaklaşan sıcaklarda hijyen koşullarının zorlaşması ve besinlerin daha kolay bozulması nedeniyle mide ve ince bağırsakta yaşayan Helikobakter Pilori bakterisine karşı bilinçlenmek büyük önem taşıyor.

Bu bakterinin Afrika’dan başlayan göçlerle yaklaşık 60 bin yıldır insanlarla birlikte evrimleştiğini dile getiren Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Zülfikar Polat, “Helikobakter Pilori'den mideye yerleşerek asidik ortama rağmen hayatta kalabilen ve enfeksiyon oluşturan bir bakteri türüdür.

Çoğu kişide belirti vermeden yaşasa da bağışıklık sistemi bu bakteriyi tanıyıp yok etmeye çalışırsa, kronik gastrit sonucu ciddi sağlık problemleriyle karşı karşıya kalınabilir” dedi.

Mide semptomlarının görmezden gelinmemesi gerektiğini söyleyen Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Zülfikar Polat, Helikobakteri Pilori'den korunmanın yollarını anlattı. 

Helikobakter Pilori, dünya çapında milyarlarca insanı enfekte eden yaygın bir bakteridir. Ülser ve gastritin (mide zarının iltihabı) önde gelen nedenidir

Helikobakteri Pilori'den Korunmanın 9 Yolu

1. Helikobakter Pilori'nin Belirtileri Neler?

• Vücutta Helikobakter Pilori Enfeksiyonu Olduğunu Nasıl Anlaşılır? 

Yaygınlığı ülkelere göre değişkenlik gösterse de bu zamana kadar tüm dünyanın yaklaşık yüzde 40 ila 60’ının bu bakteri ile temas ettiği biliniyor. Helikobakter pilori, en yaygın olduğu bölgelerin sırasıyla; Afrika, Akdeniz, Batı Pasifik ve Amerika olduğunu açıklayan Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Zülfikar Polat, “Karın ağrısı, şişkinlik, ekşime, bulantı ve yanma gibi şikayetlere yol açabilen bakteri, genellikle hijyenik olmayan koşullardaki gıda veya su aracılığıyla yayılıyor. Kirli su kaynakları ve sağlıksız gıda tüketimi gelişmekte olan ülkelerde daha yoğun olduğu için bakterinin buralarda görülme sıklığı daha fazla” dedi.

2. Helikobakter Pilori Bakterisi Genellikle Reflü ile Karıştırılabiliyor

Bakterinin; ellerin iyi yıkanmaması, özellikle aile arasında bakteriyi taşıyan bir kişinin tükürüğüne temas edilmesi ve kontamine su ya da yiyecekler tüketilmesiyle bulaştığını vurgulayan Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Zülfikar Polat, “Genellikle üst karnın ortasında hissedilen ve açken ya da yemekten hemen sonra ortaya çıkan karın ağrısı, şişkinlik, hazımsızlık, erken doyma, yanma hissi, mide gazı, bulantı ve kusma gibi durumlar en sık karşılaşılan belirtilerindendir” şeklinde konuştu.

Demir Eksikliğinizin Sebebi Helikobakter Pilori Olabilir!

3. Demir Eksikliğinin Altında Helikobakter Pilori Yatıyor 

Helikobakter pliori, genellikle kronik gastrite neden olduğunu belirten Prof. Dr. Zülfikar Polat, “Kronik gastrit zamanla mide hücrelerinde kayıplara neden olarak kişide mide kanseri ve mide lenfomasına kadar gidebilen sağlık sorunlarına zemin hazırlayabilir.

Bakteri; mide asidini artırarak midenin koruyucu tabakasına zarar verir hem burada hem de onikiparmak bağırsağında ülserlere yol açabilir. Demir eksikliği anemisinin en önemli nedenlerinden biri de bu bakterinin varlığıdır” dedi.

4. Helikobakteri Pilori Enfeksiyonunun Tespit Edilmesi 

• Günlük Hayatta Enfeksiyon Riskini Azaltmaya Yönelik İpuçları 

Helikobakter pliori bakterisinin tanısı için çeşitli yöntemlerden faydalanıldığından bahseden Prof. Dr. Zülfikar Polat, “Kanda antijen testi ile vücudun daha önce bakteri ile karşılaşıp karşılaşmadığı saptanabilir ancak aktif bir enfeksiyon olup olmadığı anlaşılmaz.

• Üre nefes testi yüzde yüze yakın doğru sonuç veriyor

Üre nefes testinin doğruluğu yüzde 99’un üzerindedir ancak üre ve bir başka yöntem olan dışkı testinin başarılı olabilmesi için, antibiyotik kullanımından 3-4 hafta sonra uygulanması gerekir. Son olarak da bir görüntülüme yöntemi olan mide endoskopisi sırasında biyopsi alınabilir ve tanı konabilir” dedi.

5. Helikobakter Pliori Nasıl Tedavi Edilir?

• Artan Antibiyotik Kullanımı İlaçların Etkisini Düşürüyor

Bakterinin yol açtığı rahatsızlıkların tedavisinin tıp dünyasında tartışmalara konu olduğuna değinen Prof. Polat, “Bazı otoriteler bu kadar yaygın görülen bir bakterinin tedavi edilmemesi gerektiğini iddia etse de sebep olduğu problemler ve hastalıklar göz önüne alındığında, özellikle de semptomatik hastalarda yani gözle görülür şikâyetleri olan kişilerde mutlaka ortadan kaldırılması gerekir.

Günümüzde antibiyotik kullanımının artmasıyla oluşan antibiyotik direnci nedeniyle 2’li antibiyotik ve mide koruyucu içeren ve ortalama 14 günlük tedaviler ile Helikobakter Pliori yok edilebilir. Bu ilaçlar düzenli olarak kullanıldığında tedavide yüzde 90’ların üzerinde başarı yakalanabiliyor.

İlaç kullanımı bittikten 1 ay sonra üre nefes veya dışkı antijen testi ile bakterinin yok olup olmadığı kontrol edilmeli, direnç tespit edilirse hastaya verilen antibiyotikler değiştirilerek ikinci kür uygulanmalı” dedi.

• Mide semptomlarını görmezden gelmeyin

Çalışmalar dünyadaki insanların çoğunun vücudunda Helikobakter Plior bakterisi olduğunu gösteriyor. İnsan bağırsağında yaşayan 1.000'den fazla başka bakteri türü de var ve bunların çoğu bizimle ve birbirleriyle çok iyi geçiniyor.

Semptomlar yaşamıyorsanız endişelenmenize gerek yok. Ancak kronik gastritiniz veya bağırsak ağrınız varsa doktorunuzla görüşün - sindirim semptomlarına neden olan çoğu rahatsızlık güvenli bir şekilde tedavi edilebilir ve doğru bakımı almak uzun vadeli enfeksiyondan kaynaklanan komplikasyon riskinizi azaltmanıza yardımcı olur. 

6. Helikobakter Enfeksiyonundan Korunmanın Yolları 

Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Zülfikar Polat, tedavi edilmediğinde ciddi sonuçlar doğurabilen bakterisinden korunma yollarını paylaştı: 

• Ellerinizi, yemekten önce ve tuvaletten sonra mutlaka sabunla yıkayın.
• Kaynağı belirsiz suyu içmeyin. Bu bakteri hijyenik olmayan ortamlarda yaşayabileceği için mümkünse içme suyunuzu kaynatın ya da güvenilir bir filtreyle süzün.
• Sebze ve meyveleri iyi yıkamadan tüketmeyin.
• Tükürük yoluyla bulaşabilen bir bakteri olduğu için diğer insanlarla aynı tabaktan yemek yemeyin, bardak veya çatal-kaşık paylaşmayın.
• Çiğ et ve süt ürünlerinden uzak durun.
• Mide şikayetleriniz varsa geçiştirmeyin. İleride oluşabilecek mide ülseri ya da kanseri gibi riskleri azaltın.
• Mideye başlı başına zarar veren alışkanlıklardan; sigaradan uzak durun, alkolü sınırlayın ve asidik, çok baharatlı yiyeceklerden kaçının.
• Bağışıklık sisteminizi korumaya yardımcı olun, dengeli ve sağlıklı beslenmeye dikkat edin.
• Probiyotik kullanarak mide ve bağırsak sağlığınızı destekleyin.

• Enfeksiyon riskini azaltmaya yönelik ipuçları

COVID-19 salgını sırasında odaklandığımız temiz hijyen stratejilerinden bazıları, örneğin ellerimizi en az 20 saniye boyunca sık sık yıkamak, h. pylori enfeksiyonu olasılığını azaltmaya yardımcı olabilir.

Bakterilerin vücudunuza girmesini önlemek için önleyici tedbirler arasında tuvaleti kullandıktan sonra ve yemekten önce en az 20 saniye boyunca ellerinizi iyice yıkamak yer alır.

H. pylori çiğ gıda örneklerinde bulunmuştur; bu nedenle uygun gıda hijyeni uygulayarak H. pylori bakterisiyle karşılaşma şansınızı azaltın.

Buna şunlar gibi adımlar dahildir:

• Kesme tahtalarını, tezgahları ve tabakları kirlendiklerinde sıcak sabunlu suyla temizleyin
• Mutfaktaki döküntüleri ve yüzeyleri silerken sıcak sabunlu su ve kağıt havlu veya temiz bezler kullanın
• Çamaşır makinesinin sıcak programında sık sık çamaşırları yıkamak
• Pişirme yüzeylerini ve mutfak gereçlerini sık sık sıcak sabunlu suyla yıkamak